اسنپ‌بک (Snapback)چیست؟

به گزارش صدای بورس،این مکانیسم در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت تعریف شده و به یکی از طرف‌های برجام (آمریکا، اروپا، چین یا روسیه) امکان می‌دهد با ادعای نقض توافق توسط ایران، موضوع را به شورای امنیت ببرند.

اگر ظرف ۳۰ روز اختلاف حل نشود، تحریم‌های قبلی به‌طور خودکار اعمال می‌شوند. اسنپ‌بک نیازی به رأی‌گیری یا وتو ندارد، بنابراین فعال شدنش بسیار سریع است. این ابزار برای فشار بر ایران طراحی شده، اما فعال شدن آن می‌تواند تبعات سنگینی مثل سقوط ارزش ریال، توقف تجارت بین‌المللی و افزایش تنش‌های سیاسی داشته باشد. ایران با دیپلماسی فعال و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تلاش می‌کند از فعال شدن این مکانیسم جلوگیری کند.

مکانیسم ماشه سازوکاری مندرج در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است که به کشورهای عضو توافق هسته‌ای (برجام) اجازه می‌دهد در صورت نقض تعهدات از سوی ایران، درخواست بازگشت تحریم‌های بین‌المللی سازمان ملل متحد را مطرح کنند.

بر اساس این سازوکار، حتی اگر دیگر اعضا (مانند روسیه یا چین) با بازگشت تحریم‌ها مخالفت کنند، فرآیند بازگشت خودکار تحریم‌ها ظرف ۳۰ روز اتفاق می‌افتد و قابل وتو نیست.

در حال حاضر، گرچه تنش‌ها بالا گرفته، اما هنوز قطعنامه‌ای برای ارجاع رسمی پرونده ایران به شورای امنیت صادر نشده است. با این حال، در صورت تداوم اختلافات و عدم همکاری تهران، کشورهای غربی ممکن است در گام بعدی به سمت فعال‌سازی این مکانیسم حرکت کنند.

با افزایش تنش‌های نظامی و دیپلماتیک بین ایران، اسرائیل و آمریکا، موضوع مکانیسم ماشه یا اسنپ‌بک بار دیگر در محافل سیاسی و حقوقی مطرح شده است؛ سازوکاری که در صورت فعال‌سازی، می‌تواند به بازگشت سریع و خودکار تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران منجر شود.

مهم‌ترین ویژگی این مکانیسم، غیرقابل وتو بودن آن است؛ به این معنا که اگر یکی از اعضای برجام مدعی نقض توافق از سوی ایران شود و موضوع را به شورای امنیت ببرد، در صورتی که ظرف ۳۰ روز اختلاف حل نشود، همه تحریم‌های تعلیق‌شده به‌طور خودکار بازمی‌گردند؛ حتی اگر دیگر اعضا، از جمله روسیه یا چین، با آن مخالفت کنند.

ایران در آستانه فعال‌سازی مکانیسم ماشه یا اسنپ‌بک است؟

در هفته‌های اخیر، تصمیم ایران برای تعلیق بخشی از همکاری‌های داوطلبانه با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در واکنش به حملات مستقیم اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هسته‌ای‌اش، نگرانی‌هایی را در میان اعضای اروپایی برجام به‌وجود آورده است. اگرچه تاکنون قطعنامه‌ای برای ارجاع رسمی پرونده ایران به شورای امنیت صادر نشده، اما تحلیلگران معتقدند در صورت ادامه وضعیت فعلی، کشورهای غربی ممکن است برای اعمال فشار، گام‌های عملی برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه بردارند.

تبعات فعال شدن مکانیسم ماشه علیه ایران چیست؟

مکانیسم ماشه یکی از ابزارهای کلیدی فشار غرب علیه ایران در چارچوب برجام است. فعال شدن آن می‌تواند نه‌تنها بازگشت تحریم‌های بین‌المللی را به‌دنبال داشته باشد، بلکه پیامدهایی چون سقوط بیشتر ارزش ریال، کاهش تبادلات تجاری، و افزایش بی‌ثباتی در صحنه سیاسی و اقتصادی را نیز در پی خواهد داشت.

در شرایط فعلی، حفظ مسیر تعامل با آژانس و اتخاذ دیپلماسی فعال از سوی تهران، مهم‌ترین راهکار برای جلوگیری از فعال‌سازی این مکانیسم پرهزینه است. با این حال، فضای مبهم سیاسی و احتمال تصمیمات یک‌جانبه از سوی غرب، همچنان این سناریو را در وضعیت آماده‌باش قرار داده است.

منبع: اقتصادآنلاین