کنترل ریسک به فرجام رسید؟!

طبق بررسی های صورت گرفته و به اعتقاد کارشناسان ، سامانه مدیریت ریسک می‌تواند میزان اعتباردهی کارگزاران را کنترل و ریسک کارگزاران را کاهش دهد؛ اگرچه برخی فعالان، این سامانه را محدودیتی در مقابل خود می‌بینند و به زعم آنها این سامانه روند طبیعی معاملات بازار سرمایه را دستخوش تغییر می کند، اما در طرف مقابل عده ای وجود این دستورالعمل را موجب نظام مند کردن روند خریدهای اعتباری بازار سهام می دانند.

پایانی بر صف‌های خرید عجیب و غریب

از بهمن‌ماه سال گذشته، با اجرای سامانه مدیریت ریسک، کارگزاران امکان اعطای اعتبار بیش از میزان (margin call) یا در واقع اعتبار مشتری را نداشتند؛ اجرای این سامانه و محدودیت اعمال شده توسط کمیته ریسک ، ریسک کارگزاران را کاهش می‌دهد و از تشکیل برخی صف‌های خرید عجیب و غریب و تقاضای غیرواقعی در بازار جلوگیری می‌کند.

فرصت خرید نامحدود

تا قبل از اجرای سامانه مدیریت ریسک، بعضی سهامداران انتظار داشتند بدون اینکه پولی پرداخت کرده باشند در طول ساعت معاملات اقدام به ثبت سفارش کنند و در نتیجه این اقدام، مشکلات زیادی به کارگزاران تحمیل شد چراکه ممکن بود وصول وجه خرید از سهامدار به راحتی انجام نشود و یا کاهش قیمت سهم، دردسر ایجاد کند. گاه این روش خرید سهم، در ابتدای ساعات معاملات بازار سرمایه، منجر به تشکیل صف‌های خرید می‌شد که نه‌تنها رویکردی منطقی نیست بلکه در بورس‌های جهانی نیز چنین رویه‌ای مرسوم نبوده و نباید به سهامدار فرصت خرید نامحدود داد.

کنترل منابع مالی مشتریان

به گفته مدیران سازمان بورس و اوراق بهادار هدف از ایجاد سامانه مدیریت ریسک کنترل منابع مالی مشتریان شامل مانده حساب و اعتبار اختصاص یافته توسط کارگزار قبل از ارسال سفارش خرید مشتریان به هسته معاملات است. نامک، اطلاعات خود را از دو فیلد اطلاعاتی دریافت می کند یکی مانده حساب مشتری نزد کارگزاری که از عملیات خرید و فروش و دریافت و پرداخت حاصل می‌شود و به صورت لحظه ای اعمال می‌شود همچنین مانده اعتباری که شرکت های کارگزاری به مشتری اختصاص می‌دهند و این فیلد نیز درصورت افزایش، اعمال می‌شود.

 سرانجام مانورمرحله سوم

این مسائل در حالی مطرح است که مرحله سوم سامانه مدیریت ریسک ۲۸ خرداد ماه به مدت ۳ ساعت (ازساعت ۸:۳۰ تا ۱۱:۳۰) اجرا شد. البته قرار بود که پس از دریافت بازخورد از اجرای مرحله سوم، مدت زمان اجرای سامانه مزبور تا پوشش کامل مدت زمان بازار افزایش یابد. همچنین  برخی مسئولان این سامانه اظهار داشتند : بر اساس نظرات کارشناسان، در اجرای این سامانه، قرار نیست اعتباردهی حذف شود یا تغییری پیدا کند؛ بلکه قرار است با راه‌اندازی سامانه مدیریت ریسک، اعتبار کارگزاران به مشتریان ثبت شود تا از بروز مشکلات ناشی از بدحسابی برخی سهامداران یا اشتباه معامله‌گران جلوگیری شود.بنابراین هر کارگزاری می‌تواند به هر میزان به مشتریان اعتبار دهد اما تخصیص اعتبار به جای شفاهی به صورت سیستمی خواهد بود.

• سیمین سعیدی-خبرنگار
• شماره ۳۱۱ هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه ۴