معافیت مالیات انتقال دارایی به ابزارها و نهادهای مالی که میتواند زمینه بسیار خوبی برای توسعه نهادها، ابزارهای مالی و صندوق پروژهها باشد، از نکاتی مثبتی است که در بودجه به آن اشاره شده است. همچنین در این بودجه اجازه سرمایهگذاری به بانکها داده شده و این موضوع میتواند قدمی مثبت در جهت رونق بازار سرمایه باشد.
دهقان دهنوی از حجم بالای انتشار اوراق خبر داد و گفت که این امر باید همراه با کنترل بازار باز بانک مرکزی و نرخهای سود باشد تا تاثیر منفی بر بازار نگذارد. حال باید دید این حجم بالای انتشار اوراق چه تأثیری بر افزایش حجم مالی از بازار سرمایه میگذارد؟ آیا باعث رونق آن میشود یا افت را به همراه خواهد داشت؟ همچنین تأثیر کسری بودجه بر بازار چگونه است؟
تأثیر افزایش حجم انتشار اوراق بر رونق بازار
وجیه خلیلی، مدیر تأمین مالی داخلی تأمین سرمایه امید در گفتوگویی به بررسی تأثیر حجم بالای انتشار اوراق بر افزایش تأمین مالی از بازار سرمایه و همچنین تأثیر کسری بودجه امسال بر بورس و ایجاد تورم پرداخت.
حجم بالای انتشار اوراق چه تأثیری در افزایش حجم تأمین مالی از بورس و رونق آن دارد؟
تأمین مالی از بازار سرمایه توسط دولت و شرکتهای خصوصی و در دو قالب تأمین مالی سرمایهای و بدهی صورت میگیرد. این تأمین مالی سال گذشته توسط دولت در حجم بسیار بالایی (حدود ۲۳۰هزار میلیارد تومان) و از طریق انتشار، فروش اسناد خزانه و انواع صکوک و فروش سهام در قالبهای مختلف انجام شد. در همین راستا و با توجه به حجم بالای کسری بودجهای که برای دولت در سال جاری پیشبینی میشود، انتشار اوراق به عنوان یک روش تأمین مالی در دسترس دولت قطعاً در سال جاری انجام خواهد شد. همچنین با توجه به ظرفیت فعلی ایجاد شده برای انتشار اوراق توسط هلدینگها به منظور خرید سهام، شاهد ایجاد تقاضای قابل قبولی برای سهام خواهیم بود که میتواند در شرایط فعلی اوضاع بازار را بهبود بخشد. بههرحال، با افزایش انتشار اوراق در بازار سرمایه، شاهد افزایش حجم و عمق بازار بدهی کشور خواهیم بود.
حجم بالای انتشار اوراق باعث منفی شدن بازار سرمایه میشود؟
از آنجا که خریداران اوراق بدهی و مخاطبان آن عموماً متفاوت از بازار سهام هستند، این بازار میتواند با سپردههای بانکی رقابت کند. خریداران کلی اوراق عموماً صندوقهای با درآمد ثابت و بانکها هستند. در این میان آنچه ممکن است بر بازار سهام تاثیرگذار باشد، تغییر نرخ بهره به واسطه خرید و فروش اوراق طی عملیات بازار باز است.
کسری بودجهای که برای امسال پیشبینی شده است، تأثیری بر بازار سرمایه میگذارد و باعث ایجاد تورم میشود؟
همیشه کسری بودجه همراه با افزایش تورم بوده است و از طرفی، تأثیر سنتی تورم در بازار سرمایه این بوده که همراه با تورم، شاهد رونق در بازار سهام بودهایم. قیمت سهام شرکتها به دنبال افزایش سود آنها و در اثر تورم افزایش داشته است. قطعا با پیش بینی کسری بودجه در سال جاری شاهد این قضیه خواهیم بود؛ اما اینکه تورم ناشی از کسری بودجه تا چه میزان تأثیرگذار باشد و باعث رشد بازار شود، مشخص نیست. زیرا متغیرهای بسیاری بر شرایط و وضعیت بازار اثرگذار است. از جمله اینکه رشد بازار در شرایط فعلی مستلزم وجود نقدینگی است. با توجه کاهش اعتماد عمومی به بازار، تلاش در جهت بازگرداندن اعتماد و به دنبال آن ورود نقدینگی برای رشد بازار حیاتی است. عوامل اقتصادی و غیراقتصادی زیادی وجود دارد که میتواند جهت بازار را تغییر دهد که شاید یکی از مهمترین آنها افق گشایش در روابط سیاسی کشور و بدنبال آن، تغییر نرخ دلار باشد.
تعادلبخشی به بازار نه رونق!
احمد امینیخواه، مدیر سرمایهگذاریهای جایگزین تأمین سرمایه لوتوس پارسیان در مورد سخنان رئیس سازمان بورس مبنی بر حجم بالای انتشار اوراق و تأثیر آن در افزایش حجم تأمین مالی از بورس و رونق بورس گفت: بحث حجم بالای انتشار اوراق فعلا در حد صحبت است و هنوز عملیاتی نشده است، در انتشار اوراق فقط سازمان نیست که باید در آن دخیل باشد بلکه حسابرس و... نیز باید اظهارنظر کنند. در حال حاضر اعلام آمادگی شده که در هفته جاری حدود یک هزار میلیارد تومان و در هفته آینده حدود دو هزار میلیارد تومان اوراق انتشار یابد. نکته مهم این است که باید دید سیاستهای خرید شرکتها بهترتیب چگونه است، آیا صرفا میخواهند صف فروش را جمعآوری کنند یا اینکه میخواهند باعث رونق بازار شوند.
نکته بعدی این است که اساسا کل مبلغی که قید میشود، وارد بازار سهام خواهد شد یا خیر، ممکن است در پروژهها و موارد دیگر از آن استفاده کنند اما پیشنهاد شده کل مبلغ وارد صندوقهای بازارگردانی شود که از این راهها برای فرار استفاده نشود. بهطور کلی۲۴هزار میلیارد عدد خوبی است اما هیچ دیدی وجود ندارد که این مبلغ در چه حد فاصلی تزریق میشود. این مبلغ اندکی به جمعآوری صفهای فروش کمک میکند و شاید بخش عمدهای از هلدینگها بتوانند صف فروش را جمعآوری کنند اما این شامل همه شرکتهای کوچک نمیشود. درخصوص رونق بازار آنقدر ابهامات زیاد است که به این آسانی رفع نمیشود که بخواهیم شاهد رشدی مداوم در بازار باشیم. در مجموع فقط اندکی به تعادلبخشی بازار کمک میکند و همچنان با رونق آن فاصله داریم. درحال حاضر وضعیت دلار مبهم است و عموم مردم تمایل به سرمایهگذاری در درآمدهای ثابت دارند و خرید داراییهای ریسکی برای آنها سخت است، بنابراین در شرایط حاضر انتشار اوراق صرفا منجر به تعادلبخشی بازار میشود نه رشد آن.
وی ادامه داد: هماکنون صندوقها برای خرید ۵ یا ۶ هزار میلیارد تومان افزایش نرخ بهره آنچنانی نخواهند داشت، یعنی نرخ اوراق قاعدتا ۵تا۶هزار میلیارد تومان را جذب میکند و برای معاملات زیر ۱۰تا۱۵ هزار میلیارد تومان احتمالا نیمدرصد تا یکدرصد با افزایش نرخ همراه خواهد بود. البته درصورتی که زمانبندی این انتشار اصلاح شود، افزایش نرخ بهره نخواهیم داشت.
امینیخواه در پاسخ به سوال کسری بودجهای که امسال پیشبینی شده است و اینکه چه تأثیری بر بازار سرمایه میگذارد و آیا باعث ایجاد تورم میشود؟ گفت: در حال حاضر کسری بودجه با فرض تداوم تحریمها ۳۰۰هزار میلیارد تومان است و درصورتی که تحریمها لغو شود، ایران میتواند دومیلیون بشکه نفت صادر کند. همچنین منابع ایران در کشورهای دیگر آزاد شود و وضعیت بهبود پیدا کند که این عدد به ۱۰۰تا۱۵۰هزار تومان میرسد. کسری بودجه در بازار سرمایه در ۶ ماه اول خود را نشان نمیدهد اما در نیمه دوم تبدیل به تورم یا افزایش نرخ اوراق میشود و این موضوع بسیار به این وابسته است که چه میزان فروش نفت افزایش پیدا میکند.
خطر همچنان در کمین بازار
سال ۹۹ تا مدتها در خاطر فعالان بازار سرمایه و حتی در خاطر بسیاری از مردم عادی نیز خواهد ماند. در این سال بازار سرمایه کشور فراز و فرودی را تجربه کرد که در تاریخ این بازار بی سابقه بود. آن دسته از سرمایهگذارانی که از پیش وارد بازار شده بودند، نفع بردند و آنهایی که در واپسین روزهای اوج بازار وارد شدند به شدت متضرر شدند.
در این سال سهم دو بازار بورس و فرابورس از ترجیحات نقدینگی کشور به مقادیر بی سابقهای رسید. این امر اهمیت این دو بازار در اقتصاد کشور را گوشزد کرده به طوری که از این پس باید حجم پول در گردش این دو بازار به عنوان بخش قابل توجهی از ترجیحات سفته بازانه پول، در محاسبات تحلیلی اقتصاد کلان کشور گنجانده شود.
ارزش معاملات روزانه در نیمه دوم سال ۹۹ که با ریزش بازار نیز همراه بود نشان داد که قرار نیست سهم این دو بازار از ترجیحات نقدینگی کشور به مقادیر قبل برگردد و حتی انتظار میرود در صورت حکمفرما شدن رکود، بسیاری از سرمایهگذاران این دو بازار را هدفی برای پساندازهای خود و کسب درآمد انتخاب کنند. یکی از علل اصلی این تحول، انباشت نقدینگی در نظام بانکی و سرازیر شدن این نقدینگی در پی افزایش نرخ ارز بود.
برخلاف اینکه بازارها در هفتههای پایانی سال ۹۹، در آرامش نسبی به سر بردند، با این وجود نقدینگی با نرخ رشد سالانه ۴۰ درصد در حال افزایش بود. این در حالی بود که نرخ رشد حجم پول در نیمه دوم سال کاهش چشمگیری پیدا کرده بود. نرخ رشد نقدینگی در فروردین ۹۹ برابر با ۳۳ درصد بوده و در طی سال روندی فزاینده به خود گرفت. تداوم کسری بودجه و ناتوانی دولت در ایجاد توزان بین دخل و خرج، عامل اصلی خلق پول در اقتصاد کشور بوده و این روند برخلاف فروش بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان اوراق بدهی همچنان در ماههای انتهایی سال ۹۹ تداوم داشته است.
فرآیند خلق نقدینگی در سال جدید مادامی که تحریمهای آمریکا برداشته نشود با نرخ رشد سالانه بیشتر از ۴۰ درصد تداوم خواهد داشت و خطر هجوم نقدینگی همچنان در کمین بازار داراییها خواهد ماند. کسری ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی تراز عملیاتی بودجه که تقریبا برابر با نیمی از حجم پول در گردش کشور است نشان از افزایش نرخ رشد نقدینگی در سال جدید دارد لذا شواهد و قرائن نشان از آن ندارد که سال جدید سال آرامی برای بازار دارایی در کشور خواهد بود.
حمید بابایی، کارشناس بازار سرمایه
منبع: هفته نامه اطلاعات بورس شماره ۳۹۵
نظر شما