کالابرگ یارانه‌بگیران استانی شد

به گزارش صدای بورس،بر اساس اعلام رسمی احد رستمی، رئیس مرکز اطلاعات و رفاه ایرانیان، فاز جدید و گسترده‌تر کالابرگ الکترونیکی از ماه آبان به صورت استانی و مرحله‌ای وارد فاز اجرایی خواهد شد. این اقدام در راستای سیاست‌های دولت برای هدفمندی یارانه‌ها و حفظ قدرت خرید خانوارهای کم‌درآمد صورت می‌گیرد. هدف اصلی این برنامه، جایگزینی یارانه‌های نقدی پراکنده با سیستم اعتباری هدفمند برای تأمین کالاهای اساسی است.

وضعیت حذف یارانه‌ها و روند اعتراضات

فرایند پالایش و حذف یارانه‌بگیران پردرآمد همچنان با جدیت ادامه دارد. رئیس مرکز اطلاعات و رفاه ایرانیان اعلام کرد که تاکنون و در جریان این موج از بازنگری‌ها، یارانه نقدی ۲ میلیون خانوار ایرانی حذف شده است. این آمار نشان‌دهنده تلاش دولت برای تمرکز منابع یارانه‌ای بر دهک‌های پایین‌تر جامعه است.

روند رسیدگی به اعتراضات دهک بندی یارانه

پس از حذف یارانه، سازوکارهای اعتراض نیز فعال شده‌اند. رستمی تأکید کرد که از میان ۲ میلیون خانواری که یارانه آن‌ها قطع شده است، تاکنون ۱۸۰ هزار نفر اعتراض رسمی خود را از طریق سامانه‌های مشخص شده ثبت کرده‌اند.

تجربه تاریخی نشان داده است که بخشی از این حذف‌ها ممکن است شامل افرادی باشد که به اشتباه از سیستم حذف شده‌اند. به همین دلیل، سیستم رسیدگی به اعتراضات فعال است. وی اشاره داشت که طبق روال گذشته، معمولاً بین ۵ تا ۸ درصد از این اعتراضات پس از بررسی و تأیید مجدد وضعیت مالی، مورد قبول واقع شده و یارانه آن‌ها مجدداً برقرار خواهد شد.

به‌روزرسانی مداوم دهک‌بندی‌ یارانه

این روند حذف یارانه‌پردرآمدها تا پایان سال جاری (۱۴۰۲) ادامه خواهد داشت. دهک‌بندی‌های درآمدی خانوارها به صورت مرتب و بر اساس داده‌های جدید دریافتی از سازمان‌های مرتبط (مانند سازمان امور مالیاتی و تأمین اجتماعی) به‌روزرسانی می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که یارانه تنها به جامعه هدف اصلی اختصاص یابد. این به‌روزرسانی‌ها مبنای تخصیص اعتبار کالابرگ در فازهای بعدی خواهد بود.

جزئیات اجرایی کالابرگ الکترونیکی در آبان ماه

فاز استانی کالابرگ الکترونیکی از آبان ماه با سازوکار مشابه ماه‌های آزمایشی آغاز می‌شود، اما با تمرکز بر پوشش وسیع‌تر جغرافیایی. این اعتبار همچنان به هفت دهک کم‌درآمد جامعه اختصاص می‌یابد.

مبلغ جدید اعتبار کالابرگ بر اساس دهک‌بندی

میزان اعتبار تخصیص یافته برای هر فرد واجد شرایط به شرح زیر تعیین شده است:

دهک‌های ۱ تا ۳ (پایین‌ترین دهک‌ها): سرانه ۵۰۰ هزار تومان اعتبار به ازای هر نفر در ماه.

دهک‌های ۴ تا ۷ (دهک‌های میانی کم‌درآمد): سرانه ۳۵۰ هزار تومان اعتبار به ازای هر نفر در ماه.

این مبالغ به صورت اعتبار الکترونیکی بر روی کارت سرپرست خانوار شارژ می‌شود.

اقلام مشمول و شبکه توزیع

اعتبار کالابرگ صرفاً برای خرید ۱۳ قلم کالای اساسی مصوب قابل استفاده است. این اقلام به دقت انتخاب شده‌اند تا سبد غذایی خانوارهای تحت پوشش را پوشش دهند:

شیر

پنیر

ماست

تخم مرغ

گوشت و مرغ ماشینی

روغن مایع

ماکارونی

برنج

قند شکسته‌شده و شکر

حبوبات

گوشت منجمد گوساله

۱۳ قلم کالای اساسی مصوب قابل استفاده است. این اقلام به دقت انتخاب شده‌اند تا سبد غذایی خانوارهای تحت پوشش را پوشش دهند:

شیر

پنیر

ماست

تخم مرغ

گوشت و مرغ ماشینی

گوشت بوقلمون

پوشش جغرافیایی و توسعه اقلام

شبکه توزیع این کالاها در سراسر کشور گسترش یافته است. خرید از طریق بیش از ۲۶۰ هزار فروشگاه طرف قرارداد با سیستم کالابرگ قابل انجام است. نرم‌افزار اختصاصی کالابرگ امکانات مهمی را در اختیار خانوارها قرار می‌دهد:

نمایش دقیق میزان تراکنش‌های انجام شده.

مشاهده مانده اعتبار باقی‌مانده.

شناسایی نشانی نزدیک‌ترین فروشگاه طرف قرارداد با استفاده از موقعیت جغرافیایی.

به منظور اطمینان از عدم فشار مالی بر خانوارها، تلاش شده است تا اعتبار کالابرگ معمولاً تا سه ماه پس از شارژ فعال باقی بماند تا خانوارها فرصت کافی برای خرید کالاهای مورد نیاز خود را داشته باشند.

علاوه بر این، جهت انطباق با نیازهای منطقه‌ای و فرهنگی، مصوب شده است که ساکنان جنوب کشور (مناطقی که مصرف ماهی در سبد غذایی آن‌ها بالاتر است) بتوانند با این اعتبار، ماهی را نیز خریداری نمایند، هرچند ماهی جزو ۱۱ قلم اصلی در سطح ملی نیست.

حفظ ثبات قیمت‌ها با کالابرگ الکترونیک

دولت و مجلس در حال بررسی مکانیزم‌های دقیق برای اجرای کامل کالابرگ و حفظ ثبات قیمت‌ها در ماه‌های آتی هستند. در جلسات مشترک برگزار شده در سازمان برنامه و بودجه، دو سناریوی اصلی برای مدیریت بازار و جلوگیری از افزایش ناگهانی قیمت‌ها مورد بحث قرار گرفته است:

سناریوی اول: ثابت نگه داشتن نرخ ارز ترجیحی

این سناریو بر این فرض استوار است که قیمت مبنای محاسبه یارانه‌ها برای تولیدکنندگان ثابت بماند.

نرخ مبنا: تخصیص با نرخ ۲۸۵۰۰ تومان برای نهاده‌های وارداتی و تولیدی مشمول ارز ترجیحی.

چالش: همانطور که در بخش بعدی توضیح داده می‌شود، این روش در عمل نتوانسته است قیمت نهایی مصرف‌کننده را کنترل کند.

سناریوی دوم: ثابت نگه داشتن قدرت خرید مصرف‌کنندگان (سناریوی غالب)

این سناریو هدف اصلی دولت در بلندمدت است و بر تأمین ارزش واقعی اعتبار برای مصرف‌کننده تمرکز دارد، فارغ از نوسانات نرخ ارز در مبدأ تولید.

هدف اصلی: جلوگیری از شوک‌های ناگهانی به بازار و اطمینان از اینکه خانوارها بتوانند مقدار مشخصی از کالاهای اساسی را با قیمتی مشخص خریداری کنند.

مکانیزم اجرایی: برای هر قلم کالا سهمیه‌های مشخصی تعریف می‌شود (مثلاً ۱.۵ کیلوگرم مرغ در ماه با قیمت ثابت X تومان). اگر خانوار بیش از این سهمیه خریداری کند یا کالای خارج از لیست مصوب را انتخاب کند، مابه‌التفاوت با قیمت روز بازار محاسبه می‌شود.

مرحله جدید اجرای کالابرگ الکترونیکی در آبان ماه طبق برنامه پیش می‌رود و اعتبار آن طبق روال گذشته به صورت زیر اختصاص می‌یابد:

دهک‌های ۱ تا ۳: ۵۰۰ هزار تومان

دهک‌های ۴ تا ۷: ۳۵۰ هزار تومان

اجرای این مرحله موقتاً بر اساس مکانیزم‌های جاری خواهد بود. روش جدیدتر و اجماعی که هدف آن تثبیت ارزش ریالی سبد غذایی خانوارها در برابر تورم است، پس از جمع‌بندی نهایی دولت و مجلس، از ماه‌های آتی (احتمالاً آذر ماه به بعد) اعمال خواهد شد.

از نظر حجم منابع مالی، کل اعتبار اجرایی مورد نیاز برای پوشش دهک‌های هدف در این مرحله از اجرای کالابرگ حدود ۲۸ همت (۲۸ هزار میلیارد تومان) در ماه برآورد شده است که نشان‌دهنده مقیاس بزرگ این برنامه حمایتی است.