این روزها ابهامات بسیاری گریبان بازار سرمایه را گرفته و حال بازار بیمار ما را ناخوش‌تر از قبل کرده است. خواه ناخواه وضعیت بازار به سرنوشت برجام گره خورده است و با توجه به اینکه پیش‌بینی‌های مثبتی از نتیجه مذاکرات به گوش نمی‌رسد همچنان ابهامات در مورد مسائلی مانند بازگشت رشد به اقتصاد کشور، به دست آوردن قدرت کنترل دلار، کنترل نقدینگی، تورم و... پابرجاست. مواردی از این قبیل به ابهامات موجود دامن می‌زند و شرایط بازار را وخیم‌تر می‌کند زیرا سنجشی از برنامه‌های اعلامی وجود ندارد. حال باید دید ارزیابی کارشناسان در مورد ابهامات موجود در بازار و تصمیمات خلق‌الساعه‌ای که گرفته می‌شود، چیست. این مسائل چه عواقبی برای بازار سرمایه دارند و رفع این ابهامات مستلزم چه اقداماتی است. در ادامه پاسخ کارشناسان را می‌خوانید.
انحصارزدایی؛ الزامی برای بورس
مهدی رادان، کارشناس بازار سرمایه در مورد ارزیابی خود از انحصارزدایی در ارائه مجوزها گفت: انحصارزدایی ضرورتی در بازار است و مطابق قانون هیچ نهاد یا ارگانی اجازه اینکه در اعطای مجوز برای کسب و کارها به بهانه‌هایی مانند بی‌توجهی به ساختار موجود یا اشباع بودن بازار و بهانه‌هایی از این قبیل امتناع کند را ندارد.
وی ادامه داد: این قانونی است که در بورس بابت شرکت‌های کارگزاری سالیان سال اجرا نمی‌شد و در حال حاضر اقدام مثبتی است که شکل گرفته است که البته باید توجه داشت به‌طور خاص در مورد سبدگردان‌ها، این تعداد از شرکت‌های سبدگردان درنهایت با ضرر و زیان برخی از آنها همراه خواهد بود که نتیجه آن نیز خروج آنها از بازار است.
تشخیص این مسئله برعهده سازمان نیست و سرمایه‌گذاران و افرادی که به دنبال مجوزها هستند باید به این مسائل توجه کنند و اینکه به سازمان اجازه داده شود به این بهانه‌ها انحصارگرایی کند و مجوز ندهد، خطای بسیار بزرگی است که پشت عناوینی مانند ساختار موجود و اینگونه مسائل پنهان می‌شود و باید توجه داشت که از افتادن در این دام، عمدا یا سهوا، جلوگیری شود.
رادان افزود: در مورد تصمیمات خلق‌الساعه نیز باید در نظر داشت که همواره چنین تصمیماتی در داخل سازمان، در فضای اقتصادی و سیاسی و همچنین در فضای قوانین مختلف مجلس، قوه قضاییه و دیگر ارگان‌ها به زیان سرمایه‌گذار است، البته همانگونه که به تورم در کشور عادت کردیم، چنین مسائلی نیز در سرمایه‌گذاری عادی شده است و باید سعی شود با متنوع کردن سرمایه‌گذاری و در نظر داشتن این ریسک‌ها، سرمایه‌گذاری صورت گیرد.
به گفته وی این موارد، مسائل ساختاری در کشور است و هر قدمی به سمت کاهش این مسائل برداشته شود به نفع سرمایه‌گذاری و اقتصاد کشور خواهد بود. این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که رفع ابهامات مستلزم چه اقداماتی است، گفت: برای رفع اینگونه ابهامات فرهنگ‌سازی لازم است که به تدریج توقع مردم از قانون‌گذاران و قانون‌گذاری افزایش پیدا کند و موضوعی هم نیست که در کوتاه‌مدت رفع شود زیرا ساختار حکمرانی ما به شرایط موجود عادت کرده و به این سرعت رفع نمی‌شود، همچنین باید مطالعه و مطالبه در جامعه افزایش پیدا کند که ساختار قانون‌گذاری بهبود پیدا کند و امید است زیان سرمایه‌گذاران از تصمیمات کسانی که صاحب صلاحیت نیستند، کاهش پیدا کند.
بیشتر بخوانید:
کمک دو بعدی دولت
حسین عبدی، تحلیلگر بازار سرمایه در مورد ضرورت تشکیل کانون سهامداران خرد در شرایط فعلی گفت: تشکیل کانون سهامداران خرد ایده‌ای است که در ایران تجربه‌ای از آن وجود نداشته و به‌نظر می‌رسد در حال حاضر نیازی به تشکیل چنین کانونی نیست زیرا هنگامی که قوانین به‌درستی اجرا و سیستم بازار با شفافیت دنبال شود، نیازی به اضافه کردن نهادهایی نیست که عملا خودانتظام نبوده و به جای شکل‌گیری توسط خود مردم به دست نهادهای بالادستی تشکیل می‌شوند و فقط هزینه اضافه در پی دارند.
وی ادامه داد: این موضوع از جنبه‌هایی بسیار خوب است زیرا مشورت و خرد جمعی می‌تواند در رشد قوانین یا ساختاری که وجود دارد، کمک کند به شرط اینکه چنین نهادی واقعا توسط سهامداران خرد تشکیل شود اما از یک سو نیز ضرر دارد زیرا ساختاری به ساختارهای دیگر اضافه می‌شود که نتیجه آن افزایش سردرگمی‌هاست.
به گفته این کارشناس بازار سرمایه در حال حاضر تجربه دنیا نشان داده است ساختار سازمان بورس و بازار سرمایه به گونه‌ای است که اگر در آن شفافیت وجود داشته باشد و قوانین درست اجرا شوند، نیازی به چنین کانون‌هایی نیست.
عبدی در پاسخ به این پرسش که ابهامات موجود در بازار سرمایه چه عواقب و تبعاتی دارد، گفت: به‌طور کلی می‌توان گفت به دلیل وجود ابهامات، سرمایه‌گذاران هوشمند یعنی کسانی که تمایل دارند پول هوشمند را وارد بازار کنند، عقب‌نشینی می‌کنند و در واقع پولی که به عنوان موتور گرداننده نقدینگی در بازار سرمایه شناخته می‌شود پول هوشمندی است که در شرایط فعلی در بازار وجود ندارد و ابهام این پول هوشمند را از بازار دور کرده است. بنابراین با وجود ابهامات تصمیم‌گیری در مورد مؤلفه‌های بنیادی سرمایه‌گذاری دچار مشکل می‌شود و به همین دلیل سرمایه‌گذاران تمایلی به سرمایه‌گذاری در فضای مبهم ندارند.
وی در مورد ارزیابی خود از راهکارهای رفع ابهامات گفت: اولین و مهمترین قدم در رفع ابهامات کمک دولت از دو بعد است، بعد اول عدم دخالت در سیاست‌گذاری‌های کلی مسئولان سازمان است که ضرورت دارد افراد متخصص تصمیم‌گیرندگان اصلی بورس باشند و بعد دوم نیز این است که سعی شود از لحاظ قیمت‌گذاری و شرایط اقتصادی اولویت با رشد بلندمدت اقتصادی، شفافیت اقتصادی و عدم قیمت‌گذاری دستوری باشد.
این تحلیلگر بازار سرمایه گفت: درست است که در شرایط فعلی اولویت دولت بازار سرمایه نیست و کنترل تورم و شرایط بحرانی اقتصادی که در وضعیت کشور حاکم است از جمله اولویت‌های آن است اما از سوی دیگر دولت می‌تواند با قرار دادن افرادی که در این زمینه متخصص هستند، به کمترین وجه ممکن به شرکت‌ها آسیب برساند که این شرکت‌ها بتوانند سود خود را درست و شفاف اعلام کنند و از این طریق بازار سهام به کارکرد واقعی خود برسد.
بیشتر بخوانید:
افزایش سرمایه غول بورسی در راه است
تمرکز بر مؤلفه‌های تأثیرگذار
بهنام چاوشی، مدیرعامل و عضو هیأت مدیره سبدگردان بازده در مورد تأثیر سرنوشت برجام بر بازار سرمایه گفت: بررسی تأثیر سرنوشت برجام بر بازار سرمایه موضوعی است که ابعاد مختلفی دارد و نمی‌توان بر اساس پارامترهای محدود در مورد آن اظهارنظر کرد و باید از ابعاد مختلف بررسی شود. بحث مذاکرات و نتیجه آن یکی از بحث‌های موجود بازار سرمایه است و یکی از پیش فرض‌های این سؤال که برجام چه تأثیری بر بازار می‌گذارد، برداشت اولیه از شرایط موجود بازار سرمایه که بیش از یک‌سال با مشکلات و به نوعی سیر منفی مواجه است، این است که عمده راه حل و راه برون‌رفت از این شرایط به برجام ارتباط پیدا می‌کند اما لزوما اینگونه نیست بلکه بحث مذاکرات، بیشتر از بعد وجود یک پارامتر مبهم اهمیت دارد تا نتیجه مذاکرات.
وی ادامه داد: به نتیجه رسیدن و خروجی این موضوع در مراحل مختلف اتفاق خواهد افتاد که بعد از به نتیجه رسیدن نیز اثرات آن در دوره‌های مختلف و میان‌مدت نمایان می‌شود. یکی از مواردی که در دور گذشته و در زمان امضای برجام می‌توانست اتفاق افتد و بستر آن نیز فراهم شد اما رخ نداد مراودات بانکی بود که بستر قانونی آن فراهم شد اما به نوعی بستر عملیاتی فراهم نبود و اتفاق نیفتاد، بنابراین برجام امضا شد اما نتیجه آنگونه که انتظار می‌رفت، نبود. بنابراین صرف توافق مجدد، آن چه انتظار می‌رود نمی‌شود. چاوشی افزود: بازار سرمایه در سال‌های اخیر از لحاظ ارزشی رشد خوبی داشته و همچنین در معرض رصد افراد و مدیران اقتصادی بوده و جایگاه خوبی پیدا کرده است. شاید یکی از دلایلی که باعث شده بورس در ماه‌های اخیر وضعیت مناسبی نداشته باشد، واقعیات و ابهامات در سیاست‌های اقتصادی و در مذاکرات برجام باشد که دو مرحله است، یکی اینکه سیاست انجام مذاکرات به چه شکل است و دیگر اینکه به چه نحو اجرا خواهد شد. همه این ابهامات به نوعی انعکاس خود را در بازار سرمایه نشان می‌دهد. همچنین تصمیماتی که بعضا در مورد قیمت‌گذاری‌ها در بازار سرمایه مطرح می‌شود و... همه موضوعاتی است که بر بازار سرمایه اثر مستقیم می‌گذارد و ضرورت دارد هنگام تصمیم‌گیری به این نکات توجه شود زیرا بازار سرمایه به تصمیم‌گیران اقتصادی سیگنال می‌دهد که چه تصمیمی در اقتصاد درست و کدام تصمیم اشتباه است. به گفته مدیرعامل و عضو هیأت مدیره سبدگردان بازده، قاعدتا مباحثی مانند مذاکرات هنگامی که با بلاتکلیفی همراه باشند برای بازار سرمایه عواقب خوبی نخواهند داشت و این ابهامات منجر به افت بازار سرمایه و نگرانی سرمایه‌گذاران می‌شود اما تعیین تکلیف و رفع آنها به نوعی بر روند بازار اثر مثبت دارد و به هر میزان نتایج به سمت شفافیت برود، باعث می‌شود که تحلیلگران در تصمیم‌گیری‌های خود با متغیرهای کمتری مواجه باشند و بهتر تصمیم‌گیری کنند. همچنین در صنایع مختلف نیز تأثیر این نتایج را بهتر می‌توانند تحلیل کنند و بر اساس آن وضعیت رونق و رکود شرکت‌ها، صنایع، سودآوری و پیش‌بینی درآمد شرکت‌ها بهتر مشخص می‌شود. بنابراین فارغ از نتیجه مذاکرات، رفع ابهام آن برای بازار سرمایه مثبت است و با تداوم ابهامات سیگنال منفی به بازار داده می‌شود.
- همراز فیروزی - خبرنگار
- شماره ۴۲۵ هفته نامه اطلاعات بورس- صفحه ۵
نظر شما