به گزارش صدای بورس، در حقیقت با توجه به افزایش حضور مردم در بازار سرمایه و چند برابر شدن تعداد سهامداران این بازار تنها در عرض یک سال اخیر، این نیاز ایجاد می‌شود که متناسب با رشد سهامداران، توسعه نهادها و ابزارهای مالی نیز در دستور کار قرار گیرد. یکی از ابزارهای مالی که نیاز به توسعه و تنوع بیشتری در بازار سرمایه ما دارد را باید صندوق‌های سرمایه‌گذاری دانست با این حال شاهد آن هستیم که روند اخذ مجوز این صندوق‌ها طولانی و موانعی سر راه توسعه این ابزار مالی وجود دارد. به همین دلیل لازم است فرآیند صدور مجوزها تسهیل شده و علاوه بر آن صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز به فکر توسعه، تنوع خدمات و انجام کامل تعهدات خود باشند. محدودیت داشتن صندوق سرمایه‌گذاری برای نهادهای بانک‌محور یکی از موانع سر راه اخذ مجوزهاست که به نظر می‌رسد با همکاری بانک مرکزی این مسئله به زودی حل خواهد شد.
محدودیت‌های قانونی داشتیم
محمدرضا معتمد، معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهاداردر گفتگویی به بررسی علل موانع سر راه اخذ مجوز صندوق‌های سرمایه‌گذاری وبیان وضعیت اخذ مجوز صندوق‌ها از ابتدای سال تاکنون پرداخت.
***
از ابتدای امسال چه تعداد مجوز صندوق‌های سرمایه‌گذاری به نهادهای مختلف اعطا شده است؟
به لحاظ تعدادی و مبلغی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سال جاری افزایش داشته است.از نظر تعداد صندوق‌های سرمایه‌گذاری از ابتدای سال تا الان از ۲۲۷ صندوق به ۲۶۳ عدد رسیده‌است.صندوق‌ها از نظر مبلغ نیز از ۲۰۵هزار میلیارد تومان به ۴۲۸هزار میلیارد تومان رشد داشته‌اند. از ابتدای سال ۹۹ تاکنون سازمان بورس ۳۶ مجوز فعالیت صندوق به درخواست‌کنندگان اعطا کرده‌است. علاوه بر آن ۱۵ مجوز تاسیس نیز صادر شده که باید به مرحله پذیره‌نویسی وارد شوند همچنین ۲۳ موافقت اصولی نیز اعطا شد. در کل ۷۴مجوزفعالیت، موافقت اصولی و مجوز تاسیس از ابتدای سال ارائه شده است.از طرف دیگر ۳۹ صندوق نیز بنا به دلایلی از جمله عدم ارائه مجوز بانک مرکزی، عدم سرمایه کافی، عملکرد غیرقابل قبول صندوق‌های قبلی با عدم موافقت در اخذ مجوز روبه رو شده‌اند. به طور کلی در مجموع ۱۱۳درخواست اخذ مجوز صندوق از ابتدای سال تاکنون از سمت سازمان بورس مورد بررسی قرار گرفت.
چرا در مواردی به نهادهای مالی مجوز صندوق داده نمی‌شود؟
طبق برنامه ششم توسعه، بانک مرکزی برای نهادهای مالی که سهامدارشان بانک است ایجاد صندوق را ممنوع دانسته مگر با مجوز بانک مرکزی. البته بانک مرکزی در سال جاری آیین‌نامه سرمایه‌گذاری بانک‌ها را به منظور گرفتن مجوز صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای نهادهای مالی که بانک سهامدار آنهاست از شورای پول و اعتبار دریافت خواهد کرد، بنابراین اگر بانک مرکزی این مسئله را تسهیل کند نهادهای مالی ما که سهامدارانشان بانک هستند نیز فرصت سرمایه‌گذاری در حوزه صندوق‌ها را به دست خواهند آورد.بانک مرکزی تاکنون در موارد محدودی یعنی ۲تا۳ مجوز به چنین نهادهایی داده است بنابراین محدودیت قانونی وجود داشته که با رفع این محدودیت تعداد صندوق‌ها افزایش خواهد یافت.
دلیل محدودیتی که در خصوص گسترش ابزارهایی چون صندوق برای سایر نهادهای مالی(به جزنهادهایی که بانک سهامدار آنهاست) وجود دارد چیست؟
برای اینکه یک نهاد بتواند مجوز صندوق‌های بیشتری به دست بیاورد لازم است که عملکرد این صندوق‌ها مطابق با اساسنامه و امیدنامه مورد ارزیابی قرار گیرد. همچنین با توجه به سرمایه صندوق، میزان جذب مشتری، خرید سهام، خرید اوراق با درآمد ثابت، نصاب پولی که در بانک قرار می‌دهند و غیره شرایط دریافت مجوزشان مورد بررسی قرار می‌گیرد.اگر در هر کدام از موارد نهاد مالی به تعهداتش عمل نکرده باشد نمی‌تواند مجوز صندوق جدیدی را دریافت کند در حقیقت سازمان بورس اعطای مجوز جدید را منوط به رعایت استانداردها و انجام تعهدات قبلی می‌داند.
در حال حاضر تنوع صندوق‌های موجود چگونه است؟
از تعداد صندوق‌های موجود، تعداد صندوق‌های سهامی ۷۴عدد، صندوق اختصاصی بازارگردانی ۶۰ عدد، صندوق مختلط۲۰عدد، صندوق درآمد ثابت۸۷ و صندوق مبتنی بر کالا۶ عدد است.
مواردی وجود نداشته که نهادی استانداردهای لازم را داشته و سازمان به آن شرکت مجوز اعطا نکند؟
خیر. وقتی نهاد مالی نامه درخواست به سازمان می‌دهد باید به آن پاسخی داده شود و پاسخ سازمان نیز بر اساس بررسی تمامی موارد داده شده است. این موضوع قطعا براساس سلیقه نیست و پاسخ به نهادها به بررسی و استناد به مقرره‌ایی نیاز دارد.
ضرورت حذف موانع افزایش سقف و اصلاح قوانین
رسول رحیم‌نیا، مدیر سرمایه گذاری صندوق‌ها و سبدهای شرکت تامین سرمایه بانک ملت نیز در پاسخ به این سوال که چرا نهادهای مالی برای گرفتن مجوز صندوق با موانعی مواجه می‌شوند، گفت: اولین محدودیت در زمینه اعطای مجوز در خصوص شرکت‌های وابسته به بانک است در حال حاضر عمده منابع نیز در اختیار همین شرکت‌هاست اما این شرکت‌ها امکان تشکیل هیچگونه صندوقی را ندارند. همچنین علاوه بر این موضوع،این شرکت‌ها نمی‌توانند صندوق با درآمد ثابت جدیدی نیز اضافه کرده، نمی‌توانند مجوز فعالیت صندوق‌های کالایی، جسورانه و غیره را نیز داشته باشند. به این دلیل که صندوق‌های سرمایه‌گذاری تحت نظارت و مجوز سازمان بورس هستند باید تمامی مجوزها توسط سازمان بورس اعطا شود اما در عمل با توجه به ابلاغیه سازمان بورس و به واسطه کنترلی که بانک مرکزی بر سازمان بورس داشته است مشاهده می‌کنیم که بانک‌ها مجاز به تاسیس صندوق‌های سرمایه گذاری جدید نیستند. هر چند ابلاغیه‌ای طی چند ماه اخیر ابلاغ شده که بانک نیز می‌تواند یک صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت تأسیس کند اما نکته قابل توجه این است که همه شرکت‌های زیرمجموعه بانک‌ها قبل از این، یک صندوق با درآمد ثابت داشته‌اند پس باید دید ابلاغیه جدید چه مزیتی برای بازار خواهد داشت؟
رحیم‌نیا با اشاره به محدودیت سقف صندوق‌ها افزود: یکی از موانع پیش روی توسعه صندوق‌ها مسئله افزایش سقف صندوق‌های سرمایه گذاری است.با توجه به اجازه ۵۰ هزار واحدی افزایش سقف و اینکه این افزایش سقف منوط به رعایت حد نصاب دارایی‌ها بوده و مرحله به مرحله اعطا می‌شود این موضوع نیز جزو موانع توسعه صندوق‌ها محسوب می‌شود. لازم است اگر صندوقی مقررات را در خصوص تخصیص دارایی‌ها به درستی انجام دهد مانعی برای افزایش سقف واحدهای سرمایه‌گذاری و جذب منابع وجود نداشته باشد. رحیم‌نیا افزود: قوانین و مقررات برای کنترل صندوق‌های سرمایه‌گذاری موجود نیازمند اصلاح است. به طور مثال صندوق‌هایی چون صندوق بازارگردانی نیازمند اصلاح قوانین و مقررات هستند چرا که در منفی‌های بازار صندوق‌های بازارگردانی به درستی نتوانستند وظایفشان را انجام دهند و این موضوع نیاز به اصلاح مقررات این صندوق‌ها دارد.
منطقی بودن سخت‌گیری‌ها و نبود ایده جدید
سجاد امیری، مشاور سرمایه‌گذاری صندوق بانک خاورمیانه نیز در خصوص موانع متعددی که سر راه گرفتن مجوز صندوق وجود دارد اظهار داشت: برخی از نهادهای مالی مجوز سبدگردانی ندارند و یا قصد دارند برای سایر مجوزها اقدام کنند مثل کارگزاری‌ها که قبلا صندوق داشته‌اند و الان قصد دارند مجوز نهاد مالی سبدگردانی را نیز به مجوزهایشان اضافه کنند به همین دلیل ابتدا باید مجوز صندوق گرفته و سپس برای مجوز سبد اقدام کنند که این مسئله یکی از معضلات و محدودیت‌هاست.
امیری گفت: یکی دیگر از موانع سر راه نهادهای مالی برای گرفتن مجوز صندوق این است که این نهادها صلاحیت کافی برای جذب سرمایه ندارند یعنی اینکه اساسا این نهادها ساختار صحیحی برای جذب سرمایه بالا ندارند و این مسئله ریسک زیادی را متحمل خریدار واحدهای سرمایه‌گذاری این صندوق در آینده خواهد کرد.علاوه بر این برای افزایش رغبت مردم به سرمایه‌گذاری غیر مستقیم در بازار سرمایه این بازار باید بزرگتر شود و صندوق‌ها نیز توسعه یابند که این پروسه نیاز به ورود صندوق‌های بیشتر به بازار سرمایه و تنوع‌بخشی به این صندوق‌ها دارد. لازم است این صندوق‌ها با ایده‌های جدیدی به جذب سرمایه و مدیریت سرمایه در بازار بپردازند.
مشاور سرمایه‌گذاری صندوق بانک خاورمیانه با منطقی دانستن سخت‌گیری‌های سازمان در اعطای مجوز صندوق‌ها تصریح کرد : این موانع باعث می‌شود صندوق‌هایی وارد بازار سرمایه شوند که عمر طولانی و مفیدتری داشته باشند، این مجوزها باید در راستای گسترش بازار اعطا شود. بنابراین سیاست‌گذار موانع درست و صحیحی را برای کارکرد مطلوب‌تر صندوق‌ها ایجاد میکند.البته از سمت صندوق‌ها نیز موانعی وجود دارد یکی اینکه صندوق‌ها تفکر جدید را وارد بازار نمی‌کنند مثلا سبدگردان‌ها صندوق‌های بادرآمد ثابت ایجاد کردهاند که این صندوق‌های درآمد ثابت با سرمایه کمتر از ۵۰۰ میلیارد تومان با توجه به حجم بازار بدهی که در بورس است خیلی ناچیز است و موثر واقع نمی‌شود. پس لازم است صندوق‌ها نیز بستری را ایجاد کنند که پول بیشتری را جذب کرده و اندازه آن با اندازه بازار بدهی و اوراق مشارکت که هر روز و هر ماه چاپ می‌شود همخوانی داشته باشد.
منبع: هفته نامه اطلاعات بورس شماره ۳۹۱
نظر شما