عرضه‌های اولیه و شرایط مهم آن

 در نتیجه هر چقدر فعالان بازار و تعداد شرکت‌های موجود در بورس افزایش یابد به همان میزان عمق بازار افزایش خواهد یافت  که این می تواند یکی از معیارهای کارایی بازار به حساب آید. این موضوع  در بورس اوراق بهادار تهران هم مستثنی نبوده و همواره هر گاه روند ورود شرکت‌های تازه وارد به بورس افزایش یابد به همان نسبت شاهد ورود سرمایه گذاران جدید به بازار هم خواهیم بود چرا که جذابیت قیمتی شرکت‌های تازه وارد می تواند انگیزه ای را برای کسب سود در سرمایه گذاران ایجاد کند و موجب ترغیب سرمایه گذاران جدید برای ورود به بازار سرمایه شود که این موضوع توسعه و گسترش بازار سرمایه را به دنبال دارد. البته ورود شرکت‌های جدید به بازار سرمایه برای ترغیب سرمایه گذاران یکی از عوامل رشد و گسترش بازار است که در کنار این موضوع باید قوانین حاکم بر بازار سرمایه، شرایط اقتصادی و سیاسی حاکم را نیز مورد بررسی قرار داد.

به عنوان مثال می‌توان گفت که در بازه زمانی شهریور و مهر ماه سال گذشته شاهد ورود حدود 8 شرکت بورسی و فرابورسی به بازار سرمایه بودیم  که در این بازه زمانی تعداد کدهای خریدار عرضه اولیه از حدود 70هزار کد معاملاتی به 150هزار کد افزایش یافت که نشان می‌دهد همگام با ورود شرکت‌های جدید به بازار سرمایه  رشد تقریبا صد درصدی در کد‌های معاملاتی رخ داده که به  نوبه خود حاکی از همبستگی مثبت بین این دو عامل است . هم چنین برای گسترش و افزایش عمق بازار باید ورود شرکت‌های جدید به بازار سرمایه را تسهیل کرد که در حال حاضر اقدامات مناسبی هم در این راستا انجام نشده است.

حال در بحث عرضه اولیه باید چند نکته مورد بررسی قرار گیرد که شامل زمان مناسب و قیمت مناسب برای عرضه‌های اولیه است .در خصوص زمان مناسب برای عرضه اولیه باید گفت که در شرایط صعودی بازار و درست زمانی که حباب قیمتی در بازار  به دلیل سرگردانی بیش از حد نقدینگی وجود دارد عرضه شرکت‌های جدید می تواند این نقدینگی را به سمت خود جذب کند و البته نوع شرکت‌های وارد شده باید به گونه ای باشد که بخشی از نقدینگی موجود در بازار را به سمت خود بکشد و شرکت‌هایی عرضه شوند که دارای سرمایه بالایی باشند اما گاها شاهدیم که روند عرضه اولیه شامل شرکت‌های کوچک تر است که گاها به نقدینگی چندانی نیاز ندارند و تغییری در شرایط بازار ایجاد نمی کنند.

 البته عرضه‌های اولیه در شرایط تعادل  نسبی بازار نیز کارایی ممکن را دارد و خللی در کلیت بازارابجاد نمی کند اما در بازاری که  نقدینگی مناسبی در آن وجود ندارد و  ارزش معاملات در آن مناسب نیست عرضه اولیه سهام دارای هیچ توجیهی نبوده  و سهامدار عمده به هنگام عرضه اولیه سهم، همان نقدینگی  اندک را نیز از بازار  خارج می کند و تعادل بازار را با این کار ممکن است از بین ببرد. به همین دلیل باید در هنگام عرضه‌های اولیه، شرایط بازار نیر توسط متولیان امر در نظر گرفته شود.

موضوع دیگر در خصوص عرضه‌های اولیه در بازار سرمایه، قیمت مناسب برای ورود شرکت‌ها به بورس و استقبال بازار از آن است حال اگر رویه ای اتخاذ شود که کارشناسی مناسبی برای تعیین قیمت شرکت‌ها در بدو ورود به بورس صورت گیرد و قیمت عرضه اولیه سهام پایین تر از ارزش واقعی آن باشد می توان گفت در سرمایه گذار جدید هم تمایل به خرید سهم ایجاد می شود. اما بعضا شاهدیم که روند قیمتی عرضه‌های اولیه برای برخی شرکت‌ها برابر با ارزش ذاتی و یا حتی بالاتر از آن است. در کل باید قبل از ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه، کارشناسی مناسبی در خصوص ارزش گذاری سهم توسط شرکت‌های متخصص در این حوزه انجام شود. از طرفی در پذیرش شرکت‌هایی که وارد بازار سرمایه می شوند باید حساسیت بالایی توسط مقام ناظر و مسئول وجود داشته باشد.

• شماره ۲۴۳ هفته نامه بورس - صفحه۲