صندوقهای سرمایهگذاری قابلمعامله، نوعی از صندوقهای سرمایهگذاری است که ساختاری شبیه صندوقهای سرمایهگذاری مشترک دارند. این صندوقها میتوانند از نوع سهامی، شاخصی، با درآمد ثابت باشد که با استفاده از تیم مدیریت حرفهای با تشکیل پرتفویی از سهام و انواع اوراق بهادار، در جهت کسب سود و افزایش خالص ارزش داراییهای (NAV) صندوق اقدام میکند. بر خلاف صندوقهای مبتنی بر صدور و ابطال واحدهای این صندوقها که توسط بازارگردان صادر شده است در طول روز همانند سهام عادی سایر شرکتها در بازار دارای نماد هستند و سرمایهگذاران جهت سرمایهگذاری کافی است واحدهای این صندوقها در زمان معاملاتی بازار خریداری کرده یا به فروش برسانند.
این صندوقها برخلاف صندوقهای سرمایهگذاری مشترک که خالص ارزش داراییهای آنها فقط در پایان روز محاسبه میشود، ساختاری پویاتری در محاسبه NAV دارند و بر اساس قوانین بازار سرمایه ایران هر 2دقیقه یکبار NAV آنها محاسبه میشود تا سرمایهگذاران بتوانند راحتتر معاملات خود را انجام دهند.
در جهت بهبود فرآیند معاملاتی این صندوقها رکن بازارگردان وجود دارد که روزانه مظنه و تعداد سفارشات خرید و فروش خود را در دامنهای نسبت NAV ابطال صندوق قرار میدهد، بدیهی است که این مظنهها شناور بوده و با تغییر NAV این مظنهها نیز تغییر میکند. بنابراین ایجاد نقدشوندگی با بهرهگیری از پتانسیل بازار سهام و همچنین رکن بازارگردان از مزیتهای این صندوقهای سرمایهگذاری است. با توجه به نقدشوندگی بالاتر نسبت به صندوقهای سرمایهگذاری مشترک، همچنین تعیین زودهنگامNAV فعالان بازار سرمایه میتوانند به عنوان ابزاری جهت کاهش ریسک غیرسیستماتیک در سرمایهگذاریهای خود استفاده کنند. از دیگر ویژگی این صندوقها مزیت معافیت مالیاتی بالقوه سرمایهگذاری در این صندوقها و به نوعی کمهزینهتر بودن معاملات آنها نسبت به سهام شرکتهاست.
شاید بتوان گفت صندوقهای سرمایهگذاری قابلمعامله سهامی بسیار شبیه به سهام شرکتهای سرمایهگذاری بوده که سرمایه آنها بر خلاف شرکتهای سرمایهگذاری از نوع باز (Open-End) است. بنابراین در هر لحظه قابلیت جذب منابع و صدور تعداد واحد را دارد. همچنین عموماً این صندوقها فاقد سودهای تقسیمی هستند بنابراین نقدشوندگی سرمایه بیشتر از شرکتهای سرمایهگذاری است زیرا سود تقسیمی شرکتهای سرمایهگذاری که ارزش آن از قیمت سهام هنگام تقسیم توسط مجمع عمومی صاحبان سهام کم میشود، عموماً چند ماه پس از تقسیم سود پرداخت میشود درحالی که این ریسک در صندوقهای سرمایهگذاری قابلمعامله وجود ندارد.
با توجه به موارد ذکرشده و مشاهدات بینالمللی، توسعه صندوقهای سرمایهگذاری قابلمعامله نسبت به صندوقهای سرمایهگذاری مشترک بسیار بیشتر بوده است. عموماً صندوقهای سرمایهگذاری قابلمعامله در دنیا به دلیل کاهش هزینهها بهصورت منفعل (Passive) مدیریت میشوند . همچنین کارمزدهای کمتری نسبت به سایر ابزارها دارند، به همین دلیل مورد اقبال بیشتری قرار گرفتهاند. البته در ایران بهدلیل علاقه شدید افراد به سرمایهگذاری مستقیم، مدیریت فعال (Active Management)، هزینههای بالای کارمزدهای ارکان و معاملات و همچنین فاصله زیاد میان مظنه خرید و فروش بازارگردان این ابزار توسعه کافی نیافته است. اگر چه در حال حاضر در ایران پس از گذشت 8 سال تعداد این صندوقها به بیش از 25 عدد رسیده است اما به جز صندوقهای قابل معامله با درآمد ثابت، معاملات و حجم سرمایهگذاری در این صندوقها نسبت به مابقی بازار بسیار ناچیز است.
- پدرام سمیعی تبریزی-مدیر سبد شرکت سبدگردان کاریزما
- شماره ۳۰۶ هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه ۵
نظر شما