ورود محصولات کشاورزی به بورس کالا و بازار مشتقه (آتی و اختیار) در سال گذشته پس از حذف سکه کلید خورد هرچند در سال‌های قبل از آن نیز تجربه تلخ زیره و کنجاله سویا در قراردادهای آتی را داشتیم، اما این بار فضای تورمی و تقاضای بالای سفته‌بازانه پول به ویژه در بازارهای اهرمی موجب استقبال فعالان بازار قراردادهای آتی از ورود محصول زعفران به بازار قراردادهای آتی شد و در ادامه بورس‌کالا در جهت رفع مشکلات به وجود آمده اقدام به پذیرش انبارهای جدید برای گواهی زعفران کرد تا بدین‌ترتیب برای اولین‌بار مرجع جدید و مشخصی برای قیمت‌گذاری محصول زعفران در کشور پدید آید و دست دلالان را کوتاه‌تر از قبل کرد ؛ همچنین با افزایش کارایی قیمت‌گذاری و تسهیل دسترسی کشاورزان به انبارها موجب بالا رفتن سود آنها شد.
به تدریج با ورود شرکت‌های حقوقی به پروسه انبارداری و فروکش شدن تب دلار شاهد آربیتراژ شدن زعفران‌های دپو شده در انبارهای گواهی با قراردادهای آتی بودیم؛ موضوعی که به تدریج قیمت‌ها را به مسیر تعادلی بازگرداند، اما با نزدیک شدن به فصل برداشت محصول زعفران، نگرانی‌های سال‌های قبل دوباره پررنگ‌تر می‌شدند. تکلیف حدود ۱۰ تن زعفران دپو شده در انبارهای بورس‌کالا چه خواهد شد. این در حالی بود که افت قیمت دلار و اجبار تجار به بازگرداندن دلار صادراتی به قیمت سامانه نیما از تقاضای زعفران نیز کاسته و فشار مضاعفی را بر قیمت زعفران وارد کرده است تا درادامه شاهد افت شدید قیمت زعفران و خروج فعالان بازار آتی باشیم. در شرایط تحریمی کشور عمده صادرات زعفران و زیره ایران از طریق قاچاق این محصولات به کشور افغانستان صورت می‌پذیرد؛ اما با ثبات قیمت دلار از انگیزه‌های قاچاق نیز کاسته و قیمت محصول را در زمانی که کشاورزان نیاز به نقدینگی برای آماده‌سازی زمین برای فصل جدید برداشت دارند را در سراشیبی نزول قرارداده است.
کشور ایران به عنوان بزرگترین تولیدکننده زعفران در دنیا شناخته می‌شود، ولی در سود آن سهم اندکی دارد و زعفران ایران به اسم سایر کشورها در جهان صادر و شناخته می‌شود. همچنین عدم بهره‌وری مناسب در تولید و آموزش‌های تخصصی به کشاورزان، نبود سازماندهی منظم در صادرات دو مشکل عمده این محصول هستند.زیره سبز دومین محصول کشاورزی بود که امسال وارد قراردادهای آتی شد، اما به سرنوشت زعفران دچار شد. تولید بالای زعفران وزیره نیاز به صادرات این محصولات را تاکید می‌کند. ثبات قیمت دلار و بی‌میلی تجار برای صادرات زیره از انگیزه‌های خرید به شدت کاست تا همچنان در انتظار باد موافقی از سوی افزایش قیمت دلار و افزایش جذابیت قاچاق این محصول به کشورهای همسایه باشیم.
در بازار قراردادهای آتی که عمده فعالان آن را نوسان‌گیران کوتاه‌مدت تشکیل می‌دهند و به نوعی موتور محرکه این بازار به شمار می‌روند که بنا بر شاخص‌های کلان اقتصادی، سیاسی و استفاده از مزایای قراردادهای آتی و بیمه دارایی‌های خود وارد این بازار می‌شوند و در این بین کالاهایی که بتوانند وابستگی مستقیم بیشتری با نوسانات قیمت دلار داشته باشند از محبوبیت بیشتری برخوردار خواهند بود. محصولات کشاورزی که صادراتی بوده و با نوسان قیمت دلار دستخوش تغییر می‌شوند و در امنیت غذایی مردم نقشی نداشته و میزان دخالت قیمت دستوری دولت در آنها نیز وجود ندارد. همچنین استانداردسازی آنها نیز به سادگی صورت می‌پذیرد، مورد توجه بورس‌کالا برای ورود بازار مشتقه قرار گرفته است. محصولات جدیدی که در ادامه در صف ورود به بازار آتی قرارداشته باشند، باید این ویژگی مهم را داشته باشند؛ پسته به عنوان سومین محصول بازار قراردادهای آتی یاد می‌شود.
- یحیی حیدریان-سرپرست واحد آتی کالا شرکت کارگزاری مبین سرمایه
- شماره۳۳۱ هفته نامه اطلاعات بورس-صفحه۶
نظر شما