با خروج آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم‌های یک جانبه بر اقتصاد کشورمان که منجر به تلاطم ارزی در بازارها و افزایش تورم در اقتصاد شد، به باور برخی کارشناسان اقتصادی امکان افزایش تورم در سال آتی نیز وجود دارد.
از سویی دیگر، عدم اعتماد سرمایه‌گذاران نسبت به آینده بازار سهام به دلیل ابهام موجود در نرخ ارز و فضای مبهم توافقات تجاری بین آمریکا و چین که بازارهای جهانی را متاثر ساخته، باعث سردرگمی در میان سرمایه‌گذاران می‌شود. از این رو نبود اطلاعات کافی و دقیق در خصوص شرایط اقتصادی داخلی و ابهام اقتصاد جهانی از دلایلی است که سرمایه‌گذاران نتوانند تصمیم‌گیری درست و کارشناسانه‌ای در بازارسهام داشته باشند.
سید رضا علوی، مدیرعامل کارگزاری بانک توسعه صادرات و عضو هیات مدیره بورس انرژی به عنوان یکی از فعالان بازار سرمایه، با بیان اینکه موانع ناشی از اعمال تحریم‌ها و خروج آمریکا از برجام بر اقتصاد کشور سایه افکنده، معتقد است: از سویی نااطمینانی و غیرقابل پیش‌بینی بودن آینده اقتصاد کشور به‌دلیل تعدد متغیرها هم از جمله عواملی است که باعث می‌شود تا نگرش افراد به آینده بازار سرمایه با احتیاط صورت گیرد. درهمین راستا برای آگاهی از چالش‌های پیش رو اقتصاد در سال آتی و وضعیت بازار سرمایه، نظرات این مدیر جوان را جویا شدیم.
در خصوص چالش‌های کنونی بازارسرمایه چه نظری دارید؟
در ابتدا باید اشاره کنم رخدادهای تاثیرگذار بر آینده بازار سرمایه در سال آتی از قبیل تحریم‌های ناشی خروج آمریکا از برجام، فشار به اقتصاد کشور در سطح بین‌المللی و نیز ابهام موجود در بازارهای جهانی از جمله عواملی هستند که روی اقتصاد (بازار سرمایه) تاثیرگذار است. از سویی علاوه براین بحث، پیش‌بینی آینده اقتصاد کشور که بدلیل پارامترهای مبهم زیاد تقریبا برای افراد غیرممکن بوده می‌تواند روی بورس تاثیر بگذارد. علیرغم گزارشات مثبتی که از سوی شرکت‌های بورسی منتشر می‌شود اما همچنان این نااطمینانی از آینده بازار وجود دارد و مشخص نیست که سال آینده، اقتصاد در چه شرایطی قرار گیرد. در حالی که به نظر می‌رسد با مشخص بودن حتی 50 درصد عوامل مربوط به آینده بازار، می‌توان امیدوار بود که بورس رونق بگیرد.
مساله دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که اغلب افراد به سمت صندوق‌های با درآمد ثابت روی می‌آورند چراکه با ریسک کمتر و با سود ثابت ماهانه همراه است؛ به طوری که در پی این رویکرد شاهد هستیم که مجموع منابع جذب شده توسط این نوع صندوق‌ها (با درآمد ثابت) تا 150 هزار میلیارد تومان است درحالی که سایر صندوق‌ها مثل سهامی و مختلط دارای رقمی پایین‌تر هستند. از این رو باید به این نکته توجه شود که هرکدام از انواع صندوق‌ها با توجه به شرایط بازار سازوکار ویژه ای را دارد و باید در این زمینه آگاهی افراد افزایش یابد.
با این وجود زمانی که بازار سرمایه جذاب شود و ارزش افزوده خوبی را برای سرمایه‌گذاران داشته، می‌تواند منابع را جذب و به سمت بنگاه‌های اقتصادی سوق دهد چراکه بازار سرمایه و فعالان آن هوشمندانه عمل می‌کنند. البته زمانی که توجیهی برای ورود نقدینگی نیست یا به عبارتی risk/reward (نسبت ریسک به سود) پایین است نقدینگی وارد بازار نمی‌شود اما زمانی که شرایط به گونه‌ای رقم بخورد که بازدهی بالاتر از ریسک قرار گیرد شاهد ورود نقدینگی به بازار خواهیم بود.
با توجه به اینکه برخی کارشناسان شرایط اقتصادی را این گونه پیش‌بینی می‌کنند که شرایط اقتصادی کشور همچون ونزوئلا خواهد شد، نظرتان در این باره چیست؟
قطعا شرایط بنیادین اقتصاد ایران با کشور ونزوئلا قابل قیاس نیست، با توجه به فاکتورهای اقتصادی و جایگاهی که ایران از نظر ژئوپولوتیکی و اقتصادی در منطقه دارد و در عین حال کشوری تاثیرگذار است به باورم این گونه نخواهد بود. عوامل سیاسی و اقتصادی ونزوئلا را نمی‌توان با ایران مقایسه کرد و هیچ تشابهی با ونزوئلا ندارد نحوه ایجاد نقدینگی در اقتصاد ونزوئلا متفاوت از اقتصاد ایران است. در عین حال قبول دارم نقدینگی که طی این سال‌ها خلق شد و نتوانست وارد تولید شود، به ایجاد تورم انجامید، اما با این وجود بازهم معتقد نیستم که شرایط ونزوئلا برای اقتصاد ایران رقم بخورد.
با توجه به پیش‌بینی‌ها در سال آینده میزان فروش نفت کاهش می‌یابد و ازطرفی به باور برخی کارشناسان برای جبران این مساله دولت مجبوراست به چاپ پول روی بیاورد، تحقق این روند چه آثاری را به همراه خواهد داشت؟
رمز موفقیت اقتصاد کشور در اعمال سیاست‌های انقباضی و انضباط پولی و مالی است. هر چقدر در این حوزه سخت‌گیری انجام گیرد آثار مثبت آن در آینده نزدیک هویدا خواهد شد. علی رغم مشکلات موجود و با توجه به آمارهایی که منتشر شده، دولت کنونی از منضبط‌ترین دولت‌هاست و بعید می‌دانم به اقدام چاپ پول روی بیاورد، چراکه سیاست دولت، سیاست انقباضی است و به سمت اقتصاد مقاومتی می‌رود، هرچند شرایط سختی است. از طرفی این مساله می‌تواند روی رفتار و فرهنگ مردم و از لحاظ صرفه جویی هم تاثیر‌گذارد. با اقتصاد مقاومتی و درون‌زایی اقتصاد در حوزه‌هایی که توانایی فنی داریم همگام با سیاست‌های انقباضی، بخشی از مشکلات حل می‌شود. همچنین در عین حال با ارائه راه‌حل‌هایی برای دور زدن تحریم‌ها، می‌توانیم مشکلات را کاهش دهیم.
بازار سرمایه سال 98 را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
کارشناسان اقتصادی برای انجام پیش‌بینی‌ها معمولا برخی متغیرها را ثابت درنظر می‌گیرند تا متغیرهای دیگر را پیش‌بینی کنند. برای مثال اینطور گفته می‌شود، به شرط ثبات سایر عوامل فلان اتفاق روی می‌دهد اما در سال 98 این سایر عوامل خودشان ثابت نیستند و به نوعی جزو متغیرها محسوب می‌شوند، از این رو پیش‌بینی‌ها را دشوار می‌کند. از طرفی در ایران بخش‌های اقتصاد و مالی جدا از هم هستند مثلا زمانی که در صنعت نگاه کنیم قیمت سهام خودروسازان متناسب با تولید و فروش شان نیست. از طرفی بحث‌های تورمی و ریسک‌های سیستماتیک باعث می‌شود تا پیش‌بینی 98 را با ابهام روبه‌رو کند. با این حال از آنجایی که سال متلاطمی را پشت سر گذاشته‌ایم به‌طوری‌که به زعم برخی کارشناسان تورم نسبتا بالا در سال 98 رخ می‌دهد، اما به نظربنده سال بدی نخواهیم داشت. ازطرفی معتقدم ریسک و بازده هردو افزایش می‌یابد، به طوری که میزان رشد بالاتر از تورم خواهد بود، و در عین حال به همان نسبت ریسک بالایی را هم خواهیم داشت.
برای جذب پول جدید به بورس باید چه راهکاری عملی اندیشیده شود؟
به نظر در حوزه اطلاع رسانی بسیار ضعیف عمل کرده ایم از آنجایی که بورس سیستم دارای ساختار دولتی است واز جمله نواقص این سیستم را می‌توان اطلاع رسانی ضعیف دانست. علی رغم تلاش‌هایی که طی سال‌های اخیر انجام شد اما همچنان کمبود انجام این مساله به چشم می‌خورد. حتی در حوزه کلان هم شاهد این مساله هستیم. برای مثال با وجود چندین کانال تلویزیونی، شما چند برنامه می‌شناسید که در حوزه بورس به مردم آگاهی بدهد. درنتیجه زمانی که صحبت از بورس می‌شود اکثریت مردم آن را زیان ده می‌دانند و این تفکر از آنجا ناشی می‌شود که برخی افراد بدون آگاهی وارد بورس شده اند و متضرر شده اند، از این‌رو دیدگاه منفی از بورس در میان مردم رواج یافته است.
البته شرکت‌ها و ارکان بازار سرمایه هم در این زمینه تلاش چندانی نکرده‌اند و این مساله همانطور هم اشاره کردم ناشی از دولتی بودن بورس است. درحالی که اگر به شکل خصوصی بود این گونه نبود چراکه شرکت‌های خصوصی هزینه‌ای را برای اطلا ع رسانی کنار می‌گذارند. از طرفی به باور بنده، باید بازار دوطرفه شود تا عمق بازار افزایش پیدا کند به طوری که ریسک کاهش یابد. همچنین از طرفی با شرایط نوسانی که کشور دارد باید بازار سرمایه به سمتی برود که صندوق‌ها توسعه داده شود و نقدینگی را جذب کند. البته در عین حال مردم به جای اینکه به صورت فردی اقدام به خرید و فروش سهام کنند، باید به سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها روی بیاورند.
با توجه به اینکه، عضو هیات مدیره بورس انرژی هم هستید، به نظرتان دلیل اینکه شرکت‌ها راغب نیستند تا وارد بورس انرژی بشوند، چیست؟
شرکت‌ها تمایل دارند تا آزادی عمل داشته باشند و با توجه به شرایط می‌خواهند استراتژی خودشان را پیاده کنند. مثلا زمانی‌که بازار رونق دارد با زمانی که در رکود است استراتژی شان متفاوت است؛ درحالی‌که بورس از انعطاف پذیری کمی برخوردار است و از سویی قوانین در زمان رکود و رونق بازار یکسان است. از این رو باید بورس به سمت جلب اعتماد شرکت‌ها پیش برود و قوانین باید انعطاف پذیر باشند تا عرضه کننده‌ها هم راغب باشند وارد بورس شوند . به نظر بنده جا برای کار زیاد است. با وجود شفافیتی که بورس دارد و از حسن‌هایش است اما خیلی از شرکت‌ها مقاومت می‌کنند تا الزام نباشد وارد بورس نمی‌شوند.
از طرفی به دلیل اینکه اقتصاد کشور برپایه انرژی استوار است می‌توان با تسهیل قوانین و فراهم شدن شرایط در بخش بین‌المللی، بورس را جایی برای عرضه شرکت‌ها دانست . معتقدم که بورس انرژی پتانسیل بالایی دارد و باید به آن توجه ویژه‌ای شود.
با توجه به مسئولیت شما در کارگزاری روند فعالیت ودستاورد‌های مجموعه تحت مدیریت خود را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
کارگزاری بانک توسعه صادرات یکی از مجموعه‌های قدیمی و خوشنام بازار سرمایه محسوب می‌شود، بطوری که با اخذ تمامی مجوزهای لازم امکان انجام معاملات در تمامی بورس‌های کشور را دارد. همچنین با بیشترین تنوع در مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری در حال حاضر بیش از 3000 میلیارد ریال دارایی در صندوق‌ها را مدیریت می‌کند. افزایش سهم بازار در معاملات آنلاین و نیز عرضه انواع اوراق تامین مالی با ارزش بیش از 10.000 میلیارد ریال از جمله دستاوردهای مهم این کارگزاری به شمار می‌آید. ضمن اینکه کارگزاری در بیش از 12 استان دارای تالار اختصاصی معاملات بوده و توانسته از نظر ارزش معاملات در سال‌های گذشته جزو 20 کارگزار برتر بازار سرمایه قرار گیرد.
بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری‌تان در چه شرایطی قرار دارند؟
همانطور که گفتم کارگزاری توسعه صادرات بیشترین تنوع در صندوق‌ها را داراست بطوری که صندوق بادرآمد ثابت توسعه فراز اعتماد با جذب منابع 3.000 میلیارد ریالی با پرداخت سود 21درصد سالانه و هر ماه یکبار از برترین صندوق‌های بادرآمد ثابت محسوب می‌شود.صندوق‌های سرمایه‌گذاری توسعه صادرات با کسب بازدهی بیش از 670 درصد در طی 7 سال و متوسط بازدهی بیش از 90درصد در سال، همواره در رتبه‌های بالای بازدهی قرار داشته است.
همچنین صندوق سرمایه‌گذاری مختلط توسعه پست بانک نیز که ترکیبی از سهام و اوراق با درآمد ثابت است با کسب بازدهی متوسط 40درصد سالانه از ابتدای تاسیس بازدهی خوبی را برای سرمایه‌گذاران رقم زده به‌طوری‌که در رتبه‌بندی صندوق‌های مختلط منتهی به بهمن ماه نیز در رتبه‌های بالای بازدهی قرار داشت.
البته آخرین صندوقی هم که مدیریت آن برعهده کارگزاری بانک توسعه صادرات است صندوق بازارگردانی پست بانک بوده که ضمن حمایت از سهامداران پست بانک در بازار سرمایه، بازدهی 25درصد را برای سرمایه‌گذاران خود به ارمغان آورده است.
- فرحناز سپهری-خبرنگار
- شماره ۲۹۵ هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه ۱۴
نظر شما