در اجراي تبصره (5) ماده (169) مکرر قانون ماليات‌هاي مستقيم اصلاحي مصوب 1394/4/31، آيين نامه اجرايي ماده مذکور به پيشنهاد سازمان امور مالياتي کشور و با مشارکت بانک مرکزي جمهوري اسلامي ايران تهيه و در تاريخ 1395/10/15 به تصويب وزيران محترم امور اقتصادي و دارايي و دادگستري رسيد. در این آئین نامه اجرایی، مقرر شده که کلیه دستگاه‌های کشور ملزم به ارائه اطلاعات در جدول به سازمان امور مالیاتی کشور هستند.
در یکی از بندهای این آئین نامه که به مسئله «نقل و انتقال سهام و سایر اوراق بهادار» اشاره شده، آمده است که اطلاعات «جمع گردش خرید و فروش سالانه سهم و یا سایر اوراق بهادار اشخاصی که به میزان یک میلیارد ریال و بیشتر باشد» باید در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار گیرد. همین نکته سبب بروز نگرانی‌هایی در بین فعالان بازار شد؛ از گوشه و کنار شنیده می‌شد که این احتمال وجود دارد که سازمان امور مالیاتی شاید قصد داشته باشد که در آینده از این افراد با وجود پرداخت مالیات، مجددا مالیاتی دریافت کند. اظهارات فعالان بازار سوالاتی را در ذهن ایجاد کرد؛ اینکه با توجه به شفافیت ذاتی بازار سرمایه و ثبت تمامی‌معاملات، آیا نیازی به دریافت اظهارنامه و از فعالان در این خصوص وجود دارد؟ و آیا این احتمال وجود دارد که از خرید و فروش‌های بیش از 100 میلیون تومان در آینده مالیاتی کسب شود؟
سهامداران نگران نباشند
حسن امیری، معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران و عضو هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در پاسخ به این سوالات می‌گوید با توجه به اینکه شفافیت در بازار سرمایه وجود دارد و مالیات همه خرید و فروش‌ها نیز محاسبه می‌شود، بنابراین هیچ گونه نگرانی برای بازار وجود ندارد. در این خصوص لازم به ذکر است که قانونی اصلاح نشده که حال بخواهد رقم مالیات نیز اصلاح و عوض شود، مالیات معاملات همان لحظه‌ای که خرید و فروش سهام انجام می‌شود، محاسبه شده و دیگر در تمامی‌مراحل و عملکردهای بعدی، معافیت وجود دارد. وی در ادامه افزود که بنابراین فعالان بازار نباید نگران این قضیه باشند، بلکه به باور بنده حتی باید از این مسئله نیز استقبال کنند. در این تبصره عنوان نکرده که آنهایی که سهامدارند، باید این کار را انجام دهند، بلکه این تبصره مشمول تمامی‌موارد مطرح شده در جدول داشته که با نگاه به آنها هم مشاهده می‌شود که عدم شفافیت در آنها وجود ندارد، بنابراین خود این مسئله یک نوید برای اقتصاد کشور است. عضو هیئت مدیره سازمان بورس در پاسخ به نگرانی بسیاری از فعالان بازار در خصوص آینده این طرح عنوان کرد که نباید این قضاوت در خصوص طرح مذکور صورت گیرد، چراکه این طرح مبتنی بر قانون است و اگر قرار باشد که غیر از همین میزانی که درحال حاضر وجود دارد، مالیاتی کسب شود، آنگاه یک عمل غیرقانونی صورت گرفته است، بنابراین سرمایه‌گذاران و فعالان بازار نباید به این روند بدبین باشند.
بازار سرمایه؛ قطعه‌ای از پازل اقتصاد کشور
اما برای جویا شدن از ماهیت این طرح و برای برطرف کردن نگرانی‌های سرمایه‌گذاران در بازار، این سوالات را نیز با علی عسگری، رئیس سابق سازمان امور مالیاتی مطرح کردیم. وی در پاسخ به ابهامات به وجود آمده در این طرح گفت که ارائه اظهارنامه از سوی مؤدی ربطی به این طرح ندارد؛ اظهارنامه یعنی این که فردی را مؤدی بشناسیم و فرد نیز در زمان مقرر قانونی که اعلام شده آن را تسلیم کند، اما اگر اینکه سازمان امور مالیاتی اطلاعاتی را از سازمان و دستگاهی که معاملات در آنجا صورت می‌گیرد، بخواهد، دیگر نمی‌توان به آن اظهارنامه گفت. عسگری تصریح کرد که در ماده 169 مکرر اصلاح قانون مالیات‌ها برای اینکه نظام مالیاتی وارد یک فرآیند و رویه جدید تشخیص مالیات شود، برای مقابله با دریافت اطلاعات غلط و ناکافی از سوی مؤدی و علی‌الراس شناخته شدنش، قصد دارد اطلاعات ارائه شده توسط مؤدی را با اطلاعات دریافتی از سازمان‌ها و نهادهای اقتصادی که در قانون ذکر شده، مقایسه کند و آن زمان اگر که فرد اطلاعات غلطی داده باشد، میزان حقیقی فعالیتش در اقتصاد را بتوان شناسایی کرد. وی گفت که به طورمثال فردی اعلام می‌کند 200 میلیون تومان فروش کالا داشته و با این حساب باید دو میلیون تومان مالیات بپردازد، حال اگر این فرد دو میلیارد تومان هم واردات کالا داشته باشد و یا در بازار سهام 10 میلیارد تومان خرید و فروش سهام داشته، مالیات این فرد دیگر دو میلیون تومانی نیست، پس این مؤدی که در اقتصاد فعالیت‌های گسترده دارد، باید اظهاراتش را اصلاح کند.عسگری خاطرنشان کرد که بنابراین نظام مالیاتی اطلاعات تمامی‌فعالیت‌های اقتصادی را از تمامی‌مبادی که در اقتصاد اطلاعات از آنجا تولید می‌شود، دریافت کرده و به وسیله آن اظهارنامه مؤدی را کنترل می‌کند.
رئیس سابق سازمان امور مالیاتی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا با وجود اینکه در بازار سرمایه تمامی‌اطلاعات شفاف بوده و مالیات معاملات هم در همان ابتدا پرداخت می‌شود، باید این اطلاعات به نظام مالیاتی ارائه شود؟ گفت که در مقوله انتقال سهام که یک فعال اقتصادی مالیات نقل و انتقال سهام خود را می‌دهد، اما این مسئله هیچ مشکلی را ایجاد نمی‌کرده و هیچگونه تداخلی ندارد، چراکه قصد نظام مالیاتی شفاف کردن کل فضای اقتصادی کشور است. وی با اشاره به اینکه طرح مورد بحث یک پکیج است، گفت که فعالان بازار یک بخش را می‌بینند، اما نظام مالیاتی همه بخش‌ها را تومان در نظر می‌گیرد؛ هر فردی که بخواهد در بازار سهام خرید و فروش داشته باشد، نظام مالیاتی به او کاری ندارد، تا جایی که اطلاعات نقیضی از او پیدا شود و این مسئله هم ربطی به شفاف بودن بازار و ترس مردم از این طرح ندارد، چراکه وقتی فردی تمامی‌معاملاتش شفاف است، دیگر نباید ترسی داشته باشد. عسگری در ادامه افزود که نظام مالیاتی قصد دارد بازارها را هم همانند بازارسرمایه شفاف کند، چراکه هیچ کدام از بازارها شفاف نیستند و همین مسئله آفت اقتصاد کشور است. رئیس سابق سازمان امور مالیاتی با اشاره به اینکه فعالان بازار سرمایه نباید نگران این مسئله باشند، گفت که نظام مالیاتی به سمتی حرکت می‌کند که براساس اطلاعات واقعی از مؤدی، مالیات را تشخیص دهد؛ درحال حاضر بسیاری از مودیان از نظام مالیاتی دلخورند و می‌گویند که چرا تشخیص علی الراس می‌دهید و از آن سمت هم اطلاعات صحیحی از فعالیتش ارائه نمی‌کند و خیالش هم راحت است که نظام مالیاتی قادر به دریافت اطلاعات صحیح نیست. اما با انجام این طرح دیگر قادر نیست که اطلاعات خود را مخفی کند و تمامی‌فعالیت‌هایی که در اقتصاد کشور انجام می‌دهد، به صورت شفاف در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار دارد. عسگری در پایان خاطرنشان کرد که با انجام این روش به طور کلی فرآیند، شکل و رویه کار بر اساس اصلاح قانون جدید نظام مالیاتی تغییر می‌کند و مودیان هم باید بپذیرند که نظام مالیاتی دیگر نظام مالیاتی قبلی نخواهد بود؛ البته این کار برای این که به نتیجه نهایی برسد و تکمیل شود، ممکن است تا سه سال زمان ببرد، اما این راهی است که باید طی شود، چراکه تمامی‌کشورهای توسعه یافته این روش را سال‌های پیش انجام داده و به نتیجه رسیده‌اند، بنابراین با وجود اینکه ما در این خصوص دچار عقب ماندگی هستیم، باید این عقب ماندگی‌ها را جبران کنیم.
نظر شما