به گزارش صدای بورس، تاریخ جهان پر از نمونههای مختلف جنگ تجاری در سدههای گذشته است. جنگ تجاری بریتانیا با آلمان، فرانسه، ایتالیا، جنگ تجاری ژاپن با کره، آلمان با مجارستان و... هر یک، صفحاتی از تاریخ تجارت جهان را به خود اختصاص دادهاند.
تازهترین جنگ تجاری (شاید بزرگترین و اثرگذارترین آن) نبردی است که رئیس جمهور آمریکا با چین و برخی کشورها در سراسر جهان به راه انداخته است که در این میان، جنگ تجاری دو ابرقدرت اقتصادی جهان، بیش از همه مورد توجه قرار گرفته است. این جنگی است که از چند سال قبل آغاز شده و امروز شکل تازهای به خود گرفته است.
اما این رویارویی تجاری تا کجا ادامه مییابد؟ پیروز این میدان کیست؟ آمریکا یا چین؟ نتیجه جنگ تجاری برای این دو کشور و اقتصاد جهان چه خواهد بود؟ و دهها پرسش دیگر که ذهن تحلیلگران را به خود مشغول کرده است. در اینجا نگاهی به جنگ تجاری دو قدرت اقتصادی جهان داریم.
تاریخچه
جنگ تجاری بین چین و آمریکا از ژانویه ۲۰۱۸ آغاز شد. در آن زمان دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا تعرفههایی را بر واردات کالا از چین وضع کرد. بر پایه ادعای واشنگتن، هدف از اعمال این تعرفهها، وادار کردن چین به تغییر سیاستهای تجاری ناعادلانه و سرقت مالکیت معنوی بود. اولین دولت ترامپ گفته بود که ممکن است این تعرفهها به کسری تجاری چین و آمریکا کمک کند. در مقابل، دبیرکل حزب کمونیست چین، شی جینپینگ با متهم کردن دولت ترامپ به حمایتگرایی افراطی، از اقدامات متقابل خبر داد. پس از تشدید جنگ تجاری در طول سال ۲۰۱۹، دو طرف در ژانویه ۲۰۲۰ به یک توافق پرتنش دست یافتند. تا پایان اولین دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ، آمریکا بازنده اصلی بود به طوری که تحلیلگران آن را یک شکست بزرگ برای دولت آمریکا توصیف کردند.
ترامپ در دومین دور ریاست جمهوری همان سیاست را در پیش گرفته است. در سال ۲۰۲۴ ترامپ در جریان تبلیغات ریاست جمهوری پیشنهاد اعمال تعرفه ۶۰ درصدی بر واردات کالاهای چینی را مطرح کرده بود. روز اول فوریه ۲۰۲۵ (۱۳ بهمن ۱۴۰۳) دولت ترامپ تعرفه واردات کالا از چین را ۱۰ درصد و در روز ۴ مارس (۱۴ اسفند) نیز ۱۰ درصد دیگر افزایش داد. ۱۰ مارس (۲۰ اسفند) چین بر واردات کالای آمریکایی شامل محصولات کشاورزی، تعرفه ۱۵ درصدی اعمال کرد. روز دوم آوریل (۱۳ فروردین) دولت آمریکا مجموع تعرفه واردات از چین را به ۵۴ درصد افزایش داد و پکن هم اعلام کرد که این اقدام را تلافی خواهد کرد. این جنگ تعرفهای ادامه یافت تا جایی که در روز ۱۲ آوریل (۲۳ فروردین) آمریکا تعرفه ۱۴۵ درصدی و چین هم تعرفه ۱۲۵ درصدی بر کالاهای یکدیگر وضع کردند. البته آمریکا واردات محصولات الکترونیکی چین را از تعرفه معاف کرده است. پس از ادامه کشمکشها، دولت چین اعلام کرد که اگر آمریکا میزان تعرفهها را افزایش دهد، آن را نادیده خواهد گرفت چرا که با ارقام کنونی هم پذیرش کالاهای آمریکایی برای بازار چین غیرممکن شده است.
تقریبا همه اقتصاددانانی که در نظرسنجیهای رویترز و آسوشیتدپرس شرکت کردهاند، گفتهاند که زیان تعرفههای ترامپ برای اقتصاد آمریکا بیش از سود آنهاست.
روابط تجاری
پس از آغاز اصلاحات اقتصادی چین در اواخر دهه ۱۹۷۰ میلادی، حجم تجارت بین چین و آمریکا روندی صعودی پیدا کرد. با ورود چین به سازمان جهانی تجارت در سال ۲۰۰۱، این روند تشدید شد تا جایی که دو کشور به مهمترین شرکای تجاری یکدیگر تبدیل شدند. اما مشکلات به تدریج بروز کردند به طوری که در سال ۲۰۱۷ کسری تجاری آمریکا در برابر چین به بیش از ۳۷۵ میلیارد دلار رسید.
دونالد ترامپ از دهه ۱۹۸۰ میلادی یکی از طرفداران اعمال تعرفه برای کاهش کسری تجاری و افزایش تولید داخلی آمریکا بوده است. او همان زمان گفته بود که در صورت انتخاب به عنوان رئیس جمهور، اعمال تعرفههای تجاری یکی از برنامههای اصلی دولتش خواهد بود.
دست بالای چین
ترامپ اعمال تعرفهها را با بهانه بیاحترامی چین به بازارهای جهانی آغاز کرده اما احتمالا از تمایل آشکار پکن برای مقابله با تعرفههای آمریکا آگاه بوده است. در حالی که بسیاری از کشورها قصد ندارند تعرفههای ترامپ را (که به تعویق افتادهاند) تلافی کنند و بیشتر تمایل به گفتوگو و مذاکره دارند، پکن رویه متفاوتی را در پیش گرفته است. در واقع، چین وضعیت بهتری نسبت به آمریکا دارد. از سال ۲۰۱۸ تاکنون سهم صادرات به آمریکا از ۱۹.۸ درصد به ۱۲.۸ درصد از کل صادرات چین کاهش یافته است. همین یک مورد نشاندهنده دست بالای چین در چانهزنیهای آتی به شمار میرود.
-
حبیب علیزاده - روزنامهنگار
-
شماره ۵۸۶ هفته نامه اطلاعات بورس