بازار سرمایه ایران در روزهای فعلی رونق خود را از دست داده است و برای بررسی دلایل وضعیت فعلی لازم است از دو منظر به آن نگریست و تحلیل کرد که آیا رفتار کنونی بازار ناشی از عوامل هیجانی است یا هوشمندانه. با توجه به جنگ اخیر و سابقه تاریخی، از جمله تعطیلی بازار سرمایه در ابتدای جنگ و عدم اتخاذ تدابیر مناسب از سوی سازمان بورس و دولت برای بازگشایی، سرمایهگذاران حافظهای منفی از این رویدادها دارند که آنها را به دوری از بازار سهام سوق میدهد. بنابراین، میتوان گفت رفتار آنها در این زمینه هوشمندانه و عقلانی است.
دومین جنبه، فعالسازی مکانیسم ماشه است که علیرغم اظهارات داخلی مبنی بر بیاهمیت بودن آن، فعالان بازار آن را جدی میدانند. این مکانیسم، با بازگرداندن تحریمهای بینالمللی، ایران را در معرض فشار حداکثری آمریکا قرار میدهد و صادرات، مراودات تجاری و حتی ذخایر شناور نفتی را با چالش مواجه میسازد و تبعات خود را به دنبال دارد. در نتیجه، فعالان بازار با احتیاط منتظر نتایج این مکانیسم هستند تا تصمیمگیری کنند، که این نیز رفتاری هوشمندانه تلقی میشود. حتی اخبار درمانی، مانند جلسات مربوط به FATF و امثال آن که میتوانست بر بانکها تأثیر مثبت بگذارد، نتوانسته بازار را تحت تأثیر قرار دهد؛ زیرا سرمایهگذاران به دنبال قطعیت و رفع ابهام هستند و تا دستیابی به نتایج ملموس، این اخبار اثری مثبت ندارند.
همچنین نرخ بازده اوراق دولتی بسیار بالاست و شیب صعودی به خود گرفته، که نشاندهنده فروش نرمال اوراق در ششماهه دوم و احتمال افزایش آن بیش از بودجه مصوب است. با کاهش درآمدها، این امر میتواند به فروش بیشتر اوراق بینجامد و با یادآوری سابقه تاریخی نرخهای بالای ۴۰ درصد، بازار را با چالش مواجه کند. همچنین نبود شفافیت در سیاستهای بانک مرکزی و سیاستهای اقتصادی مدنیزاده، تا کنون به رکود بازارها منجر شده و تشدید آن میتواند صنایع را به ورشکستگی بکشاند. بنابراین، به طور کلی، رفتار کنونی بازار هوشمندانه است و ناشی از ابهامات ژئوپلیتیکی، سیاستهای پولی و مالی داخلی است. این ابهامات اجازه پذیرش ریسک به سرمایهگذاران نمیدهد و تا رفع آنها، بازار نمیتواند روند مثبتی پایدار داشته باشد.
-
علیرضا خان محمدی - کارشناس بازار سرمایه
-
شماره ۶۰۱ هفته نامه اطلاعات بورس