با توجه به برنامه‌های مدنظر ،تأمین مالی شما از کدام بازارهاست و چه میزان نگاه به بازار سرمایه دارید؟
در برنامه اجرایی برای استفاده از پتانسیل بخش‌خصوصی ایمیدرو طرح‌های خود را در هفته‌های اخیر دسته‌بندی کرده است. تعدادی از پروژه‌هایی که زیرساخت‌های آنان آماده سرمایه‌گذاری است در حال آزاد شدن هستند. کارگروهی برای جذب منابع بخش خصوصی تشکیل شده که در 3 پروژه احکام صادر شده است. قرار است در این کارگروه با توجه به شرایط کنونی روی مدل‌های خلاقانه کار کنیم تا با محوریت بخش خصوصی هم ارز و هم ریال تأمین کنیم. برنامه این کارگروه این است که در یک و نیم ماه آینده این طرح‌ها طی مدلی که مصوب می‌شود به فراخوان گذاشته شود تا بخش خصوصی در آنها مشارکت کنند. همزمان یک کارگروه تأمین مالی هم در ایمیدرو تشکیل شده است که از خبرگان بانکی و مالی کشور هستند. در این کارگروه مدل‌های تأمین مالی خلاقانه بحث می‌شود و تلاش بر این است که هم تجربیات سایر بنگاه‌ها در جذب منابع مالی را در ایمیدرو به کار بگیریم و هم در واقع آنها را به سایر بنگاه‌های خارج از ایمیدرو منتقل کنیم و دانش را به اشتراک بگذاریم. این کارگروه تاکنون دو جلسه برگزار کرده است و جلسات بعدی نیز پیگیری می شود تا اهداف کارگروه عملیاتی شود به‌گونه‌ای که منجر به توسعه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در طرح‌های تابعه سازمان یا طرح‌هایی که ایمیدرو مسئول پیگیری آنهاست، شود.
با توجه به شناخت خوب شما از بازار سرمایه از کدام ابزارها بیشتر استفاده خواهید کرد؟
برنامه تأمین مالی از بازار سرمایه را هم در دستور کار داریم. هم در بخش اکتشاف بر روی صندوق جسورانه در حال کار هستیم و هم در جذب منابع ریالی از بورس که از وظایف کارگروه تأمین مالی بوده که تشکیل شده است. به زودی به سمت بازار سرمایه با اولویت تأمین منابع مالی حرکت می‌کنیم؛ بسیار علاقمندیم که از توانمندی بخش خصوصی در این موضوع بیشتر استفاده کنیم یعنی ایمیدرو بیشتر نقش راهبر و حمایت کننده داشته باشد تا اینکه به عنوان سهامدار و سرمایه‌گذار باشد. برای تأمین منابع مالی مدل‌های جدیدتری هم در حال توسعه داریم. مدل‌هایی که حتی منجر به تهاتر تجهیزات با بخشی از محصولات صادراتی کشور شود که این بسته در حال پیگیری است. زیرساختی برای بخش خصوصی در حال ایجاد است که می توانند این کار را راحت‌تر و با تسهیلات بیشتر انجام دهند.
گفته می شود بیش از 1400میلیارد دلار ارزش ذخایر مواد معدنی ایران است؛ برای اکتشافات آن چه میزان سرمایه‌گذاری لازم است و شما چه برنامه ای در این بخش دارید؟
بخش بسیاری از ذخایر مواد معدنی ایران را مواد غیرفلزی و بخش دیگر آن را مواد غیرفلزی تشکیل می دهد. باتوجه به نقشه راه بخش معدن و صنایع معدنی کشور در حوزه اکتشاف که از طرف وزارت صمت ابلاغ شده است از این پس تمامی مراحل شناسایی و پی جویی باید صرفا توسط سازمان زمین شناسی انجام شود؛ البته بخش خصوصی می‌تواند در این امر مشارکت کند بنابراین شروع اکتشافات ایمیدرو در مراحل عمومی و تفصیلی بعد از فعالیت سازمان زمین شناسی خواهد بود. مسلما با انجام اکتشافات مراحل شناسایی و پی جویی توسط سازمان زمین شناسی در کل گستره کشور باتوجه به تعداد پتانسیل‌های شناسایی شده می توان نسبت به برآورد ادامه اکتشاف نظر داد. بنابراین در حال حاضر امکان برآورد وجود ندارد.
برای جلوگیری از خام فروشی چه اقداماتی لازم است؟
روند ایجاد ظرفیت در سال‌های مختلف در زنجیره فولاد، آلومینیوم و مس باعث کاهش خام فروشی و تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر شده است. در راستای کاهش خام فروشی و توسعه صنایع با ارزش افزوده بالا از ابتدای دولت یازدهم، توسعه زنجیره فولاد، مس و آلومینیوم کشور رشد چشمگیری داشته است، به گونه ای که تاکنون ظرفیت کنسانتره سنگ آهن82 درصد،گندله 150درصد، شمش فولاد کشور 60 درصد نسبت به ابتدای دولت رشد داشته و صادرات آهن اسفنجی در سال 96 به جای سنگ آهن بیش از 260درصد رشد داشته است. این آمارها نشان می دهد که سنگ آهن به فولاد تبدیل شده و ارزش افزوده بالایی در کشور ایجاد می کند. همچنین با توجه به مقایسه روند کاهشی صادرات سنگ آهن دانه بندی و خام با روند افزایشی فولاد در چند سال اخیر می توان ادعا کرد که سیاست جلوگیری از خام فروشی عملیاتی شده است.
برنامه ایمیدرو برای پیاده سازی کامل اقتصاد مقاومتی چیست و در سال گذشته چه دستاوردهایی داشته است؟
پایه معدن اقتصاد مقاومتی است. ما تکیه بسیار زیادی بر منابع داخلی کشور داریم. هم در حوزه گاز و انرژی و آب و همینطور مواد اولیه. بنابراین در تحریم‌ها ما کمترین آسیب را دیدیم و محوریت صادرات با این بخش بوده است. صادرات امسال حدود 10 میلیارد دلار خواهد بود که 22 درصد صادرات کشور را شامل می شود. طبعا برای افزایش مقاومت در این حوزه باید زنجیره‌های ارزش را تکمیل و سعی کنیم داخل کشور اینها را به هم مرتبط کنیم. یکی از کارهایی که انجام می‌دهیم ایجاد تعادل در زنجیره و بالانس مواد در زنجیره است به طوری که اتکاء کمتری به واردات و صادرات مواد اولیه مورد نیاز واحدها در زنجیره میانی داشته باشیم و سعی کنیم که محصول نهایی تا جایی که امکان دارد، صادر شود. از سوی دیگر تهاتر موضوعی است که کشور در حال کار بر روی آن است و سعی می‌کنیم از این الگو استفاده کرده و آن را توسعه دهیم. گسترش صادرات و کاهش ریسک صادرات، استفاده بیشتر از بیمه‌ها، شناسایی مشکلات صادرکنندگان و کمک به آنها جزو وظایفی است که ایمیدرو در حال انجام آن است هم توسط خودش و هم از طریق صندوق‌های حمایتی که زیر مجموعه ایمیدرو هستند و همچنین از طریق صندوق‌های حاکمیتی دیگری که در حوزه وزارت صنعت، معدن و تجارت هستند مثل صندوق ضمانت صادرات و دستگاه‌های مشابه. دیدگاه ما نسبت به نتایج ناشی از اجرای این برنامه‌ها مثبت است و امیدواریم که بتوانیم این صنعت را نسبت به محدودیت‌هایی که از سوی برخی قدرت‌های جهانی در شرایط فعلی کشور اعمال می شود، ایمن‌تر کنیم.
افزایش قیمت دلار چه تاثیری بر حوزه صنعت و معدن گذاشته است و برنامه شما برای استفاده از فرصت‌های آن چیست و برای تهدیدهای افزایش قیمت دلار چه راهکاری دارید؟
در حوزه معدن و صنایع معدنی افزایش قیمت دلار مزیت بسیاری داشته چون قیمت فروش محصولات ما در بازارهای جهانی به دلار است مثل طلا، پس متناسب با افزایش قیمت دلار شرکت‌ها نسبت به گذشته شاهد بهبود شرایط فروش بودند. از منظر قیمت‌های فروش فرصتی ایجاد می شود اما دقت کنیم چون تقاضا با افزایش قیمت مواد اولیه کاهش می‌یابد از منظر تقاضا مشکلاتی را در حوزه معدن و صنایع معدنی خواهیم داشت. راهکار کاهش تقاضا هم اولا اطمینان از قیمت منصفانه در بازار داخل است و عرضه کافی و همینطور تمرکز بر صادرات است یعنی مازاد تقاضای داخل شرکت‌ها سعی دارند که صادر کنند بنابراین افزایش قیمت دلار هم می تواند عاملی برای رشد صادرات و هم می تواند عاملی برای رشد قیمت داخلی و تقویت شرکت‌های معدن و صنایع معدنی باشد. از منظر رشد قیمت دلار در طرح‌های توسعه چالش‌هایی وجود دارد چون ارقام سرمایه‌گذاری را افزایش می دهد و باعث می‌شود منابع مالی پیش بینی شده 2 تا 3 برابر نیاز باشد که در این زمینه و توان مالی بنگاه‌ها محدود است. منابع مالی بیشتری در قالب وام باید از سوی بانک‌ها تخصیص داده شود که چالش‌هایی را برای سرمایه‌گذاران این حوزه به وجود می‌آورد. دولت سعی دارد این موضوع را از طریق تخصیص ارزی با قیمت نیما برای بازپرداخت وام‌ها تسهیل کند. استفاده از مدل‌هایی مانند تهاتر که در دست پیگیری هستند می‌تواند در ارزآوری صنایع و بازپرداخت بدهی‌های ارزی به آنها کمک کند. به طور کلی افزایش قیمت دلار می تواند در تولید فرصت باشد اما در سرمایه‌گذاری تهدیدهایی است که باید پوشش داده شود.
نظر شما در خصوص واگذاری‌های انجام شده در حوزه معادن و فولاد چیست؟
واگذاری‌های صورت گرفته برمبنای قانون سیاست‌های اصل 44 است. استراتژی بالادست حاکمیت است که این اتفاق روی دهد پس در کل واگذاری‌های اقدام درستی بوده است. منتهی به نظر می آید که باید روی فرآیند آن برخی خصوصی‌سازی‌ها دقت بیشتری صورت گیرد. نظر سازمان‌های تخصصی بخش معدن و صنایع معدنی در واگذاری شرکت‌های این حوزه باید مد نظر قرار بگیرد تا با توجه به اینکه این واحدها بسیار بزرگ هستند بتوانیم از آسیب کاهش تولید یا آسیب پرسنلی دور بمانیم. سازمان خصوصی سازی قبل از واگذاری می تواند اصلاحات ساختاری در بنگاه‌ها به وجود بیاورد و با اجرای این کار ریسک واگذاری را کم کند؛ ما هم آماده همکاری در این زمینه‌ها هستیم. بخشی از خصوصی سازی که مرتبط با تعهدات بنگاه‌هایی است که واگذار می شوند می تواند بهتر عمل شود. در برخی موارد شرکت‌ها با وام واگذار شده‌اند و بدهی بنگاه‌ها را ایمیدرو تضمین کرده است و از این منظر با تهدیدهایی مواجه‌ایم. امیدواریم در آینده عملکرد بهتری را شاهد باشیم.
به اعتقاد شما دستاوردهای 40 ساله انقلاب در مورد معادن و صنایع معدنی چه بوده است؟
روند عملکرد تولید فولاد خام از سال 57 تا 96 حاکی است که میزان تولید فولاد خام از 368 هزار تن در سال 57 به 22 میلیون تن در سال 96 افزایش یافته و میزان تولید 60 برابر شده است. ایران دارای رتبه 10 در تولید فولاد دنیاست و سهم 64 درصدی در تولید فولاد خاورمیانه دارد. میزان اشتغال در صنعت فولاد بیش از 120هزار نفر است. در حال حاضر ایران از نظر ظرفیت تولید آلومینیوم در رتبه 18 جهان قرار دارد که با اتمام طرح‌های توسعه جاجرم در سال جاری و آلومینیوم جنوب در سال آینده به رتبه 12 ارتقاء می یابد. عملکرد تولید آلومینیوم نشان می دهد که تولید این محصول از 18 هزار تن در سال 57 به 337 هزار تن در سال 96 افزایش یافت که حاکی از رشد 19 برابری است. معدن بوکسیت جاجرم پس از انقلاب تجهیز شد و تولید آلومینا از سال 81 آغاز شد. روند تولید آلومینا در سال‌های 81 تا 96 حاکی از آن است که تولید آلومینا از 102 هزار تن در سال 81 به 240هزار تن در سال 96 افزایش یافت که رشد 2.5 برابری تولید این محصول را نشان می دهد. تولید مس کاتد ایران از 300 تن در سال 62 به 160 هزار تن در سال 96 افزایش یافته است. میزان تولید این ماده معدنی در سال 96 نسبت به سال 57 رشد 533 برابری را نشان می دهد. میزان تولید زغال‌سنگ ایران از 504 هزار تن در سال 57 به یک میلیون و 500 هزار تن در سال 96 افزایش یافت که حاکی از رشد 3 برابری تولید این ماده معدنی است. روند تولید سنگ آهن ایران در 40 سال گذشته نشان می دهد که تولید این ماده معدنی از 713 هزار تن در سال 57 به 74میلیون و 100هزار تن در سال 96 افزایش یافته است. این روند حاکی از رشد 103 برابری میزان تولید سنگ آهن است.
یکی از دستاوردهای مهم بخش معدن و صنایع معدنی فناوری در حوزه فناوری، بومی سازی احیای مستقیم PERED است. همچنین بخش عمده ای از خطوط تولید گندله و کنسانتره سازی در کشور بومی شده است. انتقال دانش فنی و مهندسی پروژه‌های اجرا شده در بخش معدن به داخل کشور(عمدتا در فولاد و آلومینیوم ) صورت گرفته است. توسعه فناوری‌های بیولیچینگ مس انجام شده است. مرکز تحقیقات کرج به عنوان بزرگترین مرکز تحقیقاتی بخش معدن در خاورمیانه احداث شده است. همچنین فولاد مبارکه اصفهان به عنوان بزرگترین تولیدکننده ورق‌های فولادی تخت در خاورمیانه و شمال آفریقا پس انقلاب اسلامی احداث و به بهره برداری رسیده است. معادن بزرگ سنگان، چادرملو، سرب و روی مهدی آباد، سرب و روی انگوران پس از انقلاب تجهیز و به بهره برداری رسیده اند. از دیگر اقدامات می توان به احداث 2 واحد سیمان در کشورهای ونزوئلا و سوریه (صدور خدمات فنی و مهندسی به خارج از کشور) و احداث و بهره برداری از بندر منطقه ویژه خلیج فارس با ظرفیت حمل
12 میلیون تن مواد فله اشاره کرد.
ساره صابری
خبرنگار
نظر شما