الاکلنگ‌ سیاست‌ و‌ سفته‌بازی

هفته‌نامه بورس: روند معاملات بازار طلا و ارز در اواخر دی‌ماه نشان می‌دهد که با نوسانات قیمتی زیادی همراه بود؛ به‌طوری که قیمت دلار از اوایل ماه موردنظر، به قیمت 4400 تومان صعود کرد که همین امر باعث تاثیرگذاری بر قیمت طلا و رشد بی‌رویه نرخ آن شد. اما پیش‌بینی‌ها در همان موقع نشان می‌داد نوسان قیمت طلا ،ارز و افزایش آن تا پایان سال و البته ابتدای تابستان ادامه‌دار خواهد بود.

البته در همان زمان‌ها، کارشناسان معتقد بودند افزایش قیمت سکه ، دلار کاذب بوده و با توجه به نزدیک شدن عید نوروز انگیزه فعالان بازار برای خرید طلا و دلار افزایش خواهد یافت؛ بنابراین در صورتی که دولت و بانک مرکزی تصمیماتی را برای کنترل و مدیریت بازار اتخاذ نکند، بازار با التهاباتی مواجه می‌شود.

حالا اما با بررسی رفتارهای فعلی بازار سکه و ارز متوجه خواهیم شد که برخلاف اغلب تحلیل‌ها، شاخص‌های طلا و ارز سرکشانه حرکت کرده تا حدی که نرخ دلار تا 4704 تومان، یورو 6260 تومان و سکه تمام بهار آزادی تا یک میلیون و 533 هزار تومان بالا رفت. از طرف دیگر در دو هفته گذشته، اونس فلز زرد که از قیمت ۱۳۶۸ دلاری عبور کرده بود، تا انتهای هفته قبل نزدیک به ۱۸ دلار افت کرد.

تضعیف ارزش ریال در برابر دلار

ابراهیم قزل‌گل سرپرست سرمایه‌گذاری سهم آشنا با تشریح وضعیت بازار طلا در فصل زمستان گفت: بعد از رشد 11.9 درصدی طلای داخلی در دی‌ماه، با شروع بهمن‌ماه طلا مجددا روند صعودی خود را شروع کرد. این درحالی است که طلای جهانی در دی‌ماه صرفا 6 درصد رشد داشت و دلیل اختلاف رشد بیشتر را می‌توان به گردن دلار انداخت تا فضای خالی و حباب منفی برای طلای داخلی را پر کند.البته  در 15 روز ابتدایی بهمن‌ماه، طلای 18 عیار داخلی 4.3 درصد رشد داشت و به سقف 148377 تومان در هر گرم رسید. اما در مورد سکه پارامترهای دیگری همچون درصد گمرک که عموما 2 درصد درنظر گرفته می‌شود و هزینه ضرب سکه که 70 هزار ریال است، نیز در تعیین قیمت سکه دخیل هستند. با این محاسبات در فاصله اواسط بهمن با وجود حباب منفی 10 درصدی طلای 18 عیار در هر گرم (حدود 15 هزار تومان)، ربع سکه 13 درصد حباب مثبت (62 هزار تومان) و سکه تمام طرح جدید 1 درصد حباب منفی (16 هزار تومان) داشتند. در این بین سکه یک گرمی که حجم معاملات و تقاضای بالاتری داشت با بیش از 34 درصد حباب (100 هزار تومان)، 301 هزار تومان معامله شد.

قزل‌گل اضافه کرد: برای کوتاه‌مدت، طلای جهانی با برخورد به سقف 1370 دلاری در هر اونس گارد ریزشی به خود گرفته است؛ چراکه احتمال تقویت ایندکس دلار بسیار بالاست، همچنین دلار داخلی هم به نظر تا پایان سال نهایتا به سقف قیمتی 4900 تومان برسد و پس از سال نو خورشیدی افت قیمتی را متصور هستیم. با این اوصاف در کوتاه‌مدت از نظر تکنیکال رشد خاصی را در طلای داخلی نمی‌بینیم مگر عبور پرقدرت طلای جهانی از مرز 1370 دلار که با احتمال کمتری در سناریوهای جایگزین قرار می‌گیرد. اما برای بلندمدت، همچنان تمام‌نماگرهای تکنیکال، طلا را در وضعیت خرید هیجانی نشان می‌دهند که نشان از رشد بیشتر دارد. به‌نظر می‌رسد این کالای استراتژیک فعلا در میان‌مدت و بلندمدت اهداف 160 هزار تومانی را دنبال می‌کند و احتمال یک اصلاح کوتاه‌مدت تا قیمت‌های 141 هزار تومانی را در سر دارد.

سرپرست سرمایه‌گذاری سهم آشنا درخصوص بازار ارز در سال جدید میلادی گفت: در دی‌ماه سال‌جاری درحالی که بودجه سال 97 به مجلس ارائه شده بود، دلار با قیمت 4200 تومان سال جدید را شروع کرد و دقیقا با شروع سال 2018، نوسانات آغاز شد و با توجه به رکود و سیاست‌های پولی دولت و بانک مرکزی کمتر کسی انتظار آن را داشت. شدت نوسانات به‌حدی بود که تا تاریخ 13 دی‌ماه دلار با رشد حدود 4.5 درصدی به 4390 تومان رسید، اما این پایان ماجرا نبود و در آخرین روز از اولین ماه زمستان دلار به رکورد 4552 تومان رسید؛ یعنی رشد 8.4 درصد در یک ماه که سال‌ها بود چنین نوسانی در بازار دیده نشده بود. در این میان اخبار مختلفی از نهادهای رسمی و غیررسمی به گوش می‌رسید؛ از صحبت‌های رئیس بانک مرکزی که رشد دلار را موقت و بی‌دلیل می‌دانست تا عدم عرضه ارز به صرافی‌ها توسط همین نهاد و کاهش اسکناس دلار در بازار که آتش رشد ارز را دامن می‌زد. از طرفی بعد از رشدهای عجیب و غریب چند صد درصدی دلار در سال‌های گذشته که دولت وقت آن را سفته‌بازی و منتسب به عده‌ای دلال در بازار می‌کرد و نبود سیستم جامع و یکپارچه ثبت اطلاعات خریداران ارز در صرافی‌ها هم بهانه‌ای دیگر برای دولت بود، حالا برطرف شده و عامه مردم دیگر چنین بهانه‌هایی را برنتابیدند و این زمزمه که خود دولت و یا بانک مرکزی علاقه به رشد دلار دارد، بیشتر در جمع مردم و فعالان بازارهای پولی مالی شنیده می‌شد.

 این درحالی است که ولی‌الله سیف رئیس بانک مرکزی در اواخر دی‌ماه همچنان اعتقاد داشت بازار ارز درحال طی کردن شرایط خاص خود است و طبیعی است که بانک مرکزی بر این روند نظارت داشته باشد؛ البته به نظر می‌رسد که یک التهاب در یک تا دو ماه گذشته در این بازار رخ داد که اکنون، درحال تعدیل شدن است و تا حدود زیادی کاهش نرخ ارز در بازار ادامه خواهد یافت که البته اینگونه نشد و حتی عرضه‌های شرکت‌های صادراتی همچون پتروشیمی‌ها، پالایشی‌ها، سیمان و سنگ‌آهن و ... که در این بین از محل تسعیر ارز سود خوبی خواهند برد بازار را متعادل نکرد و با این سیاست‌های پولی به نظر نمی‌رسد توان متعادل کردن آن را داشته باشد.

وی تاکید کرد: با شروع ماه بهمن، دلار در بازار آزاد نه تنها برخلاف گفته‌ها و وعده وعیدهای مسئولان کاهشی نبود بلکه در همان روز اول با ثبت رکورد 4642 تومان سقف تاریخی خود را شکست و نشان داد که آتش رشدش داغ‌تر از این صحبت‌هاست. این رشد در روز دوم بهمن‌ماه بالاخره دلار را به 4700 تومان رساند و این پایان کار کوتاه‌مدت دلار در روند رشد هیجانی‌اش بود، چراکه پس از آن به مدت 4 روز کاری تا تاریخ 7 بهمن دلار به کمترین قیمت 4501 تومان رسید؛ جایی که اکثر تحلیلگران اعتقاد داشتند رشد پایان یافته و سال 96 را با همین نرخ 4500 تومان که مرز روانی مهمی هم بود به پایان خواهیم رساند اما درحقیقت این پایان کار نبود و دلار دقیقا از فردای همان روز دوباره صعودی شد و در نیمه بهمن‌ماه به قله 4779 تومانی رسید. البته به تبع رشد دلار، دیگر ارزهای استراتژیک همچون یورو و پوند هم نوسانات مثبت شدیدی داشتند تا جایی که بسیاری از کسب و کارهای کوچک در بهترین حالت به نقطه سر به سر رسیدند و یا حتی مجبور به شناسایی زیان شدند و به جهت وجود رکود در اقتصاد کشور، کشش افزایش قیمتی محصولاتشان آنقدر پایین است که اگر این روند ادامه‌دار باشد بسیاری از این کسب و کارها از بین خواهند رفت.

قزل‌گل در پایان گفت: اگر نگاهی هم به شاخص جهانی دلار که به USDIDX  معروف است بیندازیم، اولین نکته این است که شاخص دلار پس از روی کار آمدن ترامپ، با ریزش عجیب 15 درصدی همراه بود و نکته مهم‌تر اینکه رشد داخلی دلار دقیقا برخلاف شاخص جهانی است که ثابت می‌کند این ریال ایران است که به‌شدت درحال ضعیف شدن است. به هرحال آنچه که از ادامه روند بازار ارز و دلار که نماینده آن است پیش‌بینی می‌کنیم، اینکه قیمت این ارز نهایتا تا پایان سال‌جاری شمسی به محدوده 4900 تومان برسد و در 5 ماه آینده تا اوایل تابستان برگشت به قیمت 4000 تومانی را داشته باشیم و نهایتا دوباره با شروع فصل سرما در سال 1397 رشد به سمت 5000 تومان را شاهد باشیم. البته این اعداد صرفا تحلیلی است و می‌تواند با شرایط اقتصادی و سیاسی تغییر کند.

راهکارهای بانک مرکزی

با این همه بانک مرکزی برای جلوگیری از افزایش بیش از این قیمت ارز، سه راهکار جدی ارائه داده است؛ یکی از این راه‌ها، افزایش سود سپرده‌های بانکی به ۲۰ درصد است. تصمیم دیگر بانک مرکزی، مجوز دادن به بانک‌ها برای انتشار گواهی سپرده ارزی- ریالی است. به این صورت که خریدارانی که تمایل به سرمایه‌گذاری با پایه ارزی دارند، می‌توانند گواهی سپرده ریالی بر مبنای متوسط قیمت ارز خارجی (دلار یا یورو) از شبکه بانکی خریداری کنند و متوسط قیمت ارز در یک ماه گذشته پیش از سپرده‌گذاری در  سامانه «سنا» مبنای نرخ‌گذاری زمان خرید خواهد بود. تصمیم سوم بانک مرکزی هم، پیش‌فروش سکه با نرخ یک میلیون و 400 هزار تومان برای تحویل در 6 ماه آتی و یک میلیون و 300 هزار تومان برای تحویل یک‌ساله است. این راهکار در هفته‌های پیش نیز از سوی بانک مرکزی به مورد اجرا در آمده است که باید دید چه تاثیری بر بازار خواهند داشت.

ریشه‌های رشد قیمت طلا و ارز

سيدعلي خسروشاهي کارشناس بازار سکه و ارز نیز در همین راستا اضافه کرد: همانطور که مشخص است سقف سکه امامی 1569 هزار تومان بوده که در سال 2017 به ثبت رسیده است. ازطرفی طی چند ماه گذشته، سکه با رشد شارپی توانست تا سطح 1540 هزار تومان رشد کند و درحال حاضر هم سکه بالای یک میلیون و 500 هزار تومان در نوسان است. از مهمترین دلایل افزایش قیمت سکه، می‌توان به رشد همزمان دلار و اونس جهانی اشاره کرد. اونس جهانی بعد از کاهش شدیدی که طی چند سال گذشته و در زمان ریاست جمهوری اوباما پشت‌سر گذاشت، با انتخاب ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا و سیاست ترامپ مبنی بر تضعیف ارزش دلار و جنگ ارزی با چین رشد خوبی داشته است.

خسروشاهی اضافه کرد: این رشد تا حدی بوده که از سطح 1236 دلار طی 6 هفته تا سطح 1366 دلار رشد کرد. درحال حاضر هم با توجه به ریزش شاخص‌های اکثر بورس‌های برتر دنیا، احتمال افزایش طلا زیاد است. هرچند با توجه به رشد خوب طلا امکان اصلاح قیمتی هم وجود دارد. البته بازار ارز هم به عنوان یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار بر قیمت سکه بود؛ که بعد از اعتراضات عمومی به گرانی‌ها، زنگ شروع افزایش قیمت دلار در بازار آزاد زده شد.

وی تاکید کرد: در ادامه با افزایش قیمت دلار و با عدم تصویب افزایش حامل‌های انرژی در مجلس، دولت هم برای جبران این کمبود درآمدی بخشی از آن را با افزایش قیمت ارز جبران کرد. با افزایش قیمت ارز و عبور از کانال 4700 تومان، رفته‌رفته تقاضای ارز بیشتر شد تا جایی که ولی‌الله سیف رئیس‌کل بانک مرکزی از ورود دستگاه‌های حاکمیتی برای سرمایه‌گذاری در دلار هشدار داد.

خسروشاهی با پیش‌بینی قیمت سکه و ارز در آینده گفت: به‌نظر می‌رسد هرچه به انتهای سال پیش می‌رویم از تقاضای مصرفی دلار کاسته شود و درصورتی که بانک مرکزی بتواند با عرضه دلار تقاضای سفته‌بازی را پاسخ دهد، امکان کاهش قیمت ارز وجود دارد. البته بازار، دلار بالای 4500 تومان را پذیرفته است و نمی‌توان به کاهش قابل توجه دلار امید داشت. مخصوصا با صحبت‌های سیف مبنی بر اینکه مقصر اصلی افزایش قیمت ارز را آمریکا دانست و مدعی شد که هنوز تحریم‌های بانکی به‌طور کلی مرتفع نشده و این مساله باعث افزایش قیمت ارز است.

این کارشناس بازار سکه و ارز اظهار داشت : در مورد سکه هم با توجه به ترند صعودی اونس جهانی و البته افزایش قابل توجه نرخ ارز، به‌نظر سکه طلا هنوز می‌تواند در مسیر رشد قرار بگیرد و حتی از سقف تاریخی خود در قیمت 1569 هزار تومان نیز عبور کند. البته با توجه به امکان اصلاح قیمت اونس جهانی و البته دلار می‌توان به اصلاح قیمت سکه نیز امیدوار بود.

• شماره ۲۴۰ هفته نامه بورس - صفحه۶