سهامداری با نگاه شرعی

سهامداران هر شرکت، به میزان تعداد سهمی که از آن شرکت دارند:

•  در مالکیت آن شرکت سهیم‌اند.
•  در برابر طلبکاران شرکت مسئولیت مالی دارند.
•  در سود و زیان شریک‌اند.

سهام شرکت سهامی عام، به قیمتی که خریدار و فروشنده برای معامله توافق دارند (قیمت بازار) خرید و فروش می‌شود. هر چه تقاضا برای خرید سهمی بیشتر باشد، این قیمت افزایش می‌یابد و هر چه عرضه بیشتر باشد، قیمت سهم کمتر می‌شود. افراد از دو راه از خرید سهام شرکت سود می‌برند:  
۱. سود تقسیمی پرداختی شرکت به سهامداران و
۲.  فروش سهام به قیمتی بیشتر از قیمت خرید. البته همیشه این چنین نمی‌شود. اگر سهامدار، سهام را به قیمتی کمتر از قیمت خرید بفروشد، زیان می‌کند.
یکی از نقاط قوت بازار سرمایه ایران، کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار است. هر ابزار مالی که بخواهد در بورس معامله شود، نیاز به تأیید این کمیته دارد تا از اموال مردم در برابر خطاهای غیرشرعی محافظت شود.

حکم شرعی سهامداری و خرید و فروش سهام

•  منافع مالی سهامداری، کسب مال ناروا نیست؛ زیرا شرکت‌های سهامی در واقعیت اقتصاد، ارزش می‌آفرینند، محصولاتی تولید می‌کنند، خدماتی ارائه می‌دهند، بازرگانی می‌کنند.
•  منافع مالی سهامداری، ربا نیست؛ زیرا سهامدار مالک سهام و شرکت است و رابطه خریدار و فروشنده سهم، خرید و فروش (بیع) است و ربا در قرض معنا پیدا می‌کند.
•  خرید و فروش سهام، غرر نیست؛ زیرا مشخصات شرکت سهامی، موضوع فعالیت، گزارش‌های مالی، بسیاری از اطلاعات آن به صورت شفاف در دسترس عموم قرار دارد و مجهول و مبهم نیست.
•  خرید و فروش سهام، قمار نیست؛ زیرا سهامدار مالک شرکت می‌شود و شرط‌بندی و بازی با ابزارهای قمار نیست.
•  سهامداری، قرارداد مشارکت نیست؛ بلکه سهام ابزاری مالی است که در دوران پیامبر و معصومین وجود نداشته؛ اما در چارچوب ضوابط عمومی قراردادهای مالی اسلامی قرار دارد و مشروع است. خرید و فروش سهام، خرید و فروش مشاع است و اشکال شرعی ندارد.
•  افزایش یا کاهش قیمت سهام پس از خرید آن، برای خرید و فروش مشکل شرعی ایجاد نمی‌کند؛ همان ‌گونه که پس از خرید کالا، خانه، خودرو، طلا قیمت آن تغییر می‌کند و فروخته می‌شود.
   
• محمدرضا سیمیاری - آکادمی هوش مالی
  
  منبع: هفته نامه اطلاعات بورس شماره ۴۰۱