هفته‌نامه اطلاعات بورس با غلامرضا سلیمانی، مدیرعامل هلدینگ غدیر، مصاحبه‌ای درخصوص وضعیت کلی اقتصاد کشور و برنامه‌های سال جاری غدیر در راستای افزایش تولید و اشتغال انجام داده است. سلیمانی معتقد است پیش‌نیاز تحقق افزایش تولید و اشتغال، روانسازی حوزه بیمه و مالیات و ایجاد مشوق‌های بیمه‌ای و مالیاتی، به حداقل رساندن قوانین و مقررات و بوروکراسی و همچنین، کاهش نرخ بهره بانکی به‌منظور به‌صرفه‌تر شدن تولید و صنعت است. به اعتقاد او، پرداختن به تولید و اشتغال به این معناست که هم تولید افزایش یابد، هم فراملی کار شود و هم جلوی واردات بعضی از کالاهای مصرفی گرفته شود و این کالاها در داخل کشور تولید شود تا در نتیجه آن، هم به تولید و هم به اشتغال کمک شود. شرح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
- آیا فضای اقتصاد کشور آماده افزایش تولید و اشتغال است؟
برای اجرایی شدن «اقتصاد مقاومتی؛ تولید و اشتغال»، دولت باید به سه جنبه توجه زیادی داشته باشد تا فضای کسب‌وکار برای ایجاد شغل جدید و تولید بیشتر آماده شود. در بخش تولید و اشتغال و به‌خصوص تولید، مشکل بیمه‌ای و مالیاتی وجود دارد؛ این بخش باید حتما روانسازی شود و مواردی که مانع تولید و اشتغال است، اصلاح شود و مشوق‌های بیمه‌ای و مالیاتی بیشتری برای اشتغال و تولید وجود داشته باشد. گاهی اوقات برای تولید بیشتر، مالیات یا هزینه بیمه بیشتری برای شرکت‌ها ایجاد می‌شود در حالی که عکس این موضوع باید اتفاق بیفتد.
جنبه دیگری که باید به آن توجه شود، موضوع قوانین و مقررات و بوروکراسی موجود در کشور است که متاسفانه بسیار پیچیده بوده و با وجود شعار به حداقل رساندن بوروکراسی، در عمل برای یک کار تولیدی یا ایجاد شغل هنوز باید مراحل مختلف در ادارات و سازمان‌های مختلف طی شود. گاهی اوقات امضای طلایی نیاز است که چند ماه معطلی دارد تا مجوز گرفته شود.
جنبه سوم، به موضوع سیاست پولی کشور برمی‌گردد. بانک مرکزی مسئول سیاست پولی کشور است و بانک‌ها به‌عنوان مجری سیاست‌های پولی بانک مرکزی هستند. لازمه قابل اجرا و جدی شدن موضوع تولید و اشتغال، کاهش نرخ بهره است؛ نرخ‌های موجود که در ماه‌های اخیر رشد فزاینده‌ای هم داشت، باید اصلاح شود. طبیعی است که اصلاح نرخ بهره برای تسهیلات به‌منظور فعال کردن اشتغال به این موضوع برمی‌گردد که قیمت تمام‌شده پول برای بانک‌ها باید پایین باشد. برای پایین بودن قیمت تمام‌شده پول، نرخ سپرده‌ها باید کاهش یابد و برای صاحبان پول به‌صرفه نباشد که پول را فقط به‌عنوان سپرده در بانک بگذارند و سود آن را دریافت کنند؛ بلکه صنعت و تولید باید به‌صرفه‌تر باشد و بازده بالاتری نسبت به میزان سود سپرده بانک‌ها داشته باشد. متاسفانه در حال حاضر موضوع عکس است و این جریان باید برگردد. در حال حاضر ورود به بازار و تولید و اشتغال جدید، ریسک بالاتری نسبت به سپرده کردن پول در بانک دارد چون سپرده کردن پول در بانک بدون ریسک است. اگر نرخ بازده سرمایه‌گذاری در جایی به جز بانک کمتر از سپرده بانکی باشد، قطعا سپرده‌گذاری در بانک ترجیح داده می‌شود.
یکی از روش‌های حل این مساله، کاهش نرخ انتقال بین بانکی (به‌خصوص نرخی که (Overnight) برای بانک مرکزی ایجاد می‌شود) است؛ متاسفانه این نرخ در حال حاضر بالاست که به نوعی شاخص برای نرخ بهره و نرخ سپرده است. بانک مرکزی باید حتما در این باره تدبیری بیندیشد.
- به نظرتان چرا تاکنون بانک مرکزی اقدامی در این خصوص نکرده؟
بانک مرکزی علاقه‌مند به اقدام است و به دنبال آن هم رفته اما گاهی اوقات معضلاتی ایجاد می‌شود؛ به عنوان مثال بعضی از بانک‌ها یا موسسات پولی خلاف می‌کنند و نرخ‌های بسیار بالایی به سپرده‌ها می‌دهند تا پول جذب کنند. نخستین وظیفه بانک مرکزی این است که با این بانک‌ها یا موسسات به‌طور جدی برخورد کند. دلیلی ندارد کسانی که در اقتصاد کشور اخلال ایجاد می‌کنند، همچنان مورد حمایت قرار گیرند. یک اراده قاطع نیاز است تا به‌طور جدی به این قضیه ورود کند.
- حجم «اخزا» چطور؟ به نظرتان بیش از اندازه نبود؟
نکته دیگر این است که اوراق خزانه‌ای که دولت در بودجه سال ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ قرار داد، نرخ‌های بالایی دارد و این اوراق با چنین نرخ‌هایی موجب می‌شود که بانک‌ها نرخ‌ها را پایین نیاورند و بانک مرکزی در این اقدام موفق نشود. اوراقی که دولت منتشر می‌کند حتما باید با نرخ‌های پایین باشد؛ مبلغ این اوراق باید حداقلی باشد در حالی که می‌بینیم در سال جاری افزایش هم پیدا کرده است (حدود ۷۵ هزار میلیارد تومان). وقتی این پول از بازار جمع می‌شود، تولید را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به دنبال آن، نقدینگی لازم برای تولید خود به خود کاهش یافته و ضعیف می‌شود. بنابراین این مساله باید اصلاح شود.
من فکر می‌کنم اگر به این سه بخش مورد اشاره توجه جدی صورت گیرد، در راستای اقتصاد مقاومتی هم خواهد بود و رشد تولید و اشتغال را به دنبال خواهد داشت. در غیر این صورت هیچ پروژه‌ای در ایران در چنین بازاری با چنین نرخ تسهیلات بانکی، اقتصادی نخواهد بود.
- چرا تا این حد بر اقتصاد مقاومتی تاکید می‌شود؟
اقتصاد مقاومتی، اقتصادی است که تمام صاحبان مکاتب اقتصادی در کشورهای در حال پیشرفت به آن می‌پردازند. به عبارتی، کشورهای در حال توسعه با جمعیت زیاد به دنبال اقتصاد درون‌زا هستند؛ اقتصادی که بتواند در مقابل تکانه‌های جهانی و داخلی مقاوم باشد؛ این اصل را همه می‌دانند. ما عنوان «مقاومتی» را اضافه کرده‌ایم؛ ایران کشوری است که به انواع مختلف از سوی ابرقدرت‌ها به دلایل واهی دچار مسائلی چون تحریم، عدم همکاری و مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای شده است. کشورهای بزرگ سعی می‌کنند که ایران قدرت نگیرد و یکی از روش‌های کاهش قدرت ایران از سوی آنها در سطح منطقه و بین‌الملل، تضعیف اقتصاد ایران است. باید حواسمان باشد وقتی بخواهیم در سطح جهانی یک کشور مستقل با سیاست‌های مستقل باشیم، نمی‌توانیم اقتصاد مستقل نداشته باشیم. به نوعی می‌توان گفت در راستای استقلال کشور، نیاز به اقتصاد قوی و مقاوم وجود دارد. اقتصاد مقاومتی هم برآمده از همین سیاست کلان است. ما متوجه شده‌ایم که بدون یک اقتصاد قوی نمی‌توانیم در مقابل حملات و توطئه‌های بین‌المللی که قصد دارند استقلال ما را زیر سوال ببرند، مقاومت کنیم.
- اشاره کردید که با نرخ سود بانکی کنونی، ورود به عرصه تولید دارای ریسک بیشتری است. فرض کنیم تولید افزایش یافت؛ با موانع موجود، محصولات در کجا فروخته شود؟
مفهوم اقتصاد مقاومتی این نیست که تولید را فقط برای داخل انجام دهیم؛ بلکه اگر بخواهیم به تولید بپردازیم، حتما باید مقیاس آن را جهانی کنیم. چرا که مقیاس تولید ملی در اقتصاد مقاومتی بدون معنا است و جواب نمی‌دهد. در هر صنعتی فرض باید بر این باشد که مقیاس تولید فراتر از سطح ملی بوده و جهانی است. در بحث اقتصاد مقاومتی وقتی نگاه فراملی باشد، باید در بازارهای جهان ورود کرد. همین حالا بازار منطقه تشنه محصولات ایران است و اگر بتوانیم حتی فقط به منطقه محصول بفروشیم، بازار تولید رشد زیادی خواهد داشت. در حال حاضر می‌بینید که ترکیه چقدر بازار ایران را تحت تاثیر خود قرار داده است؛ این وضعیت می‌تواند عوض شود. ایران می‌تواند در عراق، افغانستان، پاکستان، منطقه و حتی کشورهای آسیای میانه بازار خوبی داشته باشد. بنابراین اگر حتی فقط منطقه را در نظر بگیریم، بازار بزرگی داریم.
از سویی، وقتی تولید بیشتر شود، می‌توانیم جلوی بخشی از واردات غیر لازم را که به صورت کالای مصرفی است، بگیریم. واردات کالای سرمایه‌ای یا واسطه اشکالی ندارد اما واردات کالای مصرفی برای کشور عیب است. پرداختن به تولید و اشتغال یعنی هم تولید را افزایش دهیم و فراملی کار کنیم و هم جلوی واردات بعضی از کالاهای مصرفی را بگیریم و خودمان تولید کنیم که هم به تولید و هم به اشتغال کمک می‌کند.
- غدیر در راستای اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال چه برنامه‌ای دارد؟
اساس کار غدیر، تولیدی است و در بازار اولیه فعال هستیم و از زمانی که من مدیریت این شرکت را به عهده گرفتم، سعی کرده‌ایم پروژه‌های تولیدی اجرا کنیم. خوشبختانه بعضی از این پروژه‌ها به نتیجه رسیده و در حال بهره‌برداری از آنها هستیم، بعضی از آنها هم در حال اتمام ساخت هستند و در سال ۱۳۹۶ مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند. سال گذشته کارخانه پتروشیمی شیراز را افتتاح کردیم. همچنین بخش گوگردزدایی پالایشگاه تبریز را به نتیجه رساندیم. به علاوه، توسعه تولید در پتروشیمی کرمانشاه را به بهره‌برداری ساندیم. همچنین، نیروگاه بهبهان را افتتاح کردیم و به بهره‌برداری رساندیم. ضمن آنکه در بخش فولاد آلیاژی افزایش تولید داشتیم.
- پروژه‌های سال ۱۳۹۶ چیست؟
چند پروژه در سال ۱۳۹۶ به بهره‌برداری می‌رسد؛ ازجمله پروژه فولاد نی‌ریز که آماده شده و در مرحله تست سرد قرار دارد. همچنین، پتروشیمی پردیس آماده راه‌اندازی بوده و اکنون در مرحله تست است و پس از آن به‌طور رسمی به بهره‌برداری می‌رسد. امیدواریم که بخش بخار نیروگاه بهبهان هم در سال جاری به بهره‌برداری برسد. نیروگاه خورشیدی ۱۰ مگاواتی هم اوایل سال ۱۳۹۶ افتتاح شد و در سال جاری یک ماژول ۱۰ مگاواتی دیگر هم شروع می‌شود. غدیر پروژه خورشیدی بعدی را در یزد و در آبان ماه امسال و نیروگاه خورشیدی قم را در پایان سال جاری به بهره‌برداری خواهد رساند. نیروگاه ۲۳۵ مگاواتی هرمز هم به زودی به بهره‌برداری می‌رسد.
- در حوزه اشتغال چه برنامه‌ای دارید؟
امسال با توجه به پیام مقام معظم رهبری به سمتی جهت‌گیری کرده‌ایم که همراه با تولید، اشتغال هم ایجاد کنیم. یکی از بخش‌هایی که راحت‌تر می‌توان در آن اشتغال ایجاد کرد، بخش IT و ICT است. با توجه به اینکه این صنعت دانش‌بنیان است و با هزینه بسیار کمتری می‌تواند تعداد بیشتری از افراد را مشغول کند، بنابراین جهت‌گیری غدیر امسال بیشتر به سمت IT و ICT است. ضمن آنکه پروژه‌های قبلی هم در حال انجام است.
سال جاری به‌طور جدی وارد حوزه IT و ICT شدیم. هلدینگ جدیدی به نام «راهبر» در این رابطه تاسیس شده است و به‌طور جدی در این بخش کار می‌کند؛ به‌عنوان مثال در حوزه IPTV، ساماندهی املاک و... . به این ترتیب که ساماندهی املاک را در سطح کشور به شکل الکترونیک درآورده‌ایم. همچنین در بخش ثبت سفارش برای واردات همه کالاها، سیستمی را طراحی کرده‌ایم.
- IPTV چطور پیش رفته است؟
مجوز آن را از صدا و سیما با نام « IPTV» یا «آی‌سیما» دریافت کرده‌ایم که تعداد زیادی مشتری جذب کرده است. در حال حاضر روی محتوا کار می‌کنیم. IPTV هم برنامه تلویزیونی اعم از انواع فیلم‌ها و برنامه‌های آموزشی را دارد و هم شامل محتوایی می‌شود که خودمان تولید می‌کنیم یا به شرکت‌های دیگر برون‌سپاری کرده‌ایم. این محتوا شامل انواع انیمیشن‌ها، بازی‌ها، موضوعات فرهنگی و اجتماعی، آموزشی و کلاس‌های کنکور و برنامه‌های آموزشی برای دبیرستان و دانشگاه و درواقع یک نوع دانشگاه مجازی است. این پروژه یک تحول است. در حال حاضر 100 هزار پورت توزیع و برای دو میلیون پورت دیگر نیز هدف‌گذاری کرده‌ایم. میزان سرمایه‌گذاری در این پروژه حدود 50 میلیارد تومان بوده است.نحوه استفاده از این تلویزیون به این صورت است که یک دستگاه کوچک به تلویزیون کسانی که عضو شوند وصل می‌شود و به این ترتیب، استفاده‌کنندگان می‌توانند علاوه‌بر برنامه‌های تلویزیونی، بسیاری برنامه‌های دیگر را تماشا کنند.
- در حوزه IT دیگر چه برنامه‌ای دارید؟
امسال انتخابات شورای شهر به صورت الکترونیک توسط غدیر انجام شد. هم نرم‌افزار و هم سخت‌افزار مربوط به این اقدام توسط غدیر طراحی و آماده شد.همچنین غدیر به سمت استارت‌آپ فکتوری‌ها حرکت می‌کند. ما به دنبال ایده‌های خوب افراد تحصیل‌کرده و جوان در بخش نانو، دانش‌بنیان و ICT هستیم و ایده‌هایی را که قابل تجاری شدن هستند، با توان مدیریتی و پولی و مالی غدیر در کشور اجرا می‌کنیم. اولین استارت‌آپ فکتوری در سطح کشور توسط غدیر ایجاد خواهد شد. پیش از این، کارخانجات به خاطر آلایندگی‌ها در خارج از شهر ساخته می‌شد اما استارت‌آپ فکتوری‌ها در داخل شهر و آپارتمان‌ها و بدون آلایندگی می‌توانند وجود داشته باشند. خدماتی که این حوزه ارائه می‌دهد و تجاری‌سازی ایده‌ها بسیار موثر بوده و باعث اشتغال و جلوگیری از خروج مغزها می‌شود و ارزش‌افزوده بسیار بالایی دارد.
پیشتر در رتبه‌بندی شرکت‌های بزرگ جهان، شرکت‌های نفتی و پتروشیمی جایگاه نخست را به خود اختصاص می‌دادند و پس از آن بانک‌ها و بیمه‌ها قرار داشتند. این جایگاه تغییر کرده و در حال حاضر شرکت‌های حوزه IT و ICT در حال ارتقای رتبه و توسعه هستند. بنابراین این حوزه یک نوآوری بوده که در کشور مورد نیاز است و نه تنها خسارت و آلودگی زیست‌محیطی ندارد، بلکه ارزش‌افزوده بالایی دارد.
در بخش خصوصی، اشخاص حقیقی در این حوزه اقداماتی انجام می‌دهند اما به دلیل پایین بودن قدرت مالی، نمی‌توانند کار بزرگی به صورت انفرادی انجام دهند. ما می‌توانیم اینها را در سطح کلان بیاوریم تا سرمایه‌گذاری بیشتری روی آنها انجام شود و مورد حمایت قرار گیرند.
نظر شما