چطور قطعه‌سازان می‌توانند از بازار سرمایه تامین مالی کنند؟

به گزارش صدای بورس، نشست تخصصی ارائه راهکارهای تامین مالی در صنعت قطعه‌سازی به همت شرکت کادک و گروه مالی کارآمد برگزار شد.در این نشست که با حضور مدیران ارشد صنعتی، مالی و نمایندگان انجمن قطعه‌سازان خودرو برگزار شد، شرکای کلیدی زنجیره تامین خودرو به بررسی چالش‌ها و ارائه راهکارهای نوین تامین مالی پرداختند.

تمرکز کرمان موتور بر استفاده از فرصت‌های بازار سرمایه

حامد شادکام مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری آرمان گستر پاریز در نشست تخصصی ارائه راهکارهای تأمین مالی در صنعت قطعه‌سازی، با اشاره به اینکه در سال ۱۳۹۶ کرمان موتور تنها ۱۳ هزار دستگاه خودرو تولید کرده بود، گفت: این در حالی بود که ظرفیت سالن رنگ شرکت تا ۴۵ هزار دستگاه در سال می‌رسید. در آن مقطع فاصله میان ظرفیت و تولید بسیار زیاد بود. اما سؤال اصلی این بود که محدودیت تولید ناشی از کمبود دانش و توان مهندسی است یا محدودیت مالی؟ پاسخ روشن بود؛ مشکل اصلی تأمین مالی بود، نه مهندسی.

به گفته وی، در آن زمان کرمان موتور به این نتیجه رسید که فروش خودرو نباید ابزار تأمین مالی بلندمدت برای شرکت باشد، چراکه استفاده از فروش قطعی در شرایط تحریم و نوسانات ارزی می‌توانست آسیب‌های جدی به شرکت وارد کند. بنابراین از سال ۱۳۹۶، استراتژی شرکت بر استفاده از فرصت‌های بازار سرمایه متمرکز شد.

مدیرعامل خکرمان تأکید کرد: بازار سرمایه به‌عنوان مکمل شبکه بانکی، امکان تأمین مالی بلندمدت را در اختیار ما قرار داد. میانگین اوراق منتشرشده سه‌ساله بود که قدرت برنامه‌ریزی به ما بخشید. حتا پروژه‌هایی مانند سالن رنگ جدید کرمان موتور با همین ابزارها به بهره‌برداری رسید و بازپرداخت آن نیز از محل افزایش تولید انجام شد.

شادکام ضمن اشاره به هزینه بالاتر منابع بازار سرمایه نسبت به بازار پول توضیح داد: منابع گران‌قیمت در حقیقت فرصتی برای یادگیری انضباط مالی بودند. کرمان موتور توانست این منابع را به کالاهایی با همبستگی بالا با نرخ ارز پیوند بزند و از این طریق بازدهی مناسبی ایجاد کند.

وی افزود: اگر این منابع وجود نداشت، تولید کرمان موتور به جای ۷۰ هزار دستگاه کنونی، تنها حدود ۳۰ هزار دستگاه بود.

شادکام با مرور نخستین تجربه تأمین مالی کرمان موتور از بازار سرمایه گفت: انتشار نخستین اوراق ۱۰۰ میلیارد تومانی در سال ۱۳۹۶، نقطه عطفی در تغییر رویکرد مالی شرکت بود. هرچند بسیاری از بانک‌ها در ابتدا حاضر به پذیرش تضامین ما نشدند، اما نهایتاً با ابتکار عمل و همکاری یکی از بانک‌ها (آینده) این اوراق منتشر شد و تجربه موفقی را رقم زد.

مدیرعامل خکرمان با اشاره به وجود ابزارهای متنوع مالی در این مسیر افزود: در سال‌های بعد، ابزارهایی همچون اوراق مرابحه، اوراق سلف موازی، اوراق تبعی و اخیراً گواهی سپرده خودرو به مجموعه ابزارهای مالی کرمان موتور اضافه شد. این گواهی‌ها امکان جداسازی تقاضای مصرفی از تقاضای سرمایه‌گذاری را فراهم کرده و نقدشوندگی مناسبی برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند.

شادکام با اشاره به اهمیت انضباط مالی ناشی از همکاری با بازار سرمایه اظهار داشت: هر بار که برای انتشار اوراق جدید اقدام می‌کردیم، نیازمند گزارش‌های دقیق مالی و بودجه‌ای بودیم. همین الزام به شفافیت، کرمان موتور را به سطحی رساند که امروز پذیرش سهام شرکت در بازار سرمایه محقق شده است.

وی همچنین به نقش گروه مالی کارآمد اشاره کرد و گفت: این گروه از دل همان تجربه‌های کرمان موتور شکل گرفت و امروز توانسته با ارائه راهکارهای متنوع به صنایع مختلف، رتبه نخست تأمین مالی کشور را در سال گذشته به دست آورد. نگاه ما در گروه مالی کارآمد این است که نه صرفاً پول، بلکه راه‌حل برای مشکلات صنعت ارائه دهیم.

مدیرعامل خکرمان بار دیگر تأکید کرد: تجربه کرمان موتور نشان داد که با منابع مالی گران‌قیمت و انضباط مالی می‌توان مسیر تولید را توسعه داد. امروز تولید ۷۰ هزار دستگاه نتیجه همین نگاه است و ابزارهای جدید بازار سرمایه می‌توانند جهش‌های بزرگ‌تری را برای آینده رقم بزنند.

فرصت‌های متنوع بازار سرمایه

علیرضا کنعانی، مدیرعامل گروه مالی کارآمد به فرصت‌های بازار سرمایه اشاره کرد و افزود: در بازار سرمایه فرصت های متنوعی جهت تامین مالی وجود دارد و فضای ایجاد شده جهت مدیریت ریسک در این بازار نیز مورد توجه است.

وی ادامه داد: در حال حاضر ۱۰۰۰ همت دارایی در صندوق های درآمد ثابت و ۲۷۰ همت بر اساس آخرین برآورد در صندوق های مبتنی بر طلا در بازار سرمایه وجود دارد.

کنعانی بیان کرد: بخش قابل توجهی از فعالین اقتصادی در بورس کالا وجود دارند و در بورس انرژی باتوجه به اینکه فضای جدیدتری است ابزار جذابی برای فعالیت در بازار سرمایه وجود دارد.در حال حاضر حدود ۲۰ درصد سیستم بانکی در بازار سرمایه تامین مالی می‌شود

وی افزود: جنبه خرد تامین مالی در قالب سکو های تامین مالی جمعی به عنوان ابزاری بسیار چابک وجود دارد و در سال ۱۴۰۳ بیش از ۷۰۰ طرح جهت تامین مالی جمعی وجود داشته است.

مدیرعامل گروه مالی کارآمد به تمایل صنایع برای ایجاد نهاد مالی اشاره کرد و گفت: دلیل اینکه بسیاری از صنایع بزرگ کشور به صورت مستقل پیگیر ایجاد نهاد مالی در مجموعه خود هستند ظرفیت های بسیار بالای بازار سرمایه است.

کنعانی گفت: در گروه مالی کارآمد ۴ مجموعه سرویس دهنده از جمله کارگزاری، سبدگردان و مشاور سرمایه‌گذاری کارآمد و واسپاری کرمان موتور وجود دارد.

وی افزود: کارگزاری کارآمد دارای رتبه معاملاتی ۱۲ در بازار سرمایه است و درصورتی که کارگزاری های وابسته به نهادهای قدرتمند کنار گذاشته شوند رتبه کارگزاری کارآمد به زیر ۱۹ خواهد رسید.

کنعانی ابراز امیدواری کرد:فرصت های موجود در بازار سرمایه می‌تواند به جذب فعالین اقتصادی و صنعتی کمک کننده باشد و امیدواریم تا اقبال به سمت این بازار بیشتر شود.

بازار سرمایه؛ مکمل شبکه بانکی

شاکریان، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری کارآمد به محدودیت تسهیلات بانکی اشاره کرد: هر شرکتی دارای حد تسهیلات بانکی است و در زمانی که این سقف تکمیل می‌شود و یا بانک توانایی پرداخت تسهیلات را ندارد به مجموعه ها سراغ بازار سرمایه می‌روند و از طرفی بازار سرمایه مکمل شبکه بانکی است و جایگزینی برای آن نیست.

شاکریان گفت: مهم ترین نکته اوراق منتشر شده در بازار سرمایه بلند مدت آن است و فرصت کافی جهت فعالیت های عملیاتی را خواهد داد.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری کارآمد تصریح کرد: تامین مالی مبتنی بر بدهی دارای ۲ نوع است که یک سری از آنها در بازه انتشار مستلزم پرداخت بهره آن است و دسته دوم در انتهای دوره پرداخت خواهند شد.

شاکریان اضهار داشت: اوراق مرابحه برای شرکت هایی که نیازمند خریداری مواد اولیه دارند گزینه مناسبی است. تمامی محصولات تولید شده در شرکت می‌تواند به عنوان دارایی پایه تامین مالی از طریق اوراق سلف باشد.

تجربه چالش‌هایی به سختی دوران جنگ تحمیلی

علی جبل‌عاملی، قائم‌مقام گروه مالی کارآمد در این نشست با اشاره به پایداری فعالان صنعتی در شرایط سخت اقتصادی گفت: درحال حاضر مدیران و فعالین صنعتی که در حوزه قطعه‌سازی به فعالیت می‌پردازند، چالش‌هایی همچون دوران جنگ تحمیلی ۸ ساله را تجربه کرده‌اند.

وی افزود: فعالین صنعتی کشور با تجارب خود در چالش‌های مختلف هم‌اکنون به نقطه‌ای رسیده‌اند که استمرار در فعالیت خود با وجود مشکلات روز اقتصادی و سیاسی دارند

جبل‌عاملی با اشاره به نقش کلیدی صنعت قطعه‌سازی تصریح کرد: قطعه‌سازی به عنوان ستون فقرات صنعت خودروسازی است که امیدواریم با برگزاری چنین جلساتی شاهد رشد این صنعت باشیم.

کادک؛ بازیگری بزرگ در زنجیره تامین قطعات

علی بهرامی، مدیرعامل شرکت طراحی و مهندسی قطعات کرمان‌خودرو (کادک)، در نشست تخصصی ارائه راهکارهای تأمین مالی در صنعت قطعه‌سازی، با اشاره به اهمیت زنجیره تأمین در صنعت خودرو و سه اصل مهم در این حوزه، گفت: در حال حاضر تأمین نقدینگی یکی از اصلی‌ترین چالش‌های قطعه‌سازان به شمار می‌آید.

این فعال صنعت قطعه‌سازی ادامه داد: امروز در دنیا سه اصل پایه‌ای برای موفقیت در زنجیره تأمین مطرح است؛ نخست همگرایی و ادغام میان بازیگران، دوم ارتباط مؤثر و سازنده بر پایه استراتژی تجاری، و سوم پایداری تأمین مالی. بدون این سه اصل، ادامه مسیر توسعه و تولید امکان‌پذیر نخواهد بود.

وی با تأکید بر اینکه یکی از چالش‌های اصلی زنجیره تأمین کشور در حال حاضر تأمین نقدینگی است، افزود: تمام تلاش ما این بوده است که با تقویت همگرایی و همکاری میان قطعه‌سازان و خودروساز، مسیر تولید پایدار بماند و پروژه‌های توسعه‌ای متوقف نشود.

توسعه قراردادها و تأمین قطعات

به گفته بهرامی، در حال حاضر کادک با ۲۳۰ شرکت قطعه‌سازی قرارداد دارد که از این میان ۱۹۷ شرکت فعالانه در حال تأمین قطعه هستند و باقی شرکت‌ها در قالب قراردادهای پروژه‌ای همکاری می‌کنند. او افزود: در سال ۱۴۰۰ حجم قراردادهای ما حدود ۶ همت بود، این عدد در سال ۱۴۰۱ به ۸.۷ همت، در ۱۴۰۲ به ۱۲.۸ همت و در سال ۱۴۰۳ به بیش از ۲۵ همت رسید. پیش‌بینی ما برای سال ۱۴۰۴ عددی در حدود ۳۸ همت است که نشان‌دهنده رشد مستمر همکاری با زنجیره تأمین داخلی است.

مدیرعامل کادک آمار تأمین قطعات در مجموعه کادک و خودروسازی کرمان‌موتور را تشریح کرد: در سال ۱۴۰۰ حدود ۱۳ میلیون قطعه از شرکت‌های داخلی خریداری شد. این عدد در سال ۱۴۰۱ به ۲۶ میلیون و در سال ۱۴۰۲ به بیش از ۴۲ میلیون قطعه رسید. با توجه به پروژه‌های جدید، پیش‌بینی ما برای سال ۱۴۰۴ تأمین ۸۰ تا ۱۰۰ میلیون قطعه از زنجیره داخلی است.

بهرامی با اشاره به استفاده از ابزار خرید دین برای حمایت از قطعه‌سازان گفت: خرید دین به معنای کمک مستقیم به قطعه‌سازان است، هرچند برخی از شرکت‌ها به دلیل مشکلات بانکی یا سهمیه‌بندی، امکان بهره‌مندی کامل از این ابزار را نداشتند. با این حال، ما تلاش کردیم تا با صدور اسناد خرید دین، جریان نقدی زنجیره را حفظ کنیم.

وی تأکید کرد: در سال ۱۴۰۳ با وجود مشکلات متعدد اقتصادی و مالی، زنجیره تأمین همراهی قابل توجهی داشت و اجازه نداد خط تولید کرمان‌موتور متوقف شود. باور ما این است که اگر خودروساز آسیب ببیند، کل زنجیره تأمین نیز دچار آسیب خواهد شد.

مدیرعامل کادک در بخش دیگری از سخنان خود به پیامدهای نرخ‌گذاری دستوری اشاره کرد و گفت: با وجود اینکه شرکت‌هایی مانند کادک تنها چند درصد حاشیه سود دارند، ناچار شدیم برای همراهی با شرایط بازار و سیاست‌های قیمت‌گذاری، بین ۸ تا ۱۰ درصد از قیمت تمام‌شده محصولات خود را کاهش دهیم. این اقدام فشار زیادی بر زنجیره وارد کرده، اما برای حفظ جریان تولید ضروری بوده است.

سالی پرچالش، اما بدون توقف

بهرامی با یادآوری برنامه کرمان‌موتور برای تولید ۲۵۰ هزار دستگاه خودرو در سال ۱۴۰۳ گفت: زیرساخت این هدف آماده شده بود، اما مشکلاتی همچون قطعی برق، چالش‌های سیاسی ـ اقتصادی و محدودیت‌های بانکی و فشارهای مالیاتی مانع تحقق کامل آن شد. با این حال، آنچه اهمیت دارد این است که حتی در سخت‌ترین شرایط، تولید متوقف نشد و خط مونتاژ لحظه‌ای خاموش نشد.

وی از حمایت قطعه‌سازان قدردانی کرد و گفت: اگر همراهی زنجیره قطعه‌سازی نبود، به هیچ عنوان به این سطح از داخلی‌سازی و پایداری تولید نمی‌رسیدیم. ما متعهدیم که با بازگرداندن تعادل به جریان نقدی و کاهش دوره پرداخت مطالبات به ۱۲۰ روز، شرایط بهتری را برای همکاری با زنجیره تأمین فراهم کنیم. از همه همکاران می‌خواهیم همچنان حمایت خود را ادامه دهند تا بتوانیم این مسیر دشوار اما حیاتی را با موفقیت پشت سر بگذاریم.

انتقاد قطعه‌سازان به سیاست‌های بانک مرکزی

آرش محبی‌نژاد دبیر انجمن تخصصی صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازان خودرو نیز در نشست تخصصی ارائه راهکارهای تأمین مالی در صنعت قطعه‌سازی با اشاره به این‌که کرمان‌موتور نتوانسته است از اعتبارات مربوطه بهره‌مند شود، به تأخیر ۶ ماهه اظهارنامه‌ها در پی جنگ اخیر اشاره کرد و گفت: خوشبختانه اکنون اکثر قطعه‌سازها صورت‌های مالی حسابرسی‌شده خود را ارائه داده‌اند و این روند صعودی، فرصت مناسبی را برای خودروسازان و شرکت‌های تأمین مالی زنجیره ایجاد می‌کند.

وی رقم ۱۲۰ هزار میلیارد تومان آینده‌فروشی خودروسازان را یک عدد خطرناک اعلام کرد و توضیح داد: چک‌ها و اسناد خرید عمدتاً از محل اعتبار قطعه‌سازان به نظام بانکی داده شده‌اند که به طور متوسط ماهانه ۱۰ هزار میلیارد تومان باید به بانک‌ها پرداخت شود.

این فعال صنعت قطعه‌سازی افزود: مجموع بدهی خودروسازان ۱۶۰ هزار میلیارد تومان است که با اضافه شدن این ۱۲۰ هزار میلیارد تومان آینده‌فروشی، مجموع بدهی‌ها به ۲۸۰ هزار میلیارد تومان تنها به زنجیره تأمین خودروسازان کشور می‌رسد.

محبی‌نژاد توضیح داد: در دوره ۱۲ روزه جنگ، فروش خودروسازان کاهش شدید داشت؛ مثلاً خودروسازی که روزانه ۷۰۰ میلیارد تومان فروش اصولی داشت، به ۱۰ میلیارد تومان کاهش یافته است.

دبیر انجمن تخصصی صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازان خودرودر بخش دیگری از صحبت‌هایش با تأکید بر این‌که بانک مرکزی در این شرایط بحرانی کمکی نکرده است، نسبت به سیاست‌های ناکارآمد نقدینگی و چاپ پول اعتراض و انتقاد کرد.

وی هشدار داد: توقف صنعت خودرو که ۶۴ صنعت وابسته و ۷۰۰ هزار شاغل مستقیم دارد، مشکلات جبران‌ناپذیری به بار خواهد آورد.

دبیر انجمن قطعه‌سازان همچنین از درخواست تسهیلات ۲۰ هزار میلیارد تومانی برای دو خودروساز بزرگ و ۱۰ هزار میلیارد تومانی برای خودروسازان کوچک خبر داد و گفت: بدهی جاری دو خودروساز بزرگ ۶۲۰ هزار میلیارد تومان است.

وی با اشاره به زیان انباشته ۳۱۰ هزار میلیارد تومانی دو خودروساز بزرگ و شکاف بازار ۶۴۰ هزار میلیارد تومانی، به انتقاد از تزریق یارانه‌ها و حمایت‌های نادرست و وجود واسطه‌ها در بازار خودرو پرداخت که بیش از ۶۰۰ هزار میلیارد تومان سود را به جیب می‌زنند و باعث افزایش نارضایتی عمومی می‌شوند.

محبی‌نژاد به تبعات ادامه وضعیت فعلی اشاره کرد که شامل نارضایتی مردم، بیکاری بیش از ۸۰ هزار نفر در زنجیره تأمین و سرمایه‌گذاری‌های دودشده بورس است و پیش‌بینی کرد: تا پایان سال حدود ۲۵۰ تا ۴۰۰ هزار نفر در صنعت خودرو بیکار خواهند شد. و از ضرورت اتحاد در صنعت و ایجاد صدای واحد برای مقابله با بحران تأکید کرد.

وی سپس به معرفی ابزارهای مختلف تأمین مالی زنجیره‌ای پرداخت، از جمله اوراق گام، ال‌سی داخلی، گواهی اعتبار مولد، و توضیح داد: این ابزارها باید به‌درستی برای تصفیه بدهی‌های آتی به کار روند، نه بدهی‌های گذشته. همچنین به ابزار خرید دین و تفاهم‌نامه‌های سه‌جانبه اشاره و تأکید کرد: این ابزارها اگر درست اجرا شوند، می‌توانند به تزریق نقدینگی مؤثر به زنجیره کمک کنند.

محبی‌نژاد درباره بازار سرمایه افزود: انتشار اوراق برای قطعه‌سازان خرد و متوسط باید به شکل خُرده‌فروشی و با بهره معقول انجام شود تا زنجیره تأمین جان تازه‌ای بگیرد.

دبیر انجمن تخصصی صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازان خودرو همچنین تأکید کرد: سیاست‌های تأمین مالی باید متناسب با اندازه و شرایط هر قطعه‌ساز متفاوت باشد و نسخه واحدی قابل اجرا نیست.

وی با بیان این‌که با وجود شرایط بسیار سخت و وخیم، صنعت قطعه‌سازی کشور امید خود را از دست نداده است اظهار داشت: این صنعت با پشتوانه جمع نخبگان و تلاش برای یافتن راه‌حل‌ها می‌تواند آینده بهتری داشته باشد.

دبیر انجمن تخصصی صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازان خودرو اعلام کرد: دارایی‌های این صنعت در خاک وطن است و قابل انتقال به خارج نیست و از همه فعالان خواست: برای بهبود شرایط دست به دست هم دهند، به‌ویژه در شرایط بلاتکلیفی کنونی که ریسک‌ها بالا است.

آینده صنعت قطعه‌سازی در گرو تامین مالی پایدار

این نشست تخصصی که با حضور فعالین صنعت قطعه‌سازی و مالی برگزار شد، نشان داد که صنعت قطعه‌سازی با وجود تمام چالش‌های پیش‌رو، به دنبال راهکارهای نوین تامین مالی است. تجربه موفق کرمان موتور در استفاده از ابزارهای بازار سرمایه می‌تواند الگویی برای دیگر فعالان این صنعت باشد.

با این حال، حل مشکلات ساختاری از جمله مطالبات معوق، آینده فروشی خودروسازان و بدهی‌های انباشته نیازمند عزم جدی نهادهای حاکمیتی و همگرایی همه بازیگران این صنعت است. به نظر می‌رسد آینده صنعت قطعه‌سازی در گرو تامین مالی پایدار و خروج از چرخه معیوب تامین مالی کنونی است.