به گزارش صدای بورس،مکانیسم ماشه یا اسنپ بک، بندی جنجالی در برجام است که با هدف بازگرداندن سریع تحریمهای سازمان ملل علیه ایران طراحی شده است. اخیرا فرانسه، آلمان و انگلیس از این مکانیسم برای فشار سیاسی علیه ایران استفاده میکنند، اما با خروج آمریکا از برجام و عدول اروپا از تعهدات، مشروعیت این ابزار مورد تردید جدی قرار گرفته است.
اسنپ بک سازوکاری است که در ضمیمه قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل و نیز بندهای ۳۶ و ۳۷ برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) گنجانده شده است و بازگشت تحریمهای سازمان ملل را در پی دارد.
در حقیقت مکانیسم ماشه برای این در برجام ایجاد شد تا اگر یکی از اعضای دائم توافقنامه، ایران را به «عدم پایبندی اساسی» متهم کند، بدون نیاز به رأیگیری بتواند همه تحریمهای لغوشدهی شورای امنیت را دوباره فعال کند. با خروج آمریکا از برجام، کشورهای اروپایی نیز از اجرای کامل تعهدات خود در قبال ایران سر باز زدند. به همین دلیل این موضوع مطرح میشود که اروپا با نقض تعهدات خود، دیگر صلاحیت حقوقی برای اجرای مکانیسم ماشه ندارد.
ابزاری که بیشتر جنبه روانی دارد
محاصره اقتصادی و سیاسی دو ابزار مهم غرب برای اعمال فشار بر جمهوری اسلامی ایران بوده است؛ دو اهرم فشاری که تاکنون آمریکا و کشورهای اروپایی را به اهداف خود نرسانده است. ایران همواره در فروش نفت و ارتباط با کشورهای همسایه و اثرگذار، دیپلماسی اقتصادی خود را به شکل خوبی پیش برده است. همین مسئله موجب شد تا غرب دست به بازی روانی به اسم مکانیسم ماشه بزند.
در همین باره حسینعلی حاجی دلیگانی، نایب رئیس کمیسیون اصل نود مجلس با اشاره به تهدید اروپا علیه ایران مبنی بر فعال سازی مکانیسم ماشه گفت: فعال سازی مکانیسم ماشه امروز تنها جنبه روانی برای اعمال فشار بیشتر علیه کشور ما دارد و فاقد جنبه اجرایی و عملیاتی به شکل واقعی آن است.
حبیب قاسمی، عضو کمیسیون اصل نود مجلس نیز درباره اینکه مکانیسم ماشه بیشتر نوعی فشار روانی است؛ به خبرنگار ایبنا گفت: اینکه اروپاییها امروز حرف از فعال سازی مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریمها میزنند، جنبه رسانهای و روانی دارد، چراکه آنها هر چقدر که توانستهاند تحریمهایی را علیه ایران وضع کردهاند و امروز در شرایطی هستیم که آنها تحریمی را در این سالها برنداشتهاند که بخواهند بازگردانند.
قاسمی خاطرنشان کرد: اروپاییها از مطرح کردن مکانیسم ماشه به دنبال بهره برداریهای سیاسی خود هستند و سعی دارند با فشار روانی و سیاسی اهداف خود را به پیش ببرند
محمد صالح جوکار، رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس به خبرنگار ایبنا درباره جنبه روانی مکانیسم ماشه اظهار داشت: فعال سازی مکانیسم ماشه با هیچ یک از قوانین بین المللی سازگاری ندارد و فقط میتوان گفت که دارای جنبهی روانی و فشار رسانهای در این حوزه است.
مکانیسم ماشه، موثر یا کماثر؟
درباره موثر بودن و یا بی اثر بودن مکانیسم ماشه نظرات مختلفی از سوی کارشناسان مطرح میشود، اما موضوعی که واضح است تلاش همه جانبه کشورهای غربی برای فلج کردن اقتصاد کشور از طریق اهرم تحریمهاست. تحریمهایی که چندین سال است به شکل غیرمنصفانهای علیه ملت ایران وضع شده است و تقریبا تمام موضوعات اقتصادی، سیاسی و نظامی را در بر گرفته است؛ اما سختترین تحریمها نیز نتوانست ملت ایران را زمین گیر کند و با اتکا به ظرفیت داخل و دیپلماسی همسایگی، جمهوری اسلامی ایران پیشرفتهای چشمگیری در حوزههای نظامی و اقتصادی داشته است.
حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده مردم شاهین شهر در مجلس عنوان کرد: ما باید با تکیه بر توان داخلی با قوت و قدرت و بدون توجه و ترس از تهدیدات اروپا و آمریکا کار خود را پیش ببریم. چرا که همان طور که در ماجرای برجام دیدیم، آنها به تعهداتشان عمل نکردند و در ادامه کار نیز وضع به همین ترتیب خواهد بود.
وی افزود: پس از اجرای برجام و عدم انجام تعهدات از سوی طرف غربی برای رفع تحریمها، ما توانستیم با شعار ما میتوانیم و تکیه بر توان داخلی بسیاری از تحریمهای دشمن را بی اثر کنیم.
نایب رئیس کمیسیون اصل نود مجلس اظهار داشت: این تجربه نشان داد که در ادامه مسیر نیز میتوانیم با تکیه بر توان داخلی و استفاده از ظرفیتهای خودمان گامهای موثری را در مسیر بی اثر کردن تحریمهای غرب برداریم.
همچنین؛ قاسمی، عضو کمیسیون اصل نود مجلس درباره اتکای جمهوری اسلامی بر ظرفیت داخلی گفت: با وجود عهد شکنی و عدم اجرای تعهدات از سوی طرف اروپایی و آمریکایی و البته خروج آمریکا از برجام، جمهوری اسلامی ایران توانست کار خود را به پیش ببرد.
وی افزود: با وجود اینکه آمریکا از برجام خارج شد و اروپاییها هم کار خاصی برای برداشتن تحریمها در راستای انجام تعهداتشان نکردند، جمهوری اسلامی ایران توانست با استفاده از ظرفیت پیمان اقتصادی بر یکس گام مهمی در مسیر خنثی سازی تحریمهای غرب بردارد.
بی اثر در مقابل فروش نفت
در صورت فعالسازی مکانیسم ماشه، تحریم جدیدی نسبت به شرایط فعلی، بر تجارت نفت ایران قابل تعریف و اعمال نیست، چرا که هرآنچه قابل تحریم بوده، پیش از این از سوی آمریکا و همپیمانانش، اعمال شده است. در این صورت، فعالسازی مکانیسم ماشه، در خصوص صادرات نفت ایران نمیتواند مانع و محدودیت جدیدی ایجاد کند.
محمدصالح جوکار، نماینده مردم یزد در مجلس درباره فروش نفت در شرایط تحریم عنوان کرد: ما در سالهای پس از اجرای برجام با وجود همه تحریمها توانستیم کار فروش نفت و وصول مطالباتمان در این بخش را انجام دهیم و این تحریمها نتوانست مانع فعالیتهای ما شود.
جوکار خاطرنشان کرد: آمریکا و اروپا در برجام متعهد شده بودند که مبادلات پولی بانکی ما را تسهیل کنند و تحریمها در این حوزه برداشته شود، اما از انجام تعهداتشان سر باز زدند.
از دیدگاه نمایندگان مجلس اینچنین برآورد میشود که اگرچه فعالسازی مکانیسم ماشه کاملا بی اثر نیست، اما جنبه روانی آن بسیار بزرگتر است و همین موضوع باعث شده در این زمینه بزرگنمایی شود. تجربه ایران در عبور از تحریمهای اقتصادی در کنار تدابیری که مسئولان از مدتها قبل در حوزه پولی و ارزی، تأمین کالاهای اساسی، فروش نفت و... تدارک دیدهاند، بدون شک اثرگذاری این ترفند غربیها را بسیار کاهش خواهد داد.
منبع:ایبنا