به گزارش صدای بورس، بازار سرمایه ایران در ماه منتهی به یکم مرداد ماه سال ۱۴۰۴ شرایطی بسیار حساس، پرریسک و ناپایدار را تجربه کرد. شرایطی که بیش از هر چیز تحت تأثیر ریسکهای سنگین سیاسی و احتمال وقوع مجدد درگیریها یا از سرگیری جنگ در سطح منطقهای و بینالمللی قرار داشت. این فضای متشنج، نهتنها موجب نگرانی سهامداران و فعالان بازار شد، بلکه به خروج گسترده سرمایه از بازار بورس انجامید.
در چنین شرایطی، حجم بالایی از نقدینگی از بازار خارج شد؛ سرمایههایی که یا به صورت نقد باقی ماندند یا به سرعت به سمت بازارهای جایگزین مانند طلا، ارز، املاک یا حتی رمزارزها هدایت شدند.
در حالی که برخی نهادهای مسئول تلاشهایی برای حمایت از بازار سرمایه در این بازه زمانی انجام دادند، اما این حمایتها نیز بهواسطه شدت ریسکهای سیستماتیک و فضای عدماطمینان موجود، عملاً اثرگذاری محدودی داشت. به عنوان نمونه، رئیس هیات عامل صندوق تثبیت بازار سرمایه اعلام کرد که طی چهار ماه نخست سال جاری، رقم منابع حمایتی صرف شده برای تثبیت و حمایت از بازار، به ۱۳.۳ هزار میلیارد تومان رسیده است. این رقم، در شرایط عادی میتوانست تأثیر بسزایی در بازگشت اعتماد به بازار داشته باشد، اما در این مقطع زمانی و در سایه بحرانهای سیاسی، اثربخشی خود را از دست داد و عملاً در هیاهوی ریسکها گم شد.
زیاندهترینها...
بررسی بازدهی گروههای مختلف صنعتی در این بازه زمانی بهروشنی نشان میدهد که برخی از صنایع بیش از سایرین تحت فشار قرار گرفتند و متحمل زیانهای سنگینی شدند. در صدر فهرست گروههای زیانده، صنعت پیمانکاری صنعتی قرار دارد که با بازدهی منفی ۳۲.۲ درصدی، عنوان بدترین عملکرد را از آن خود کرد. این میزان افت بازدهی در بازهای به این کوتاهی، زنگ خطر جدی برای فعالان و سرمایهگذاران این صنعت محسوب میشود.
در رتبههای بعدی این جدول، دو گروه زغالسنگ و تجهیزات سختافزاری بهترتیب با بازدهی منفی ۱۹درصد و منفی ۱۷.۶ درصد قرار گرفتند. این ارقام نشان میدهد که فشارهای سیاسی، خروج نقدینگی و افت اعتماد عمومی به بازار، بهطور خاص صنایع پایهای و پروژهمحور را بیشتر از دیگر صنایع تحت تأثیر قرار داده است.
روزنههای امید در دل تاریکی
با وجود فضای سنگین بازار، برخی صنایع موفق شدند که عملکرد مثبتی داشته باشند و حتی سودآور ظاهر شوند. در صدر این فهرست، صنعت خردهفروشی قرار دارد که با اختلافی قابل توجه نسبت به سایر گروهها، بازدهی مثبت ۵ درصدی را برای سرمایهگذاران خود به ارمغان آورد. چنین عملکردی در دل بازار منفی، نشاندهنده مقاومت این صنعت در برابر نوسانات شدید اقتصادی و سیاسی است؛ شاید به این دلیل که خردهفروشی مستقیماً با نیازهای روزمره مردم گره خورده و در بحرانها نیز جریان درآمدی خود را حفظ میکند.
پس از خردهفروشی، تنها دو صنعت دیگر توانستند بازدهی مثبت ثبت کنند: تولید فلزات گرانبها با بازدهی ۱.۴۸ درصد و گروه بانکها و مؤسسات اعتباری با بازدهی ۰.۱۸ درصد. هرچند این میزان بازدهی در مقایسه با اعداد منفی صنایع دیگر ناچیز به نظر میرسد، اما در شرایط بازار نزولی، حفظ سود حتی در این حد نیز میتواند نشانهای از ثبات و مدیریت ریسک مناسب باشد.
«قنیشا» در صدر زیاندهها
با نگاهی دقیقتر به نمادهای بورسی، میتوان دید که برخی از شرکتها در این بازه زمانی کوتاه، عملکردی به شدت منفی داشتهاند. در صدر جدول نمادهایی با بیشترین افت ارزش، شرکت قند نیشابور با نماد «قنیشا» قرار دارد که با ثبت بازدهی منفی ۳۴ درصدی، عملاً بدترین عملکرد را در میان همه نمادها داشته است.
در رتبه دوم این فهرست، شرکت «بالاس» از گروه پیمانکاری صنعتی قرار دارد که با بازدهی منفی ۳۲.۶ درصد، عملکردی مشابه و قابلتوجه از نظر افت ارزش سهام به جا گذاشته است. همچنین، نماد «کزغال» نیز با ثبت بازدهی منفی ۲۵.۵۷ درصد، در میان بدترین عملکردها جای گرفت، گرچه اندکی بهتر از «غچین» بود که بازدهی منفی آن نیز بهسختی از کزغال بیشتر نشد اما نقطه مقابل این نمادها، شرکتهایی هستند که توانستند در دل بحران، رشدی چشمگیر تجربه کنند.
بهعنوان نمونه، شرکت بیمه زندگی هامرز توانست بازدهی فوقالعادهای برابر با ۳۲.۵ درصد در همین مدت کوتاه به ثبت برساند. این عملکرد در شرایطی که اکثر نمادها زیانده بودند، نشان میدهد که برخی شرکتها توانستهاند از فرصتها استفاده کنند و در زمان مناسب، تصمیمات درستی اتخاذ کنند.
در رتبه بعدی از نظر بازدهی مثبت، شرکت تازهوارد بازار یعنی شرکت نرمافزاری پویا قرار دارد که توانست بازدهی ۲۲ درصدی را در این مدت ثبت کند. همچنین شرکت توسن، با وجود حاشیههای زیاد در این مدت، توانست به لطف انتشار اطلاعیهای در خصوص قرارداد با بانک سپه، بازدهی قابل قبول ۱۸.۴۸ درصدی را ثبت کند. این موضوع نشان میدهد که انتشار اطلاعات مثبت و شفافسازی بهموقع میتواند تا حد زیادی در تقویت اعتماد سرمایهگذاران مؤثر باشد.
رمزارزها پیشتاز بازدهی
در شرایطی که بازار بورس ایران بازدهی منفی ۶ درصدی را ثبت کرده، نگاهی به بازارهای موازی نیز خالی از لطف نیست. در صدر این بازارها، رمزارزها قرار دارند که با وجود نوسانات همیشگی، در این بازه زمانی عملکرد بسیار خوبی داشتند. بیتکوین، بهعنوان شاخصترین رمز ارز دنیا، توانست بازدهی مثبت ۱۵ درصدی را تجربه کند که برای بسیاری از سرمایهگذاران جذاب به نظر میرسد.
صندوقهای اهرمی نیز عملکرد منفی از خود نشان دادند، بهگونهای که میانگین بازدهی آنها به منفی ۱۱ درصد رسید. صندوقهای مبتنی بر طلا نیز هرچند شرایط بهتری نسبت به بورس داشتند، اما تنها توانستند بازدهی مثبت ۷ درصدی را ثبت کنند. این نشان میدهد که در دورهای که بازار سهام با افت مواجه بود، سرمایهگذاران بهطور جدی بهدنبال یافتن گزینههای امنتر و سودآورتر بودند.
-
مهسا سادات کیایی - خبرنگار
- شماره ۵۹۸ هفته نامه اطلاعات بورس