به گزارش صدای بورس،هرکدام از این تیرآهنها با استاندارد و شکل خاصی تولید میشوند و همین تفاوت ظاهری و فنی است که مسیر مصرف آنها را جدا میکند. از پروژههای سبک گرفته تا سازههای عظیم، انتخاب بین این سه گزینه تعیین میکند چه مقدار فولاد مصرف شود و چه سطحی از مقاومت به دست بیاید.
در کنار ویژگیهای فنی، موضوع قیمت تیرآهن هم همیشه نقش پررنگی در تصمیمگیری خریداران دارد. نوسانات بازار، تفاوت در وزن و سایز، و حتی میزان تقاضا برای هر نوع تیرآهن، باعث میشود قیمت IPE با INP یا هاش یکسان نباشد. آشنایی با این تفاوتها به خریدار کمک میکند نه تنها انتخاب درستی برای پروژه داشته باشد، بلکه هزینههای خود را هم به شکل درستی مدیریت کند.
تیرآهن IPE؛ استاندارد پرکاربرد بازار ایران
تیرآهن IPE پرمصرفترین مقطع فولادی در بازار ایران است. شکل آن به گونهای طراحی شده که بالهای دو طرف تیرآهن ضخامت یکسانی دارند و همین ویژگی باعث شده استانداردی ساده و قابل اعتماد برای پروژههای ساختمانی به حساب بیاید. وقتی مهندسان سازه یا پیمانکاران قصد طراحی اسکلت فلزی داشته باشند، بیشتر محاسبات خود را بر اساس همین نوع تیرآهن انجام میدهند، چون شکل و مقاومت آن ثابت است.
در عمل، بخش بزرگی از خرید و فروش روزانه بازار آهن به تیرآهن IPE اختصاص دارد. از ساختمانهای چند طبقه در شهر گرفته تا پروژههای صنعتی، این مقطع بیش از هر نوع دیگری مورد تقاضا قرار میگیرد. بالا بودن تعداد خریداران باعث شده تولیدکنندگان نیز تمرکز اصلی خود را روی تولید سایزهای مختلف IPE بگذارند تا پاسخگوی این نیاز گسترده باشند.
قیمت تیرآهن IPE معمولا تحت تاثیر چند عامل مشخص تغییر میکند. وزن هر شاخه و سایز تولیدی در تعیین نرخ پایه اهمیت دارد. علاوه بر آن، نوسان نرخ ارز، قیمت جهانی فولاد، هزینه حمل و نقل و شرایط عرضه و تقاضا در بازار داخلی هم مستقیما روی قیمت اثر میگذارد. همین موضوع باعث شده خریداران برای مدیریت هزینههای پروژه، پیگیر استعلام روزانه قیمت باشند.
با وجود این جایگاه تثبیت شده، همیشه این پرسش وجود دارد که آیا گزینههای دیگر هم میتوانند جایگزین IPE شوند یا نه؟ سوالی که پای تیرآهنهای کمتر شناخته شده را به میان میکشد.
تیرآهن INP؛ انتخابی کمتر شناخته شده
تیرآهن INP در ظاهر شباهت زیادی به IPE دارد، اما تفاوت اصلی آن در شکل بالهاست. در این نوع تیرآهن، هرچه از جان به سمت لبه بال حرکت کنیم، ضخامت کاهش پیدا میکند. به بیان ساده، بالهای INP به جای ضخامت یکنواخت، به صورت شیبدار ساخته میشوند. همین تغییر در شکل باعث میشود رفتار آن در برابر بارهای سنگین با IPE متفاوت باشد.
این ویژگی ساختاری موجب شده INP در ایران کمتر مورد استفاده قرار بگیرد، چون بخش بزرگی از پروژههای ساختمانی بر اساس استاندارد IPE طراحی میشوند. به همین دلیل، میزان تقاضا برای INP کمتر است و بیشتر در پروژههایی خاص یا در مناطقی که الگوی مصرف متفاوت است خریداری میشود. تولیدکنندگان داخلی هم حجم کمتری از این محصول را عرضه میکنند و همین موضوع روی سهم محدود آن در بازار اثر گذاشته است.
قیمت تیرآهن INP معمولا تابع همان عواملی است که بر سایر مقاطع اثر میگذارد؛ وزن هر شاخه، سایز تولیدی، کیفیت فولاد، شرایط عرضه و تقاضا و.. . اما به دلیل محدود بودن تولید و کمتر بودن تقاضا، نوسانات قیمتی آن نسبت به IPE کمتر دیده میشود. برای خریدارانی که پروژهای خاص در دست دارند، شناخت این تفاوت اهمیت دارد تا بتوانند انتخاب درستی انجام دهند. با این حال، همیشه مقاطعی وجود دارند که برای پروژههای سنگینتر و باربریهای بسیار بالا طراحی شدهاند.
تیرآهن هاش (H-Beam)؛ مناسب برای پروژههای سنگین
تیرآهن هاش که در بازار با نام H-Beam شناخته میشود، به دلیل شکل خاص مقطع خود، یعنی بالهای پهن و ضخیم، به عنوان یکی از مقاومترین انواع تیرآهن مطرح است. این طراحی باعث میشود بارهای سنگین به صورت یکنواخت روی سطح آن توزیع شوند و سازه در برابر فشار و تنشهای بالا پایداری بیشتری پیدا کند. به همین دلیل، تیرآهن هاش در پروژههایی مثل ساخت پلها، برجها، سازههای صنعتی و ساختمانهای چند طبقه سنگین به طور گسترده استفاده میشود.
کاربرد این مقطع تنها به استحکام بالا محدود نمیشود. شکل ظاهری آن امکان جوشکاری و اتصال آسانتر را فراهم میکند و این موضوع برای پروژههایی که نیاز به اجرای سریع و دقیق دارند اهمیت زیادی دارد. تقاضا برای این محصول در مقایسه با IPE یا INP کمتر است، اما در پروژههای بزرگ، خرید آن یک انتخاب اجتنابناپذیر است.
از نظر قیمتی، عوامل مشابه سایر تیرآهنها بر آن اثر میگذارند اما چون در بسیاری از پروژههای خاص تنها هاش پاسخگوی نیازهاست، حساسیت روی قیمت تیرآهن هاش بیشتر دیده میشود. سرمایهگذاران و پیمانکاران معمولا این مقطع را نه به عنوان یک انتخاب معمولی، بلکه به عنوان یک ضرورت در نظر میگیرند.
در نهایت تفاوت میان این سه نوع تیرآهن، چه در شکل و چه در قیمت، باعث میشود هرکدام جایگاه خاصی در بازار داشته باشند و کاربردشان محدود به شرایط مشخصی باشد.
مقایسه مشخصات فنی و قیمت تیرآهن IPE، INP و هاش در یک نگاه
هر سه نوع تیرآهن IPE، INP و هاش در ظاهر شبیه به هم به نظر میرسند، اما اگر دقیقتر به ابعاد، شکل بالها و میزان مقاومت آنها توجه کنیم، اختلافهای مهمی دیده میشود. همین تفاوتهاست که باعث میشود کاربرد هر کدام در پروژههای ساختمانی یا صنعتی متفاوت باشد.
برای اینکه این تفاوتها به صورت یکجا دیده شوند، در جدول زیر خلاصهای از ویژگیهای اصلی و بازه قیمتی هر سه نوع تیرآهن آورده شده است.
شناخت درست از تیرآهن و تفاوتهای میان انواع آن، بیش از هر چیز به تصمیمی مطمئن در خرید منجر میشود. انتخاب هر مقطع تنها به شکل یا استاندارد محدود نمیشود، بلکه وزن، نحوه تولید و شرایط عرضه در بازار هم اثرگذار است. زمانی که خریدار این عوامل را در کنار نیاز پروژه در نظر بگیرد، میتواند هم از نظر فنی به نتیجه مطلوب برسد و هم هزینهها را کنترل کند. در نهایت، آنچه اهمیت دارد انتخابی است که هم با نوع سازه و هم با شرایط واقعی بازار آهن هماهنگ باشد.