به گزارش صدای بورس، با وجود جنگ ۱۲ روزه و درگیری نظامی و تلفات گسترده بورس تلآویو (TASE)روندی صعودی را تجربه میکند؛ روندی که در سالهای اخیر حتی در اوج درگیریهای نظامی یا بیثباتیهای سیاسی داخلی تداوم داشته و عملکردی بهتر از انتظارات عمومی از خود نشان داده است.
این وضعیت به دلایل مختلفی از جمله ساختار این بازار، نوع شرکتهای حاضر، پیوند با اقتصاد آمریکا و بازارهای مالی آمریکا و واکنشهای رفتاری بازیگران این بازار مربوط میشود.
تابآوری ساختاری بازار سرمایه اسرائیل
بورس اسرائیل از همان ابتدای فعالیتش، در بستر ریسکهای ژئوپلیتیکی مزمن شکل گرفته است. در طول دههها، بحرانهایی نظیر جنگهای ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳، جنگ لبنان در ۱۹۸۲، درگیریهای غزه، تهدیدهای موشکی، اعتراضات سیاسی و تورمهای شدید داخلی، این بازار را بارها در معرض شوک قرار دادهاند. با این حال، بازار و فعالان آن به نوعی عادت رفتاری به شرایط پرریسک پیدا کردهاند. بسیاری از شرکتها نیز مدلهای کسبوکار خود را به گونهای تنظیم کردهاند که کمتر از تحولات امنیتی داخل کشور تأثیر بگیرند. در نتیجه، بورس اسرائیل بهجای واکنشهای هیجانی به رویدادهای کوتاهمدت، عمدتاً بر متغیرهای بنیادی بلندمدت تمرکز دارد.
افتهای تاریخی و بازیابی بازار
در طول دهههای گذشته، بورس تلآویو چندین دوره افت شدید را تجربه کرده که مربوط به بحرانهای مالی جهانی یا امنیتی بوده است؛ از جمله جنگ یوم کیپور در دهه ۱۹۷۰، ترکیدن حباب فناوری در اوایل دهه ۲۰۰۰، بحران مالی جهانی ۲۰۰۸، شوک ناشی از کرونا در سال ۲۰۲۰ و اعتراضات شدید داخلی در ۲۰۲۳. هرچند در این دورهها شاخصهای اصلی این بازار دچار افت قابلتوجهی شدند، اما تجربه تاریخی نشان داده که بازار در بازههای ۶ ماهه تا ۲ ساله اغلب بازیابی شده و حتی در بسیاری از مواقع، قلههای جدیدی را ثبت کرده است. این بازیابی ناشی از حضور شرکتهای صادراتمحور، سرمایهگذاران خارجی و ساختار متنوع بازار است.
پیوند عمیق با بورسهای آمریکا
یکی از عوامل کلیدی در پایداری بازار سهام اسرائیل، ارتباط تنگاتنگ آن با بورسهای آمریکا، بهویژه NASDAQ و NYSE است. بسیاری از شرکتهای بزرگ فناوری و دارویی اسرائیل، مانند NICE، Wix، Check Point، Teva و SolarEdge، در بورسهای آمریکایی نیز فهرست شدهاند. این شرکتها که درآمد عمدهشان از بازارهای بینالمللی تأمین میشود، نهتنها از تحولات داخلی تأثیرپذیری کمتری دارند، بلکه در صورت رشد بازارهای جهانی، میتوانند نقش موتور محرک بازار داخلی را ایفا کنند. همچنین، سرمایهگذاران آمریکایی از طریق ETFها، صندوقهای پوشش ریسک و سرمایهگذاران نهادی در بورس اسرائیل فعال هستند. همچنین صندوقهایی مانند ARK Invest، BlackRock یا Vanguard در سهامهای فناوری اسرائیل مشارکت دارند. همین پیوند سرمایهای نیز باعث انتقال اعتماد یا بیاعتمادی بازار آمریکا به TASE میشود.
نقش مهم شرکتهای دوآللیست
در حال حاضر، حدود ۶۹ شرکت اسرائیلی به صورت دوآللیست در بورسهای تلآویو و آمریکا فعالیت میکنند. این شرکتها سهم قابل توجهی از ارزش کل بازار بورس را در اختیار دارند؛ بهطوریکه تخمین زده میشود حدود ۳۷ درصد از کل ارزش بازار TASE را همین شرکتها تشکیل میدهند. این شرکتها عمدتاً در حوزههایی مانند فناوری پیشرفته، امنیت سایبری، داروسازی و خدمات مالی فعالیت میکنند. حضور آنها در بورسهای بینالمللی نهتنها موجب جذب سرمایه خارجی شده، بلکه ثبات بازار داخلی را نیز در زمان بحرانها حفظ کرده است. نکته مهمتر اینکه، قیمت سهام این شرکتها غالباً با عملکرد بینالمللی آنها هماهنگ است، نه تحولات سیاسی داخل اسرائیل.
رشد بورس اسرائیل در شرایط جنگی، پدیدهای کاملاً غیرتصادفی و ناشی از ساختار مقاوم، رفتار مالی سرمایهگذاران، و پیوندهای جهانی آن است. این بازار سالهاست یاد گرفته چگونه در دل بحرانها دوام بیاورد و حتی فرصت خلق کند. اگرچه ریسکهای سیاسی هنوز بخش جداییناپذیر از معادلات سرمایهگذاری در اسرائیل هستند، اما ساختار بازار سرمایه این کشور طوری طراحی شده که بتواند این ریسکها را جذب و هضم کند و در بسیاری از موارد، از کنار آنها عبور کند.