در سالیان اخیر و به خصوص این روزها، موضوع دامنه نوسان و حجم مبنا و همچنین گره معاملاتی نقل محافل کارشناسی و فعالان بازارسرمایه است که باوجود انتقادات و اعتراضات فراوان اهالی بازار، همچنان به عنوان یکی از مهم ترین و اثرگذارترین مولفه های حاکم بر رفتار معاملاتی در بازار ثانویه سایه افکنده است و اساسی ترین مزیت‌های بازار ثانویه سهام از جمله نقدشوندگی و قیمت گذاری را به چالش کشیده است. حال چرا این نقص در ریزساختار بازار، باوجود تاکیدات شفاهی متولی بازارسرمایه و همچنین توصیه‌های خبرگان بازار، برداشته نمی شود به نداشتن راه‌حل مساله، آماده نبودن بسترهای مقرراتی، فرهنگی و تکنولوژیکی و ترس از نوسان قابل ملاحظه در شاخص کل برمی گردد.
به نظرم حذف تدریجی دامنه نوسان در حال حاضر، یکی از بزرگترین خدمات متولی بازار در جهت افزایش سطح تحلیل، کاهش رفتارهای توده ای، افزایش نقدشوندگی و حرکت به سمت بازاری کارا، حرفه ای و منصفانه خواهد بود. این اقدام باید در طی دو مرحله و در طی یک دوره یک ساله و به مرور انجام شود. مرحله اول، نمادها بر اساس معیارهایی همچون میزان شفافیت و تقارن اطلاعاتی، چگونگی اجرای اصول حاکمیت شرکتی، میزان سهام شناوری شرکت ناشر، نسبت گردش معاملات، میزان و نوع ابزارهای مشتقه منتشره و صندوق¬های بازارسازی و بازارگردانی ارزیابی و امتیازدهی شوند. برای هر یک از معیارهای فوق می‌توان استانداردهایی را تعریف نمود. به عنوان مثال برای تعیین میزان شفافیت، تقارن اطلاعاتی و رعایت اصول حاکمیت شرکتی می-توان از ظرفیت شرکت های رتبه بندی اعتباری در جهت بررسی و اعلان رتبه اعتباری استفاده کرد.
گزارش رتبه بندی اعتباری می‌تواند دغدغه قابلیت اتکا بودن و تقارن اطلاعاتی را به شدت کاهش دهد و در ارزیابی و برآورد ریسک ناشران اوراق بهادار، به سرمایه گذاران کمک کند. الزام ناشران به اعلان رتبه اعتباری از مهم ترین جنبه‌های افزایش کارایی اطلاعاتی و تخصیصی بازار خواهد بود. در خصوص میزان سهام شناوری و الزام سهام دار عمده به افزایش میزان سهام شناوری مدنظر سازمان متولی بازار می‌توان از تغییر در قوانین و مقررات استفاده کرد و برای شرکت¬های جدید متقاضی پذیرش در بورس یا فرابورس از مقررات جدید استفاده نمود. برای سایر معیارها هم می توان از اطلاعات آماری و مقررات الزام‌آور که در حیطه اختیارات سازمان بورس و شرکت¬های بورس و فرابورس است استفاده نمود.
مرحله دوم، بخش بندی نمادها در سه تابلوی 1: بدون دامنه نوسان، 2: با دامنه نوسان بین 10 مثبت و منفی، و 3: با دامنه نوسان بین 5 مثبت و منفی انجام شود. جهت تشویق ارتقاء بازار می توان از ابزارهای تشویقی همچون افزایش معافیت مالیاتی استفاده نمود.
بدون تردید تکانه ها و جوسازی ها علیه حذف دامنه نوسان از سوی برخی از بدخواهان و سوءاستفاده¬گران از وضعیت نابسامان موجود در بازار ایجاد خواهد شد لذا این حرکت جسورانه و تصمیم کارشناسانه، نقطه عطفی بر تحول و توسعه بازار سرمایه و به تبع آن بروز آثار مثبت توسعه بازار سرمایه بر اقتصاد ملی خواهد بود.
حمید میرمعینی – استاد دانشگاه
نظر شما