نکات کلیدی برای بهبود اوضاع بازار در سال آینده

بازار سرمایه به ویژه در نیمه اول سال ۹۷ روندی پر نوسان و البته صعودی را تجربه کرد. شاخص بازده نقدی و‌ قیمت از مقدار ۹۶۴۲۵ به رقم تقریبی ۱۶۹۰۰۰ افزایش داشت و بنابراین رشد ۷۵ درصدی را تجربه کرد و از این منظر در مقاطع بسیاری از سال پربازده‌ترین بورس در میان بورس‌های معتبر دنیا به شمار آمد. این رشد دلایل بسیاری داشت، اما بدون شک بخش قابل توجهی از آن بابت کاهش چشمگیر و تاسف بار ارزش پول ملی کشور بود. این تهدید بسیار جدی در کنار تبعات ناامیدکننده بسیاری که به دنبال داشت و در آینده نیز خواهد داشت، چند فرصت نیز ایجاد کرد؛ یکی از این فرصت‌ها، انتظار بهبود و رونق تولیدات داخلی بود. پیامد دیگر افزایش ارزش جایگزینی ریالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس بود که بدون شک محرک اصلی رشد بازار سرمایه به ویژه در ماه‌های آغازین، این عامل بود. محرک دیگر رشد ریالی فروش شرکت‌هایی بود که محصولات آنها قابلیت صادرات داشتند یا قیمت محصولات آن بر اساس ارز تعیین می‌شد.آنچه که در بالا اشاره شد، پیامدهای مثبت اتفاق نامیمون کاهش ارزش پول ملی در یک بازه کوتاه مدت بود، اما  محرک دیگر رشد بازار سرمایه، افزایش چشمگیر بهای کالاهای اساسی در بازارهای جهانی بود؛ بهای بسیاری از مواد و محصولات فلزی نظیر مس، فولاد، روی، سنگ آهن و همچنین بسیاری از مواد پتروشیمی نظیر اوره، متانول، پلی اتیلن و... رشدهای بعضا چند ۱۰ درصدی در بازارهای بین المللی داشت. جنگ تجاری آمریکا و‌ چین، پیش بینی‌های ناشی از بهبود نرخ رشد اقتصادی بسیاری از کشورها و‌ سپس عدم تحقق آن، بحران ونزوئلا، برکسیت (خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا)، کاهش چشمگیر ذخایر معدنی در آمارهای اعلامی از بورس فلزات لندن، بحران‌های خاورمیانه و بسیاری وقایع دیگر، باعث شد قیمت بسیاری از کالاها و از جمله نفت در نوسانات شدیدی باشد. هرچند که این وقایع در مجموع روندی صعودی را برای کالاهای اساسی داشت، اما نوسانات آن ریسک سرمایه‌گذاری را در بازارهای مالی بین المللی افزایش داد. این تغییرات متغیرها، پیش بینی‌ها را برای تحلیلگران بازار سرمایه از گذشته سخت تر و تحقق آنها را با انحرافات بیشتر مواجه کرد.در این بین تغییرات مکرر در بازارهای بین المللی، تحریم‌ها و محدودیت‌های بین المللی، تصمیمات مکرر و بعضا متناقص در مسائل اقتصادی توسط مدیران باعث شد هرچند که سرمایه‌گذاران به صورت کلی منفعت بسیار بالاتری را در سال ۹۷ تجربه کردند، اما قلب آنها از بابت نوسانات بسیار بازار سرمایه با شدت بیشتری تپیده شود و در نهایت منجر به افزایش ریسک سرمایه‌گذاری شود.اتفاق دیگری که شاید در سال ۹۷ در بازار سرمایه مورد توجه بود، افول قابل توجه سهم مشارکت سرمایه‌گذاران نهادی سنتی در برابر سرمایه‌گذاران مستقیم حقیقی بود.پیش‌بینی می‌شود سال ۹۸ نیز کماکان برخی از ابهامات و متغیرها، پیش‌بینی پذیری بازار سرمایه را سخت‌تر از سال ۹۷ کند و اگر شرکت‌ها در سال ۹۸ پیش بینی‌های خود را با دقت تنظیم نکنند، متوسط انحرافات پیش بینی‌ها از آنچه که محقق خواهد شد بسیار بیشتر از سال‌های پیشین خواهد بود و این موضوع ریسک سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه را افزایش می‌دهد. همچنین شرکت‌ها و سهامداران عمده آنها باید دقت بسیاری در سیاست‌های تقسیم خود داشته باشند. عمده شرکت‌ها در سال ۹۸ با بحران‌های نقدینگی بسیار جدی مواجه خواهند بود و چنانچه شرکت‌ها در سیاست‌های تقسیم سود خود این موضوع را در نظر نگیرند، مشکلات نقدینگی آنها دو چندان خواهد شد. پیشنهادات برای بهبود بازار سرمایه در سال ۹۸ به شرح زیر است:
1. فرهنگ‌سازی در حوزه سرمایه‌گذاری به ویژه سرمایه‌گذاری خرد توسط غیرحرفه‌ای‌ها.
2. ساماندهی شبکه‌های اجتماعی و پیشگیری از اشاعه شایعات مبتنی بر اخبار تحریف شده و غیر واقعی.
3. ترویج ابزارهای نوین مالی در بازار سرمایه و بازنگری در قوانین و مقررات.
4. مقررات زدایی و کاهش بروکراسی‌های اداری.
5. بهبود شفافیت اطلاع رسانی، افزایش سرعت دسترسی به اطلاعات و کاهش رانت‌های اطلاعاتی.
6. پیگیری افزایش مشوق‌های پذیرش شرکت‌ها جهت ورود به بورس.
7. تقویت جایگاه بازار سرمایه در میان ارکان اجرایی، سیاست‌گذاری و اجرایی کشور.

علی اسلامی بیدگلی
رئیس هیات مدیره شرکت مشاور سرمایه‌گذاری آرمان آتی