مسئله حال حاضر بازار سرمایه ایران در شرایط فعلی بسیار فراتر از مسائلی است که سازمان بورس میتواند آنها را با حمایتهای خود مهار کند. در چنین وضعیتی که سایه سنگین ریسکهای سیستماتیک بر روند بازار غلبه کرده است، هر میزانی هم که از سمت سازمان بورس حمایت صورت بگیرد باز ما شاهد خروج پول از بازار خواهیم بود همانطور که دیدیم با وجود حمایت ۶۰ همتی از زمان شروع جنگ تا به امروز، تغییری در روند بازار ایجاد نشد و صرفا این اتفاق عاملی شد تا کسانی که قصد خارج کردن سرمایه خود از این بازار را دارند بتوانند این کار را راحت تر و سریعتر انجام دهند. بنابراین نباید این توقع را داشته باشیم که با این حمایتها، روند بازار از حالت فعلی تغییر و شکلی صعودی به خود بگیرد.
وضعیتی که در حال حاضر در بازار سرمایه ایجاد شده به گونهای است که کمتر کسی را میتوانید پیدا کنید که سرمایه شخصی خودش را وارد بازار کند. همین مورد نشان میدهد که عرضه همیشه وجود دارد اما تقاضا نه. در همین راستا باید تاکید کنم سرمایهای که میتواند به بازار رونق دهد، سرمایه خود فعالان بازار است و نه پولی که از سمت نهادهای نظارتی و یا دولت وارد بورس شود. ضمن اینکه چنین کمکهایی صرفا میتواند مقطعی باشد و تاثیر در روند کلی بازار نمیگذارد.
همچنین ما اکنون در شرایطی بسیار مبهم قرار داریم و تا روشنتر شدن وضعیت نمیتوان توقع تغییر روند داشت. البته که هنوز هم سرمایهگذاران شجاعی نیز در بازار هستند که اقدام به خرید میکنند و در همین راستا نمادهایی نیز وجود دارند که حتی با وجود شرایط بسیار بد کنونی میتوانند در آینده بازدهی مطلوبی را نصیب خریداران خود کنند اما کلیت بازار رغبتی به خرید سهام در چنین روزهای ندارند.
درمورد تغییر دامنه نوسان صندوقهای اهرمی نیز باید بگویم که محدود بودن دامنه آنها از ابتدا اشتباه بود چراکه این ابزار سرمایهگذاری ذاتا پرریسک است و برای سرمایهگذاران پرریسک ساخته شده است، بر همین مبنا دامنه محدود چنین صندوقهایی ذاتا اشتباه است. این ابزار به این دلیل در بازار به وجود آمدند که ریسک را به همراه خود بیاورند اما زمانی که دامنه آن محدود شد، غیرحرفهایها گمان کردند که این یک ابزار سرمایهگذاری عادی است که ریسک آن نیز مانند سایر صندوقهاست که در پی آن نیز شاهد زیان بسیار شدید این افراد بودیم.
این اتفاق شباهت به این دارد که شما اسبی که با سرعت ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت حرکت میکند دست و پایش را ببندید تا کنترلش کنید. در چنین وضعیتی کسی که اسب سواری بلد نیست، سوار بر این اسب میشود و چون نمی تواند سرعت آن را کنترل کند آسیب بسیار شدیدی میبینید. البته که همین افراد عادی آمدند و برای خرید این صندوقها اعتبار دریافت و زیان خود را چندین برابر کردند. بنابراین و در نهایت محدودیت دامنه این صندوقها از ابتدا اشتباه بوده است و اضافه کردن یک درصد به دامنهشان نیز توفیقی در حال آنها ایجاد نخواهد کرد و از پایه و ریشه باید مشکل اساسی آنها برطرف شود.
-
محمد یوسف امین داور - مدیر سرمایهگذاری کارگزاری خاورمیانه
- شماره ۵۹۷ هفته نامه اطلاعات بورس