سونامی ، دامنگیر تولیدکنندگان داخلی

این موضوع بهانه‌ای شد تا به سراغ این فعال حوزه محصولات پلاستیک برویم و به بررسی مشکلات و چالش‌های این اتحادیه و دغدغه‌های آن بپردازیم. سیدرحیم مقیمی در گفت‌وگو با هفته‌نامه بورس فعالیت‌های این اتحادیه را همواره در حمایت از تولیدکنندگان دانست و گفت: متاسفانه دست‌اندرکاران حوزه پلاستیک که اغلب خود پتروشیمی‌ها هستند، شرایط نامساعدی را برای تولیدکنندگان ایجاد کرده‌اند. یکی از مشکلات اساسی  موجود در این میان توزیع ناعادلانه مواد اولیه مورد نیاز تولیدکنندگان از طرف برخی پتروشیمی‌هاست به طوری که در 9 ماه اخیر حدود 180 نفر از دارندگان صنفی صنعت پلاستیک، مجبور به ابطال پروانه‌های کسب خود شدند. باید گفت که به جز توزیع ناعادلانه مواد، مسایل دیگری مانند مالیات و ارزش افزوده نیز دلیل ابطال پروانه‌ها بوده است. متن گفت‌وگو با وی در ادامه  می‌آید.

به تازگی در خصوص مالیات بر ارزش افزوده و رفع مشکلات این حوزه اقداماتی انجام شده؛ در این رابطه اتحادیه پلاستیک چه نقشی داشته است؟   

موضوع مالیات بر ارزش افزوده مشکلی بود که اکنون به کمک دولت برای اصناف حل شده است. به طوری‌که پیش از این در چند مرحله و به دفعات از اصناف، مالیات بر ارزش افزوده دریافت می‌شد. این موضوع سبب می‌شد که به مرور میزان تولید کم شده و به خصوص کارخانه‌های کوچکتر رو به انقراض بروند اما با حل این معضل اکنون تنها در مرحله آخر یعنی از مصرف‌کننده نهایی ارزش افزوده دریافت می‌شود. این موضوع با تفاهم نامه‌ای که بین اتاق ایران و وزارت دارایی شکل گرفته قرار است انجام شود که در این میان نباید از نقش اتحادیه در پیگیری و به ثمر رسیدن آن غافل شد زیرا مرجع رسیدگی به مشکلات اصناف، اتاق ایران به عنوان حلقه اتصالی برای بیان این مسایل است. از این موارد می‌توان به کاهش مالیات بر تراکنش‌های معاملاتی نیز اشاره کرد.

 مالیات بر تراکنش‌های معاملاتی چه مشکلی داشته است؟

در گذشته سقف مالیات بر  تراکنش‌ها تا مبلغ 500 میلیون تومان بود که اکنون به 10 برابر یعنی 5 میلیارد تومان رسیده و این موضوع اعتراضات زیادی را متوجه خود کرده است. گفتنی است، اداره مالیات پیش از این بدون اجازه قوه قضاییه و دادگستری به بررسی حساب‌ها می‌پرداخت و به ازای جا به جایی پول، مبلغی را به عنوان مالیات دریافت می‌کرد. پیش از این مالیات تا سقف 500 میلیون تومان از معاملات چه به شکل حقیقی و یا صوری دریافت می‌شد.

 در خصوص ضرایب مالیاتی هم اقداماتی انجام شده است؟

«ضریب مالیاتی توزیع» از دیگر مواردی است که اتحادیه برای کاهش آن پیگیری کرد. پیش از این رقم ضریب مالیاتی در صنف پلاستیک برای شرکت‌های توزیع کننده 5 درصد بود که اکنون به یک و نیم درصد کاهش پیدا کرده اما باید گفت که این رقم هم باز زیاد است؛ همچنین «ضریب مالیاتی تولید» هم از 12 به 8 درصد کاهش پیدا کرده است. به این معنی که ضریب مالیاتی برای شرکت‌های تولیدکننده در حوزه پلاستیک 2 درصد کاهش پیدا کرده است که به نوبه خود رقم قابل توجهی است. 

 برخی معتقدند، اتحادیه اقدامی در جهت منافع اعضای خود انجام نمی‌دهد؟ نظر شما چیست؟

 این موضوع نشان‌دهنده رقابت نیست بلکه از وجود دشمنی‌هایی با اتحادیه حکایت می‌کند. اتحادیه در راستای مسئولیت اجتماعی خود اقداماتی مانند احداث بیمارستان و ایجاد ستاد تهیه جهیزیه برای اعضا در سابقه فعالیت‌های خود دارد همچنین پرداخت بدهی کارمندان و برخی سازمان‌ها که در دوره هیات مدیره‌های قبلی از اتحادیه طلبکار بودند تنها برخی از اقدامات انجام شده در زمان هیات مدیره جدید اتحادیه است. باید گفت هیات مدیره دو دوره قبلی تاکنون یعنی در 10 سال پیش زمانی سکان اتحادیه را به عهده گرفت که این اتحادیه 43 میلیون تومان بودجه اما 200 میلیون تومان بدهی داشت بنابراین و با توجه به مشکلات اشاره شده شامل بدهی‌ها، زمان زیادی صرف برطرف کردن آنها شد که در نتیجه اتحادیه نتوانست به مشکلات اعضا به نحو شایسته رسیدگی کند. با این حال اقدامات مثبتی هم توسط اتحادیه انجام شده است.

 به برخی از این موارد اشاره کنید.

جلوگیری از گران شدن مواد اولیه مورد نیاز تولیدکنندگان برای اعضای اتحادیه و اشباع کردن مواد فصلی که پیش از این توسط برخی پتروشیمی‌ها انجام می‌گرفت و با کاهش عرضه سبب افزایش عرضه می‌شدند، در حالی‌که صنعت پلاستیک، صنعتی همگانی است و افزایش قیمت‌ها در گستره شامل محصولات پلاستیکی  تولید شده مورد استفاده کشاورزان تا صنایعی مانند کفش و دیگر ملزومات مورد استفاده روزانه مردم تاثیرگذار است که اتحادیه در این راستا برای جلوگیری از افزایش قیمت‌ها اقدامات زیادی انجام داده است. به این ترتیب در فصول اوج مصرف مانند دهه محرم و ... این مواد با قیمت تقریبا یکسانی در کشور عرضه شد و نرخ محصولات نهایی پتروشیمی نیز یکسان نگه داشته شد. همچنین این اتحادیه توانسته است بین واحدهای دارای مجوز و واحدهای بدون مجوز ساماندهی کند تا بقیه بخش‌‌ها هم بتوانند جواز دریافت کنند. جواز به مثابه شناسنامه واحدهای عضو اتحادیه است که با داشتن آن می‌توان از حق و حقوق آنها به صورت قانونی حمایت کرد. در این اقدام می‌توان گفت حدود 70 درصد هم موفق بودیم. باید اشاره کرد که واحدهایی که جواز نداشتند طبق قانون گذاشته شده توسط اداره مالیات 35 درصد مالیات به آنها اضافه می‌شد که البته این واحد‌ها از وجود چنین قانونی هم بی‌اطلاع بودند و اکنون در حد زیادی کلیه واحد‌ها ساماندهی و نسبت به این موضوع اطلاع‌رسانی شده است.

 دیگر مشکلات موجود در این حوزه کدامند؟

همانطور که در بالا اشاره کردم، عمده مشکلات اتحادیه و صنف تولیدکنندگان پلاستیک مربوط به پتروشیمی‌هاست. در حالی‌که  پتروشیمی‌ها از مزایای دولتی بسیاری از جمله بهره‌گیری از وام‌های کلان، هزینه پایین انرژی و نیروی انسانی و ... استفاده می‌کنند اما مزایایی را برای تولیدکنندگان در نظر نمی‌گیرند. باید اشاره کنم که با وجود این مشکلات، رشد تولید ما تنها در داخل کشور انجام می‌شود که به نظر بی‌فایده است؛ ما باید به جایی برسیم که مانند اوایل دهه 90 محصولات خود را به دنیا عرضه کنیم اما متاسفانه در پیش گرفتن روند کنونی پتروشیمی‌ها مبنی بر اینکه مواد اولیه تولید شده داخل کشور را بسیار ارزان‌تر از قیمتی که به شرکت‌های تولیدکننده داخلی عرضه می‌کنند به کشورهای خارجی می‌فروشند ؛ به ارزش کل تجار داخل کشور آسیب زده و سبب بیکار شدن نیروی انسانی و هدر رفت منابع کشور شده است.

 در این شرایط چه آینده‌ای برای صنعت پلاستیک کشور متصورید؟

بر این اساس می‌توان گفت که در آینده‌ای نه چندان دور، کشورهایی مانند افغانستان و عراق در رابطه با محصولات پتروشیمی دارای خط مشی تعیین‌کننده‌ای در این حوزه خواهند بود. کشورهایی که در حال حاضر مواد را به طور ارزان‌تر از تولیدکنندگان داخلی دریافت می‌کنند و با ایجاد ارزش افزوده بر آن، محصولاتی جدید و گران را با آموزشی که در مراحل مختلف تولید از متخصصان کشور ما آموخته‌اند به خودمان می‌فروشند؛ در حدی که می‌توانند در آینده‌ای نزدیک در این زمینه از کشور چین در عرصه تولید پا را فراتر بگذارند زیرا از لحاظ جغرافیایی به کشور نزدیک هستند که این موضوع بر هزینه حمل و نقل و قیمت نهایی تاثیر بسزایی دارد.

 راهکار پیشنهادی شما در قبال ارزان فروش مواد اولیه به خارجی‌ها چیست؟

به نظر من دولت باید به جای فروش ارزان مواداولیه به کشورهایی مانند چین، آنها را تحریم کند به این شکل که در قبال حجم معینی از عرضه مواد اولیه پتروشیمی کشور، محصولی خاص مانند دارو را دریافت کند تا به جای ارائه مزایای زیاد به شرکت‌های خارجی از آنها امتیازاتی در قبال مواد اولیه دریافت کند. بابت مشکلات موجود در قیمت‌گذاری مواد اولیه پتروشیمی باید گفت که آنها کالاهای فصلی خود را به کالاهای سوددهی خود تطبیق می‌دهند. این کار به نفع تولیدکنندگان نیست زیرا به مواد مورد نیازشان دسترسی پیدا نمی‌کنند. نکته مورد توجه دیگر در این رابطه اینکه به جز ایجاد نرخ ارزانتر برای مناطق آزاد و نیز به دلیل دریافت نکردن مالیات و ارزش افزوده، این مناطق را به محلی برای فروش مواد اولیه پتروشیمی ارزان به تولیدکننده‌های داخلی تبدیل کرده است. در این میان باید اشاره کرد که عده زیادی از افرادی که باعنوان تولیدکننده در منطقه آزاد به تهیه مواد می‌‌پردازند، صوری هستند و به عنوان دلال از این موضوع استفاده می‌کنند.  

  بورس‌کالا چه جایگاهی در معاملات محصولات پلاستیک دارد؟

این بازار در شفاف‌سازی معاملات کمک خوبی می‌کند و اتحادیه هم از طریق بورس‌کالا به تهیه مواد و توزیع آن بین اعضای اتحادیه می‌پردازد،اما برای بهبود اوضاع تولیدکنندگان بهتر است گام‌هایی در این راستا بردارد به طور مثال نرخی که بنابر آن مواد اولیه را به مناطق آزاد می‌دهد به تولیدکنندگان محصولات پلاستیکی و صنایع پایین‌دستی هم بدهد. همچنین میزان عرضه را نیز برای تولیدکنندگان آزاد بگذارند تا آنها بتوانند به میزان مورد نیازشان خرید مواد داشته باشند و محدودیتی در این رابطه برایشان وجود نداشته باشد. گفتنی است سامانه بهین یاب نیز معضلی است که مشکلات زیادی برای تولیدکنندگان ایجاد کرده است به طوری‌که اغلب تولیدکنندگان حتی از چگونگی استفاده و ثبت نام در این سامانه بی‌اطلاع هستند و نیز این سامانه اغلب دارای مشکلات فنی زیادی است.

• هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه ۶