پشت پرده گران‌فروشی نان چیست؟

به گزارش صدای بورس، اگرچه قرار بود با اعلام قیمت‌های جدید نان در اوایل مردادماه امسال، تخلفات قیمتی و افت کیفیت در این بخش کاهش پیدا کند، بازار نان همچنان ناآرام است و مردم از گرانی و نانوایان از زیان می‌گویند. به‌نظر می‌رسد چنانچه سازمان برنامه و بودجه حسب دستور رئیس‌جمهور، موضوع تامین منابع برای پرداخت کمک‌هزینه نانوایان را تسریع کند و مطالبه نانوایان از این محل پرداخت شود، می‌توان بهانه نانوایان برای تراز نبودن دخل و خرج و گرانفروشی را از بین ببرد.

عقب‌ماندگی چندساله قیمت نان از تورم، ریشه اصلی این نابسامانی عنوان می‌شود. دولت برای جبران بخشی از فشار هزینه‌ها، مدتی کمک‌هزینه‌هایی به نانوایان پرداخت می‌کرد تا قیمت نان برای مردم ثابت بماند، اما قطع این پرداخت‌ها از ابتدای تیرماه، معادله بازار نان را به‌کلی بر هم زد. با افزایش هزینه‌های تولید و پرداخت‌نشدن یارانه وعده‌ داده‌شده، بسیاری از نانوایان عنوان می‌کنند که دیگر توان فروش نان با نرخ مصوب را ندارند و ناچارند برای سرپا ماندن واحد صنفی خود، نان به‌خصوص نان بربری و سنگک را گران‌تر عرضه کنند.

مردادماه امسال پس از کش‌وقوس‌های فراوان، دولت سرانجام با افزایش حدود ۵۲درصدی قیمت نان موافقت کرد و قرار بود مابه‌التفاوت باقیمانده از طریق همان کمک‌هزینه‌ها جبران شود تا فشار نه به مردم بیاید و نه به نانوا. اما با وجود این وعده، تا امروز کمکی پرداخت نشده و نانوایان از زیان‌ده بودن واحدهایشان می‌گویند.

نتیجه این وضعیت، بازاری با نان‌های گران، کوچک‌تر و بی‌کیفیت‌تر است؛ بازاری که در آن، نانوا از نبود حمایت گلایه دارد و مردم از قیمت‌های سرسام‌آور.

درحال حاضر نانواها نان را متناسب با سطح درآمد منطقه خود عرضه می‌کنند؛ درحالی‌که قیمت مصوب نان‌های بربری و سنگک در نانوایی‌های دولتی به‌ترتیب ۵هزار و ۳۵۰تومان و ۷هزار و ۶۰۰تومان تعیین شده است، مردم این نان را بسیار بالاتر از نرخ مصوب خریداری می‌کنند. هر نان بربری معمولی در حال حاضر ۱۰تا ۱۵هزار تومان و هر نان سنگک معمولی نیز ۱۵تا ۴۰هزار تومان عرضه و برای هر رو کنجد نیز ۵هزار تومان به این رقم اضافه می‌شود. نانوایی‌ها هم که نان را در مناطق کمتر برخوردار با قیمت پایین‌تر عرضه می‌کنند و از کیفیت و وزن آن می‌کاهند.

از ابتدای تیر کمک‌هزینه‌ها قطع شد

محمدجواد کرمی، رئیس کارگروه آرد و نان اتاق اصناف ایران و تهران درباره تخطی نانوایان از قیمت مصوب گفت: دولت از ابتدای تابستان ۱۴۰۴ هیچ‌گونه پرداختی بابت کمک‌هزینه نانوایی‌ها انجام نداده و همین موضوع موجب تشدید نارضایتی میان واحدهای صنفی و افزایش تخلفات در بازار نان شده است.

وی همچنین با اشاره به نحوه تعیین قیمت جدید نان، ادامه داد: آنالیز قیمتی نان برای سال ۱۴۰۴ که ازسوی ما به مسئولان ارائه شد، نشان می‌داد قیمت واقعی باید بیش از ۱۰۰درصد افزایش یابد و کمک‌هزینه قطع شود، اما در نهایت با وجود اینکه به ما اعلام شده بود که با افزایش تا ۱۰۰درصدی قیمت نان موافقت می‌شود، فقط با ۵۲درصد افزایش موافقت و قرارشد مابه‌التفاوت این رقم از طریق پرداخت کمک‌هزینه جبران شود، اما از ابتدای تیرماه تا امروز هیچ پرداختی انجام نشده است.

کرمی به مکاتبه‌های مختلفی که با معاون اول رئیس‌جمهور، استاندار تهران و کل وزارتخانه‌های مرتبط انجام شده است، اشاره کرد و گفت: این موضوع به سازمان برنامه و بودجه مرتبط است و حتی رئیس‌جمهوری نیز در هامش نامه‌ای به این سازمان اعلام کرده است که این کمک‌هزینه باید پرداخت شود، ولی متأسفانه تاکنون پرداخت نشده است.

تولید هر قرص نان برای نانوا زیان‌ده است

رئیس کارگروه آرد و نان اتاق اصناف ایران و تهران تصریح کرد: تأخیر در پرداخت کمک‌هزینه‌ها فشار زیادی به نانوایان به‌ویژه در بخش نان‌های بربری و سنگک وارد کرده است و برخی نانوایان از این نرخ‌نامه تبعیت نمی‌کنند و نمی‌توان انتظار هم داشت که تعزیرات نانوایان را جریمه کند؛ چراکه حق نانوایان هم داده نشده است.

وی درباره چرایی فشار بیشتر بر نانوایی‌های سنگک و بربری گفت: هزینه اصلی مربوط به کارگر و اجاره است و چون این واحدها مکانیزه نیستند، هزینه‌هایشان بالاست و با نرخ مصوب فعلی، تولید هر قرص نان برای نانوا زیان‌ده است. در مقابل، نانوایی‌های لواش و تافتون چون مکانیزه‌ هستند و حتی با یک کارگر نیز می‌توانند نان تولید کنند، کمی شرایط بهتری دارند و کمتر به نرخ نان اعتراض می‌کنند.

بدهی دولت به نانوایان چقدر است؟

کمک‌هزینه نانوایان ۴۰درصد فروش روزانه نانوایی (بر مبنای نرخ نان آرد نوع یک سال ۱۴۰۲) است. براساس اطلاعی که همشهری کسب کرده است طی ۳سال حدود ۳۴هزار میلیارد تومان کمک‌هزینه به نانوایان پرداخت شده است و مبلغ هر ماه کمک‌هزینه نانوایان حدود ۱.۱همت برآورد می‌شود. این کمک‌هزینه یارانه غیرمستقیم به مردم برای جلوگیری از افزایش قیمت نان است.

کرمی در ادامه با اشاره به بدهی دولت به نانوایان تأکید کرد: دولت یا باید کمک‌هزینه را بموقع پرداخت کند یا قیمت نان را واقعی کند. وقتی قیمت واقعی به نان داده نشود، نه کیفیت حفظ می‌شود و نه تخلفات کاهش می‌یابد. ما انتظار افزایش غیرمنطقی نداریم؛ فقط می‌خواهیم نرخ واقعی متناسب با هزینه‌ها تعیین شود. پرداخت کمک‌هزینه اگر انجام شود، تخلفات را کمتر می‌کند، اما باز هم نمی‌توان گفت که هزینه نانوایی‌ها را به‌طور کامل پوشش می‌دهد.

وی همچنین درباره آمار تخلفات واحدهای صنفی نانوایی گفت: در حال حاضر نظارت بر بازار و واحدهای صنفی بر عهده بازرسی اصناف است و آمار دقیق در اختیار آنهاست‌ اما واضح است که وقتی نانوایی‌ها از جیب خود هزینه می‌کنند، نمی‌توان انتظار داشت که تمام واحدها نرخ مصوب را رعایت کنند.

قول پرداخت کمک‌هزینه نانوایان

ماه گذشته قاسم نوده فراهانی، رئیس اتاق اصناف ایران، در همایش روز ملی اصناف از معاون اول رئیس‌جمهور درخواست کرد تا طلب نانوایان بابت کمک‌هزینه پرداخت شود.

وی در گفت‌وگو با همشهری، درباره اینکه آیا این طلب پرداخت شده است، گفت: خیر هنوز طلب نانوایان پرداخت نشده است.

نوده فراهانی ادامه داد: ما موضوع را از طریق وزارت کشور پیگیری کرده‌ایم. این موضوع در دستور کار است و به ما گفته شده که تا آخر هفته این طلب پرداخت خواهد شد.

تصمیم استانداری تهران درمورد افزایش قیمت نان

در عین حال به‌تازگی‌ حشمت‌الله عسگری، معاون استانداری تهران با اشاره به وضعیت قیمت نان تصریح کرد: هیچ برنامه‌ای برای افزایش قیمت نان وجود ندارد. نرخ فعلی نان، نرخ منصفانه‌ای است و تمامی هزینه‌ها و مواردی که برخی ادعا می‌کردند نیازمند بازنگری است، در قیمت جدید لحاظ شده است؛ بنابراین هیچ‌گونه توجیهی از هیچ نانوایی برای افزایش قیمت پذیرفته نخواهد بود.

به‌گفته وی، با هرگونه تخلف در این زمینه برخورد خواهد شد.