موانع عرضه شرکت‌های بزرگ، خارج از اختیار بورس

علی صحرایی، مدیرعامل شرکت بورس تهران معتقد است که دیگر شاهد عرضه‌های بزرگی که در گذشته صورت گرفت، نخواهیم بود؛ هرچند شرکت‌های بزرگ باقی ماندن و موانع و مشکلاتی را هم بر سر راه ورود خود به بورس حس می‌کنند.برای تشریح ابعاد بیشتر این موضوع گفت‌وگویی با وی انجام شد.

 چرا با توجه به رشد بازار دریک‌سال اخیر، شاهد عرضه شرکت‌های بزرگ در بازار نیستیم؟
بخش عمده عرضه شرکت‌های بزرگ در بورس در سنوات گذشته، به عرضه شرکت‌های صدر اصل 44 مربوط می‌شود که با توجه به عرضه اکثریت شرکت‌های دولتی مشمول اصل یاد شده، دیگر شاهد حضور شرکت‌های از این دست نیستیم. البته لازم به توضیح است که در حال حاضر بورس اوراق بهادار تهران در جهت افزایش شفافیت و بهبود عملکرد شرکت‌ها، تمرکز خود را به جذب شرکت‌های شبه دولتی (زیر مجموعه نهادها و ارگان‌ها) معطوف کرده و این در حالی است که شناسایی و مذاکره با شرکت‌های بزرگ بخش خصوصی نیز همواره در دستور کار قرار دارد.

 علت اصلی کند بودن عرضه اولیه شرکت‌های بزرگ چیست؟ آیا ناشران تمایلی ندارند؟
شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه باید از یکسری استانداردهای گزارشگری و شفافیت مالی و عملیاتی که مختص این بازار است، تبعیت کنند و از طرفی جهت حضور در تابلوی بورس تهران باید علاوه بر اخذ استانداردهای فوق، از کیفیت بالاتری در حوزه عملیاتی و مالی برخوردار باشند. با توجه به این‌که بنای بورس بر حضور سرمایه‌گذاران خرد به ویژه افراد حقیقی است، بنابراین موضوع شفافیت و بهبود سیستم‌های گزارشگری، رفع ابهام و یا دعاوی حقوقی حاکم بر شرکت، اطمینان از تداوم سود آوری و... باید تا قبل از عرضه سهام صورت گیرد. برای نمونه در عرضه اخیرا شرکت صدر تأمین ( نماد معاملاتی تاصیکو) عرضه سهام به دلیل وجود دعوی حقوقی در خصوص یکی از دارایی های مندرج در پرتفوی تا زمان بر طرف شدن آن به تعویق افتاد. نمونه دیگر، شرکت پتروشیمی نوری است که به دلیل اختلاف حسابی که این شرکت با سهامداران عمده خود دارد، تا این لحظه موفق به حضور در فرآیند عرضه نشده است. بنابراین همانگونه که ملاحظه می‌شود به دلیل محدودیت‌های که خارج از اراده بورس تهران بوده و عمدتا در حیطه گزارشگری یا روابط سهامداری است، با موانع عرضه مواجه هستیم.

 آیا برای تسهیل عرضه سهام شرکت های بزرگ نباید قوانین و مقررات بازار را بازنگری کرد؟
در دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس که در حال بازنگری است، این امتیاز برای شرکت‌های بزرگ در نظر گرفته شده که به جای استفاده از درصد عرضه برای تعیین سهام شناور شرکت، از ارزش بازار میزان عرضه شده توسط شرکت برای تعیین سهام شناور استفاده شود.
این تغییر می‌تواند منجر به ایجاد امکان عرضه شرکت‌های بزرگ بدون نگرانی از تغییرات درصدهای سهامداران شرکت شود. همچنین در زمینه امکان استفاده از سهام ممتاز در ترکیب سهام شرکت‌ها، اقداماتی صورت گرفته که بتوان با حفظ ترکیب مدیریتی و بدون نگرانی از دست دادن کرسی کنترلی، سهام شرکت‌ها را عرضه کرد. همچنین در خصوص ورود شرکت‌های تعاونی به بورس نیز در حال بازنگری مقررات هستیم.

• شماره ۳۰۷ هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه ۳