آیا بازار سرمایه از بحران جنگ با موفقیت عبور کرد؟

به گزارش صدای بورس، سعید اسلامی بیدگلی، رئیس هیات‌مدیره گروه خدمات بازار سرمایه آرمان آتی، در پنل «بازار سرمایه و تجربه جنگ ۱۲ روزه» با اشاره به آثار جنگ‌ها بر بازارهای مالی گفت: شبیه‌ترین تجربه بازار سرمایه به شرایط جنگ تحمیلی ایران، مربوط به جنگ روسیه و اوکراین است.

وی ضمن بررسی تأثیر جنگ‌ها بر بازار سرمایه، به نقش سایر عوامل بحرانی مانند اپیدمی کرونا نیز پرداخت و تأکید کرد: در دوره‌های بحرانی همچون جنگ و همه‌گیری، سیاست‌گذاران بازار سرمایه به‌ناچار به سمت اجرای سیاست‌های نوین از جمله ادغام بورس‌ها و تغییر در ریزساختارهای بازار حرکت می‌کنند.

اسلامی بیدگلی گفت: مسیر حرکت بازار سرمایه در دوران جنگ و پس از آن، از نگاه سیاست‌گذار در پنج مرحله قابل تعریف است؛ نخست، صیانت از دارایی سرمایه‌گذاران از طریق بستن موقت بازار؛ دوم، حفظ نقدشوندگی با بازگشایی صندوق‌های درآمد ثابت و استفاده از ظرفیت صندوق‌های تثبیتی؛ سوم، ایجاد تعادل نسبی در بازار با تداوم حمایت‌ها؛ چهارم، تثبیت تعادل در بازار؛ و در نهایت، حرکت به‌سوی رونق و بازگشت پویایی به بازار سرمایه..

به گفته رئیس هیات‌مدیره گروه خدمات بازار سرمایه آرمان آتی تجربه بازار سرمایه در مواجهه با بحران‌ها نشان می‌دهد که سیاست‌گذاری دقیق و اقدام به‌موقع، می‌تواند از آسیب‌های جدی به بازار و سرمایه‌گذاران جلوگیری کند.

کردبچه: تصمیم تعطیلی بورس در جریان جنگ ۱۲ روزه کاملاً درست بود

حمید کردبچه عضو شورای‌عالی بورس در ادامه پنل «بازار سرمایه و تجربه جنگ ۱۲ روزه» با اشاره به تجربه متفاوت بازار سرمایه ایران در این دوره گفت: تجربه‌ای که در جریان جنگ ۱۲ روزه در بازار سرمایه کشور ما رخ داد، با جنگ‌های دیگر از جمله جنگ روسیه و اوکراین متفاوت بود و بیشتر به تجربه انگلستان در جنگ جهانی شباهت داشت.

وی تأکید کرد: تصمیم تعطیلی بورس پس از آغاز جنگ اقدامی کاملاً درست و منطقی بود، چراکه چنین تصمیمی در سایر کشورها نیز در زمان بحران اتخاذ شده است.

کردبچه با اشاره به اهمیت بازار سرمایه در شکل‌دهی انتظارات جامعه افزود: برخی معتقد بودند که نباید در جریان جنگ در بازار دخالت می‌شد و بهتر بود مکانیزم بازار به‌صورت طبیعی عمل کند، اما با توجه به شرایط خاص جنگ و فضای ملتهب جامعه، مدیریت صحیح بازار موجب شد تنها طی سه تا چهار روز، شاخص‌ها حدود ۱۲ درصد کاهش یابند که نتیجه موفق سیاست‌های سازمان بورس و شورای‌عالی بورس بود.

عضو شورای‌عالی بورس با قدردانی از تلاش‌های مستمر سازمان بورس در آن روزها گفت: سازمان بورس در طول ایام جنگ جلسات فشرده‌ای با نهادها، ناشران و بانک مرکزی برگزار کرد و فهرست بلندبالایی از سیاست‌ها در این جلسات بررسی شد. در آن زمان نگرانی اصلی این بود که برخی شرکت‌های بزرگ از جمله پتروشیمی‌ها بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند یا خیر.

کردبچه با اشاره به اقدامات مدیریتی در کنترل هیجان بازار توضیح داد: سازمان بورس ابتدا با تعطیلی موقت و سپس بازگشایی مرحله‌ای بازار، توانست جو وحشت و هیجان را مهار کند. در گام بعد نیز با محدود کردن فروش حقوقی‌ها و سایر سیاست‌های حمایتی، نقدشوندگی در بازار حفظ شد. به گفته وی، تشکیل صف‌های فروش ۳۰ تا ۳۵ همتی در آن دوران بی‌سابقه بود.

عضو شورای‌عالی بورس همچنین از همراهی بانک مرکزی در حمایت از بازار سرمایه قدردانی کرد و افزود: تجربه مدیریتی بازار در دوران پس از جنگ، اگر به‌درستی مستندسازی شود، می‌تواند برای آینده درس‌آموز و راهگشا باشد.

ربیعی: جنگ ۱۲ روزه شوکی آخرالزمانی برای بازار سرمایه بود

رامین ربیعی، مدیرعامل گروه مالی فیروزه، در پنل «بازار سرمایه و تجربه جنگ ۱۲ روزه» با اشاره به شرایط بحرانی آن دوران گفت: جنگ ۱۲ روزه برای بازار سرمایه ایران مانند یک شوک و اتفاق آخرالزمانی بود، در حالی‌که در فضای سیاسی پیش از آن، مذاکرات خوش‌بینانه‌ای در جریان بود.

وی با بیان اینکه تصمیم به بسته ماندن صندوق‌های درآمد ثابت می‌توانست بازار کالاهای اساسی و دارو را دچار مشکل کند، تأکید کرد: چنین تصمیم‌هایی باید با در نظر گرفتن تبعات اقتصادی و معیشتی جامعه اتخاذ شود.

مدیرعامل گروه مالی فیروزه با اشاره به جایگاه بازار سرمایه ایران در مقایسه با سایر کشورها گفت: بازار سرمایه ایران از نظر تنوع ابزارها، در سطحی نزدیک به بازارهای توسعه‌یافته قرار دارد، اما بسیاری از فعالان به دلیل انزوا و محدودیت‌های بین‌المللی، از این ظرفیت آگاه نیستند.

ربیعی خاطرنشان کرد: در ایران حدود ۳ میلیارد دلار سرمایه در صندوق‌های طلا و ۱۰ میلیارد دلار در صندوق‌های درآمد ثابت وجود دارد. به گفته وی، در روز نخست پس از بازگشایی بازار، حدود ۲۲ هزار میلیارد تومان از صندوق‌های درآمد ثابت به دلیل ترس و نگرانی ناشی از تعطیلی بازار خارج شد، اما از روز سوم و در هفته دوم جنگ، مجدداً ورود پول و صدور واحدهای جدید در این صندوق‌ها آغاز شد که نشانه بازگشت اعتماد به بازار است.

وی ابراز تأسف کرد که صندوق‌های طلا در آن دوران بسته شدند و گفت: صندوق‌های طلا که با هدف استفاده در بزنگاه‌های بحرانی ایجاد شده‌اند، نباید بسته می‌شدند، زیرا تنها ابزار پوشش ریسک (هدجینگ) واقعی در بازار ایران محسوب می‌شوند.

مدیرعامل گروه مالی فیروزه، با اشاره به نقش ابزارهای مالی در تاب‌آوری بازار گفت: ما در ایران ابزارهای مالی متنوعی داریم که بسیاری از فعالان از ظرفیت آن‌ها آگاه نیستند. به‌عنوان مثال، در حال حاضر بیش از ۲۰ صندوق طلای فعال در کشور وجود دارد که مجموع دارایی آن‌ها به سه میلیارد دلار می‌رسد، ضمن آنکه حدود ۱۰ میلیارد دلار نیز در صندوق‌های درآمد ثابت تجمیع شده است.

وی با بیان اینکه در روزهای ابتدایی جنگ بسیاری از شرکت‌های واردکننده به دلیل تعویق در تخصیص سهمیه واردات از سوی بانک مرکزی، دارایی‌های خود را به طلا تبدیل کردند، افزود: در آن شرایط، تمایل بازار به سمت دارایی‌های امن‌تر مانند طلا طبیعی بود.

ربیعی ادامه داد: در هفته نخست جنگ، بازار صندوق‌های طلا با نگرانی شدیدی روبه‌رو شد اما با همراهی نهاد ناظر و تصمیمات سریع رگولاتور، ظرف یک هفته بازار بازگشایی شد؛ اقدامی ارزشمند در میانه شرایط بحرانی.

وی خاطرنشان کرد: در روز نخست بازگشایی صندوق‌ها، حدود ۲۲ هزار میلیارد تومان خروج سرمایه رخ داد که ناشی از ترس سرمایه‌گذاران از بسته‌شدن مجدد صندوق‌ها بود، اما از روز دوم روند خروج متوقف شد و در روز سوم، صدور واحدهای جدید آغاز شد.

به گفته مدیرعامل گروه مالی فیروزه، این روند نشان داد که اعتماد به بازار تنها در سه روز بازگشت. بازگشایی به‌موقع صندوق‌های درآمد ثابت نقش تعیین‌کننده‌ای در حفظ اعتماد سرمایه‌گذاران و بازگشت تعادل به بازار ایفا کرد.

قادری: قانون جدید تأمین زیرساخت‌ها گامی برای رفع مشکلات تولید است

جعفر قادری، رئیس کمیسیون ویژه حمایت از تولید و نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، نیز در پنل «بازار سرمایه و تجربه جنگ ۱۲ روزه» با اشاره به تصویب قانون جدید «تأمین زیرساخت‌ها» گفت: طرح اولیه این قانون در دولت دوازدهم توسط وزارت اقتصاد تدوین شد و پس از دو تا سه سال بررسی کارشناسی در کمیسیون، به قانون تبدیل گردید.

وی گفت: در این قانون ظرفیت‌های تازه‌ای با در نظر گرفتن ریسک‌های اقتصادی طراحی شده است. یکی از محورهای مهم، امکان سپرده‌گذاری ارزی است که می‌تواند زمینه جذب سرمایه‌گذاری خارجی را فراهم کند. به گفته او، اگر مردم از طریق خرید سپرده‌های ارزی منابع خود را وارد سیستم بانکی کنند، بخش قابل توجهی از مشکلات واحدهای تولیدی برطرف خواهد شد.

قادری همچنین از پیش‌بینی کارت‌های ارزی و ریالی برای بازرگانان خارجی خبر داد و افزود: پیش از این، تضامین بانکی تنها برای واحدهای تجاری داخلی صادر می‌شد، اما در قانون جدید این محدودیت برطرف شده است.

وی با اشاره به ساختارهای تازه در قانون برای تسهیل سرمایه‌گذاری گفت: برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی، سازوکار جدیدی طراحی شده و موضوعاتی مانند پیش‌فروش و تهاتر نیز به‌عنوان روش‌های قانونی تأمین مالی در این قانون گنجانده شده است.

رئیس کمیسیون ویژه حمایت از تولید خاطرنشان کرد: در قانون جدید، قدرت مانور رگولاتور بازار سرمایه افزایش یافته و موضوعاتی همچون رشد ناکافی تولید برق که بر عملکرد شرکت‌های بورسی اثرگذار است، از مسیر برنامه‌های توسعه تأمین مالی پیگیری خواهد شد.

وی تأکید کرد: هدف نهایی قانون تأمین زیرساخت‌ها، رفع موانع سرمایه‌گذاری، حمایت از تولید داخلی و ایجاد ثبات و شفافیت در فضای اقتصادی کشور است.

قنبری: بدون اصلاحات اقتصادی ، هیچ جعبه‌ابزار دیپلماتیک پاسخ‌گو نخواهد بود

حمید قنبری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه، در سخنانی در این پنل با تأکید بر ضرورت هم‌افزایی میان ابزارهای مختلف قدرت کشور گفت: برای مقابله با چالش‌ها باید پشتوانه‌ای واقعی داشت. تکیه صرف بر توان نظامی یا دیپلماتیک به‌تنهایی نمی‌تواند مشکلات را حل کند، اما اگر ظرفیت‌های اقتصادی، نظامی و دیپلماتیک در کنار هم قرار گیرند، می‌توان سطح نگرانی‌ها را کاهش داد و شرایط را به سطحی قابل مدیریت رساند.

وی با اشاره به تجربه گذشته افزود: ما یک‌بار فرصت استفاده از فضای دیپلماتیک را داشتیم، اما در آن زمان اصلاحات اقتصادی لازم در داخل کشور انجام نشد. به همین دلیل، زمانی که پنجره فرصت بسته شد، تاب‌آوری اقتصاد کاهش یافت.

قنبری یادآور شد: در سال‌های ۹۵ تا ۹۷ فشارها به‌صورت فشرده بر اقتصاد کشور وارد شد؛ در حالی‌که نفت فروخته شد و منابع حاصل از آن مصرف گردید، اما اصلاحات ساختاری صورت نگرفت. هم‌زمان با بازگشت تحریم‌ها در دولت ترامپ، اوج فشار اقتصادی نیز رقم خورد و کشور در برابر این شرایط آماده نبود.

معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه، تأکید کرد: تجربه‌های گذشته نشان می‌دهد که اتکا به یک ابزار خاص کافی نیست. تنها با ترکیب هوشمندانه ظرفیت‌های اقتصادی، دیپلماتیک، نظامی و مدیریتی می‌توان تاب‌آوری کشور را تقویت کرد و از فرصت‌های آینده به شکلی پایدار بهره‌مند شد.