در این روش، گرفتن اعتبار (نوعی وام) از کارگزار برای خرید سهام به خریدار امکان میدهد تا سود بیشتری کسب کند. گرچه این روشی رایج در همه بازارهای سهام است، اما خطراتی نیز به همراه دارد. به همین دلیل، در آمریکا، کمیسیون بورس و اوراق بهادار این کشور سیستمی برای کارگزاران طراحی و مقرراتی وضع کرده است که تخصیص اعتبار به خریداران سهام بر اساس آن انجام میشود. جلوگیری از زیان سرمایهگذار و کارگزار، مقابله با دستکاری قیمتها، پیشگیری از به هم ریختن جو بازار، همچنین کمک به رونق معاملات از جمله دلایل ایجاد چنین سیستمی بوده است. این سیستم، سرمایهگذار و کارگزار را ملزم به رعایت برخی موارد میکند.
قبل از هر چیز باید تاکید کرد که خرید اعتباری درست مانند استفاده از پول نقد یا اوراق بهاداری است که سرمایهگذار در حساب خود دارد و مانند وثیقه برای دریافت اعتبار (وام) در نظر گرفته میشود. به این نوع وام، نرخ بهره دورهای تعلق میگیرد که باید پرداخت شود.
حساب اعتباری- هر سرمایهگذاری میتواند از کارگزار خود درخواست افتتاح حساب اعتباری (Margin Account) کند. میزان سپرده اولیه یا حداقل اعتبار (Minimum Margin) را کارگزار و قوانین کمیسیون بورس و اوراق بهادار مشخص میکنند که معمولا حدود 2 هزار دلار است (البته برخی کارگزاران بیش از این رقم را مطالبه میکنند). پس از افتتاح حساب، میتوان از اعتبار اختصاص یافته از سوی کارگزار برای خرید سهام استفاده کرد. شرکتهای کارگزاری با ارائه نرخهای بهره کمتر، برای جذب مشتریان بیشتر با یکدیگر رقابت میکنند.
سهم سرمایهگذار- قوانین کمیسیون بورس و اوراق بهادار، سرمایهگذاران را ملزم میکند تا همیشه حداقلی از موجودی را در حساب خود داشته باشند که آن را موجودی احتیاطی (Maintenance Margin) مینامند. کارگزار این امکان را دارد که سهم بیشتری از سرمایهگذار مطالبه کند. در صورت کاهش قیمت سهام خریداری شده، سهم سرمایهگذار نیز کاهش مییابد. اگر قیمت سهام بیش از پیش کاهش پیدا کند، سرمایهگذار موظف است موجودی حساب خود را افزایش دهد در غیر این صورت، از سوی شرکت کارگزاری درخواست افزایش موجودی (Margin Call) دریافت خواهد کرد. اگر به این درخواست پاسخ داده نشود، کارگزار این حق دارد که بدون اجازه سرمایهگذار اقدام به افزایش موجودی از روشهای تعیین شده (مثلا فروش سهام) کند.
محدودیتها و ملاحظات- طبق مقررات، سرمایهگذاران میتوانند تا 50 درصد قیمت خرید سهام را از کارگزار اعتبار دریافت کنند. مثلا اگر یک حساب اعتباری 10 هزار دلار دارد، سرمایهگذار میتواند تا 20 هزار دلار سهام بخرد. البته این روش، هزینههایی نیز دارد. استفاده از روش خرید اعتباری سهام را باید نوعی سرمایهگذاری کوتاهمدت در نظر گرفت وگرنه ممکن است منجر به زیان شود. از سویی، هر نوع سهمی را هم نمیتوان به این روش خریداری کرد. هیات مدیره فدرال رزرو آمریکا، انواع سهام قابل خرید با این روش را معین میکند. بر اساس قوانین فدرال رزرو، برای خرید سهام کمارزش (کمتر از یک دلار)، اوراق عرضه شده در خارج از بورس و سهام عرضه اولیه نباید از روش خرید اعتباری استفاده کرد چون این نوع سهمها با ریسک بالایی همراه هستند.
- حبیب علیزاده-خبرنگار
- شماره ۳۱۱ هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه ۴
نظر شما