در خصوص مزایای بیت کوین می‌توان گفت که دارنده بیت کوین از لحاظ جغرافیایی و مکانی محدودیت ندارد، پرداخت و نقل و انتقال بانکی آن با شفافیت و در عین حال با امنیت بالایی صورت می‌گیرد از این جهت که سرقت هویتی قابل تصور نیست. علاوه بر آن، بر خلاف صرافی‌ها یا بانک‌ها برای نقل و انتقال بیت کوین نیازی به پرداخت کارمزدهای بالا نیست و یا بعضا بدون کارمزد صورت می‌گیرد.
از دیگر خصوصیات بیت کوین می‌توان به فراسرزمینی و فرادولتی بودن اشاره کرد به این صورت که دولت‌ها نمی‌توانند بر آنچه زنجیره بلوک (Blockchain) که مبنای بیت کوین است با توجه به پروتکلی بودن آن تسلط و دسترسی داشته باشند یا آنرا در جهت اهداف خود تغییر دهند؛ به عبارت دیگر شاید بتوان گفت که بیت کوین «دهن کجی» به نظام جهانی اقتصادی با تسلط دلاری است که پشتوانه مادی ارزی دارد. پس بیت کوین علاوه بر سهولت در دسترسی افراد عادی در حالتی دیگر دسترسی را برای دولت‌ها محدود می‌کند.
همه این ویژگی‌هایی که در جهت جهانی شدن نظام بانکی و پرداخت صورت می‌گیرد ما را با این سوال اساسی مواجه می‌سازد که چگونه از نظر حقوقی به آن اطمینان کنیم و اساسا آیا بستر آن برای اجرایی کردن فراهم است؟
قوانین و مقررات حاضر ما جایگاهی برای بیت کوین نشناخته است. به نظر می‌رسد برای قانونی دانستن یا ندانستن آن، بزرگترین پرسش، خود ماهیت آن است. آیا اصلا بیت کوین را گونه‌ای ارز بنامیم یا نظام پرداخت؟ بررسی این مساله تبعات زیادی در بر دارد. در کشور ما با توجه به اینکه قانون مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم تصویب و اجرایی شده است ضروری است که بیت کوین را از منظر این دو قانون خاص نیز مورد توجه قرار دهیم.
چه بپذیریم بیت کوین روش پرداخت باشد یا ارز بین‌المللی، در هر صورت امکان جعل شدن،کلاهبرداری و تقلب که در پرداخت‌های بین‌المللی مرسوم است با توجه به امنیت بالای آن بسیار نادر است. این خود پذیرش بیت کوین را برای نظام حقوقی اقتصادی ایران همزمان به فرصت و تهدید بدل کرده است. عمده تهدیدی که برای حقوقدانان متصور است دسترسی بزهکاران مالی به این سامانه پرداخت یا ارز مجازی است که امکان درگیر کردن نظام اقتصادی کشور را به وجود می‌آورد. این بدان معناست که با خروج ارز و خرید بیت کوین در واقع امکان اخلال در نظام اقتصادی وجود دارد. از سوی دیگر فرصت بزرگی که بیت کوین فراهم می‌کند، بحث دور زدن و مقابله با تحریم‌هاست که در این برهه برای کشور ما اهمیت فراوانی دارد.
اگر بیت کوین را بیشتر یک سامانه پرداخت بشناسیم تا یک ارز، مسائل حقوقی متعددی در این خصوص مطرح می‌شود که حقوقدانان باید به آن پاسخ دهند. پرسش‌هایی از قبیل محرمانگی اطلاعات (دارنده بیت کوین تنها فردی است که کلید اطلاعاتی را در دست دارد که از طریق آن می‌تواند به هر جا مراجعه کند و پول خود را دریافت کند) و مساله گم و مفقود شدن آن در راستای امنیت پرداخت و ماهیت حقوقی اینگونه پرداخت‌ها، تضمینات بین‌المللی پرداخت از طریق بیت کوین و همچنین ریسک‌های حقوقی از دست دادن یا کاهش ارزش بیت کوین نیازمند قاعده‌مندی است. از دیگر دیدگاه جزایی نیز می‌توان به جرم‌های متفاوت و متعدد با مواجهه با بیت کوین اشاره کرد از قبیل خروج بدون نظارت ارز از کشور یا فرارهای مالیاتی که تبعات سنگینی را برای کشور به همراه دارد.
با توجه به موارد گفته شده به نظر می‌رسد قانونمندی این سازوکار پرداختی برای ایران اهمیت دارد و به راحتی نمی‌توان از آن گذشت. با اینحال این مساله از اهمیت بالایی برخوردار است که قانونگذار پیش از آنکه بزهکاران از قانون پیشی گیرند دست به تدوین قوانین زند و اگر در نظر اقتصاددانان بیت کوین مفید است، قوانین را در جهت تسهیل این مساله به تصویب برسانند اما آنچه ضرورت دارد، بدون مطالعه جدی و دقیق در این زمینه نباید حکم به ممنوعیت آن داد.
ماهنامه بازار و سرمایه - اوراق بهادار
نظر شما