به گزارش صدای بورس،سرمایه‌گذاران بسیاری وجود دارند که همواره بین بازارهای مختلف در گردش‌اند؛ یک روز طلا می‌خرند و فردا در صف خرید دلار می‌ایستند.از سکه به سهام می‌روند و از سهام راهشان به بیت‌کوین باز می‌شود، خودرو می‌خرند و مسکن می‌فروشند ولی با این حال دیده می‌شود که اکثر این جمعیت دست از بازارهایی چون سکه، دلار و خودرو نمی‌کشند.
تنوع بیان اعتراض
در یک سال اخیر به طور واضحی دیده شده که اکثریت سرمایه‌گذاران در بورس که در اوج بازار تعدادشان به بیش از چند ۱۰میلیون نفر هم می‌رسید با ریزش‌های اخیر بازار سهام از این بازار رخت بربستند و عطای ماندن در این بازار را به لقایش بخشیدند.در واقع این سهامداران با متضرر شدن در بورس نه تنها سرمایه خود را از این بازار خارج کرده بلکه مراتب اعتراضشان را با اعتصاب و پرت کردن تخم مرغ و گوجه فرنگی به در و دیوار برخی سازمان‌ها به گوش همه رساندند.
حاشیه امن هجمه و حاشیه
توجه به این مسئله، یک سوال بزرگ را در ذهن ایجاد می‌کند، آن هم اینکه در سال‌های اخیر به کرات دیده شده که سرمایه‌گذاران در بازارهایی چون ارز، سکه، طلا، دلار، خودرو، بیت‌کوین و غیره با ضرر مواجه می‌شوند اما نه تنها هیچ اعتراضی به بازار مذکور ندارند بلکه با ریزش‌های قابل توجه در این بازارها هیچ هجمه یا حاشیه‌ای همانند اتفاقاتی که در پی ریزش‌های یک ساله اخیر بورس شاهد بودیم در این بازارها صورت نمی‌گیرد.
چالش قابل تامل
دلیل فشارهای مضاعف بر بازار سرمایه در شرایط ریزشی و زیر ذره‌بین قرار گرفتن ریزش‌های شاخص بورس را باید در کجا جستجو کرد؟ آیا دلیل این مسئله، ماهیت بازاری چون بورس است که به دلیل شفافیت هر لحظه مقابل چشمان سهامداران قرار دارد و کوچک‌ترین اتفاقاتی در دل شرکت‌های آن به طور شفاف اطلاع‌رسانی می‌شود یا باید دلیل هجمه‌ها و تخم‌مرغ پرت کردن‌ها را تشویق‌های بی‌پایه و اساس و داغ کردن مصنوعی این بازار از سوی مسئولان دولتی و حکومتی مختلف دانست؟به نظر می‌رسد سهامداران به این دلیل که حس می‌کنند سرمایه خود را در بازاری وارد کرده و فریب خورده‌اند از این بازار دلسرد شده و به آن پشت می‌کنند اما همچنان با وجود ریزش، دل از بازارهایی چون دلار و طلا نمی‌کنند.
نبود تابلو و تنوع متغیرهایی سهام
اسماعیل درگاهی، مدیرعامل گروه مالی شهر در خصوص دلیل فشارها و اعتراضات به ریزش‌های بورس و به علاوه کوچ سهامداران از این بازار در مقایسه با سایر بازارها بیان داشت: به نظر می‌رسد ریشه این موضوع را باید در مباحث مالی رفتاری جستجو کرد. اساسا بازارهای موازی بورس مانند طلا یا ارز همانند بورس، تابلو و شاخص مشخصی در برابر چشم سرمایه‌گذار ندارند که این افراد را وسوسه یا تحریک به فروش کنند. به نوعی می‌توان گفت تمامی اتفافات مرتبط با سهام در قالب رنگ قرمز و سبز جلوی چشم سهامدار است که با ارقام و حجم‌های صف‌های فروش و فشار عرضه‌ها ترس مضاعفی را برای سهامدار ایجاد می‌کند. البته چنین موضوعی با فقدان دید بلندمدت در سرمایه‌گذاری سهامداران خرد و نیز فقدان تحلیل درست که به یقین و قطعیت مناسب در سرمایه‌گذاری منجر شود، تشدید می‌شود. وی گفت: حال به این مسئله باید وجود یک سری عوامل اثرگذار همانند شرکت‌های حقوقی بزرگ را نیز اضافه کنید که به اندازه سهامی که در بازار فروخته‌اند، حمایت لازم را از سهام شرکت‌های تابعه خود در بازار انجام نداده اند و این موضوع اعتماد سرمایه‌گذاران خرد را خدشه‌دار کرد.
درگاهی ادامه داد: وجود نیرویی که قدرت آن را دارد تا بازار را از مسیر حرکت طبیعی خود خارج کند در بازار ارز به دلیل ماهیت متفاوت آن بازار امکان‌پذیر نیست، علاوه بر این در کوتاه‌مدت و در بازاری چون طلا نیز که وجهه جهانی دارد برهم زدن مسیر طبیعی بازار ممکن نخواهد بود. مدیرعامل گروه مالی شهر اظهار داشت: از طرف دیگر طیف متغیرهایی که روی سهام یک شرکت و به علاوه کلیت بازار موثر بوده و باعث نوسان قیمت‌ها می‌شود بسیار متنوع‌تر و گسترده‌تر از عوامل اثرگذار بر یک گزینه چون سرمایه‌گذاری در طلاست. سرمایه‌گذار بازار سهام به مرور این موضوع را درک می‌کند و این مسئله از جذابیت‌های بازار برای این سهامدار که توان و زمان کافی برای رصد دائم بازار و اصلاح پرتفوی خود را ندارد، می‌کاهد. این درحالی است که عوامل اثرگذار در بازاری چون ارز تنها اظهارات رئیس کل بانک مرکزی و جهت‌گیری‌های مربوط به رفع تحریم‌هاست.
فراگیری بازار سهام و چالش‌های سیاسی
مهدی قلی پور خانقاه نایب رئیس هیأت مدیره شرکت سبدگردان الماس با قابل قیاس نبودن بورس با بازارهای موازی، علت این موضوع را اینگونه توضیح داد: درگیر شدن تعداد بسیاری از مردم در بازاری چون بورس به ویژه زمانی که تخصیص کد بورسی به ۴۹ میلیون سهامدار عدالت انجام شد و تعداد کدهای فعال نیز به ۶ میلیون نفر رسید باعث شد که با بازارهای دیگر تفاوت‌هایی پیدا کند.
قلی‌پور خانقاه با اشاره به محدود بودن تعداد فعالان در بازاری چون ارز ادامه داد: فعالان در بازار ارز محدودترند به‌علاوه تعداد سرمایه‌گذاران ایرانی در بازار رمزارزها نیز به هیچ عنوان با بورس قابل قیاس نیست، از سوی دیگر ارزش پس‌انداز مردم در بورس به ویژه در صندوق‌های بازنشستگی و سهام عدالت، اهمیت و توجه به این بازار را دو چندان کرده است، البته نمی‌توان از سیاسی‌بازی و اختلاف نظرات بین دولت و مجلس در افزایش حاشیه‌ها نیز صرف نظر کرد. وی بیان داشت: افت ارز چندان محسوس نبوده و هنوز هم نسبت به میانگین امسال عدد بالایی را نشان می‌دهد، البته تحقق نرخ‌های بالاتر از نرم بازار ارز هم برای مقطعی بسیار کوتاهی بود. همچنین رمزارزها هم که طی سه ماه رشد و افت زیادی داشتند، خیلی میان عموم مردم مورد توجه نیستند. البته توجه اصلی نقدینگی در حال حاضر بیشتر بر سپرده بانکی، اوراق بدهی و صندوق‌هاست که نرخ‌هایی تضمین شده تا ۲۲ درصد نیز در بینشان وجود دارد.
نایب رئیس هیأت مدیره سبدگردان الماس با اشاره به چشم‌اندازها برای تقویت ریال اظهار داشت: چشم‌اندازها برای تقویت ریال باعث شده در حال حاضر بهترین بازار برای عموم باشد. بنابراین با وجود انتظارات تقویت‌کننده ریال و بازاری که در کوتاه مدت رابطه عکس با تقویت ریال دارد، بازار دارایی با درآمد ثابت مهمترین رقیب بخش‌های اقتصاد خواهد بود. قلی‌پور خانقاه تصریح کرد: البته در این بین، کاهش نرخ بهره، موتور محرکه بازار در سال ۱۴۰۰ خواهد بود، هرچند تخفیفات و سوبسیدها در نرخ خوراک، مواد اولیه، انرژی، مالیات و غیره در کنار آزادسازی قیمت‌ها نیز سرعت احیای بازار را سریع‌تر خواهد کرد.
مسئولان چالش آفریدند
احسان مرادی، مدیرعامل تأمین سرمایه کاردان در گفت وگویی به بررسی علل هجمه‌ها، حاشیه‌های ایجاد شده در بازار و ماندگاری سهامداران در بازارهای موازی با وجود متضرر شدن پرداخت.
چرا در بازارهای موازی نظیر دلار و رمزارز زمانی که سرمایه‌گذاران با افت قیمتی مواجه می‌شوند حاشیه‌ها و اتفاقاتی که در ریزش‌های بورس رخ داد مشاهده نمی شود؟
برای بررسی این موضوع باید چند عامل مالی رفتاری را مورد توجه قرار داد در حقیقت موضوع این است که بازاری چون مسکن، دلار و غیره هیچ تابلوی رسمی ندارند که به شکل روزانه در خصوص قیمت‌ها اطلاع‌رسانی کند،همین موضوع باعث می‌شود بار روانی این مسئله سرمایه‌گذار را کمتر آزار دهد. بازارهایی چون دلار،سکه، خودرو، مسکن و غیره ماهیت دوگانه دارند یعنی می‌توان این کالاها را هم به منظور سرمایه‌گذاری خریداری کرد و هم می‌توان مصرف‌کننده آن بود. موضوع دیگر است که در این بازارها هیچ شخص یا نهادی افراد را به سرمایه‌گذاری ترغیب نکرده است حتی از سرمایه‌گذاری در بازاری چون دلار و خودرو افراد را نهی کرده‌اند ولی در خصوص بورس قضیه متفاوت است. مردم از سوی سیاستمداران و مسئولان مختلف به سرمایه‌گذاری در این بازار تشویق شدند و با ریزش‌های پی‌در پی شاخص این مطالبه برای سرمایه‌گذاران به وجود آمد که با توجه به تشویق‌ها به ورود به بورس مسئولان باید مسئولیت ریزش‌ها را نیز برعهده بگیرند.
آیا در ریزش‌های قبل شاخص در سال‌های گذشته نیز چنین حجمی از فشار، اعتراض و حاشیه در بازار سرمایه دیده شده بود؟
خیر، موضوع این است که ما تجربه ریزش را در سال‌های گذشته نیز داشته‌ایم اما چون در آن مقاطع سیاستمداران و مسئولان افراد را به طور مستقیم و مشخص به سرمایه‌گذاری در بورس ترغیب نکرده بودند در هنگام متضرر شدن نیز سهامداران مسئول این اتفاق را مسئولان ندانسته و دست به اعتصاب و اعتراض نمی‌زدند.
در سایر کشورها تشویق به سرمایه‌گذاری در بورس به شکلی که شاهد بودیم دیده می‌شود؟
به هیچ عنوان در کشورهای دیگر سهامداران از سوی مسئولان به شکل رسمی در رسانه‌ها تشویق به سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس نمی‌شوند.در این کشورها بورس تنها به عنوان یک آیتم سرمایه‌گذاری معرفی می‌شود و مردم را به سرمایه‌گذاری از طریق افراد متخصص سوق می‌دهند.
گلشن بابادی
منبع: هفته نامه اطلاعات بورس شماره ۳۹۲
نظر شما