ابزارسازی نیاز امروز تأمین مالی از طریق بورس

اگرچه فقط انتشار اوراق بدهی با رشد اندک همراه بود اما سایر اوراق افت قابل تامل داشتند

یکی از مسایل بازارهای نوین ایجاد ابزارهای متنوع مالی است تا سرمایه‌گذاران با ریسک‌پذیری مختلف جذب بازارسرمایه شده و موجب افزایش نقدشوندگی و توسعه بازار شوند. تفاوت اساسی بورس با سایر بازارهای مبتنی بر پول، خلاقیت و نوآوری است.  بر این اساس، افزایش ابزارهای نوین تأمین مالی در این بازار، نشان دهنده تنوع و خلاقیت این بازارهاست. گونه‌های مختلف ابزارهای مالی کاربردپذیر در بازار سرمایه ایران شامل انواع سهام ابزارهای بدهی، ابزارهای مشتقه و گواهی‌های سپرده هستند.

تمرکز بر ابزارهای نوین تأمین مالی

تمرکز اصلی ابزارهای نوین تأمین مالی بر روی بازار بدهی است و حجم گسترده‌ای از بازار‌های مالی دنیا به بازار بدهی اختصاص دارد، توسعه ابزارهای مالی بازار سرمایه ایران، با عرضه صکوک اجاره و متعاقب آن عرضه صکوک مرابحه (برای مجموعه بوتان) و سپس صکوک استثناع (برای پروژه سنگ آهن مجموعه سرمایه‌گذاری توسعه ملی)، آغاز و این ابزارها به همراه اسناد خزانه اسلامی و سلف موازی استاندارد به ساختار بازار بدهی کشور شکل تازه‌ای داد و ظرفیت‌های جدیدی برای آن ایجاد کرد.

ابزارهای بازار سرمایه به دو بخش تقسیم می‌شوند که بخشی از آنها مانند صکوک کاربرد تأمین مالی داشته  و دسته دوم مانند قراردادهای آتی کاربرد پوشش ریسک دارند، و در 10 سال گذشته این ابزارها در بازار سرمایه حضور داشتند. همه ابزار‌های نوین تأمین مالی که تاکنون به بازار سرمایه وارد شده‌اند از منظر شرعی به تایید کمیته فقهی رسیده‌اند و از نظر فنی نیز مورد تایید سازمان بورس هستند، بنابراین هم امکان تایید شرعی بودن ابزارهای جدید و هم ارزیابی کارآمد بودن آنها وجود دارد.

شاپور محمدی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز در افتتاحیه اینوکس 2018 به معرفی ابزارهای جدید مانند آتی فیوچرز، وارانت و اوراق بیمه اتکایی اشاره و از اجرایی شدن این ابزارها تا پایان سال خبر داد. البته طراحی و تنوع بخشی ابزارهای تأمین مالی از ضرورت‌های بازار سرمایه است اما آیا سازوکار و بستر مناسب برای استفاده از  این ابزارها برای سرمایه‌گذاران فراهم شده است؟ اینکه معرفی ابزارهای جدید با توجه به شرایط بازار سرمایه کشور تا چه حد می‌تواند به تأمین مالی بنگاه‌ها کمک کند، پرسشی است که در گزارش حاضر به بررسی آن از منظر مدیران و کارشناسان بازار سرمایه پرداخته شد.

کمبود برخی از ابزارها

علی رحمانی رئیس هیأت مدیره مشاورسرمایه‌گذاری نیکی‌گستر در خصوص تنوع ابزارهای مالی در بازار سرمایه گفت: اگر بخواهیم در بازار سرمایه از لحاظ عملیاتی به کارایی برسیم، سه جزء: بازار، ابزار و نهاد باید مورد توجه قرار گیرد، در حال حاضر نیز کمبود برخی از ابزارها مانند فیوچرز به عنوان ابزار مدیریت ریسک و سرمایه‌گذاری، به شدت احساس می‌شود. رحمانی افزود: از اقدامات خوب سازمان بورس و اوراق بهادار معرفی ابزارهای مختلف است، که اگر چه ممکن گستره استفاده از آن کم باشد اما به مرور جایگاه خود را در بازار پیدا خواهد کرد.این مدیر سابق بازار سرمایه گفت: مهمترین نکته، وجود این ابزارها در بازار سرمایه است که اگر کسی نیاز به این ابزارها داشت بتواند از آنها استفاده کند.

ابزارهای جدید، نیاز بازار

مصطفی امید قائمی مدیرعامل هلدینگ سرمایه‌گذاری اهداف، با بیان اینکه معرفی ابزارهای جدید نیاز بازار سرمایه است گفت: ابزارهای جدید می‌توانند به گسترش و جذب مخاطبین بیشتر در بازار سرمایه کمک کنند، اگر  ابزارهای جدید در بازار سرمایه  درست معرفی و شناخته شوند در بازار سرمایه می‌تواند جایگاه مناسبی برای خود ایجاد کنند. وی افزود: زمانی که روش‌های مختلف تأمین مالی در بازار سرمایه توسعه پیدا کند، شرکت‌ها نیز می‌توانند از این ابزارها برای تأمین مالی استفاده کنند. درحال حاضر نیاز بازار سرمایه ما مخاطبین و ابزارهای جدید است.  

امیدقائمی با بیان اینکه ابزارهای مالی در طول زمان جایگاه خود را پیدا می‌کنند گفت: اینکه بگوییم در حال حاضر ابزاری معرفی کنیم و فردا ارائه دهیم حتما مورد استفاده قرار می‌گیرد درست نیست بلکه ابزارها در طول زمان جایگاه خود را بدست می آورند و باید در مرحله ای باشد که بتوانند جذب مخاطب کنند. وی در پاسخ به این سوال که آیا اوراق تبعی توانسته‌اند به جایگاه مناسبی از نظر استفاده در بازار سرمایه برسند یا خیر، گفت: اوراق تبعی تا حدودی توانست به عنوان اوراق تأمین مالی بکار رود و جای خود را تا حدودی باز کرده است. البته اگر باقی اوراق ناشناخته مانده و کمتر مورد استفاده قرار گرفته‌اند به دلیل عدم فرهنگ سازی درست و ناشناخته بودن ابزارها بوده است.وی گفت: علاوه بر فرهنگ سازی، ابزارهای موجود در بازار سرمایه باید نقدشوندگی مناسب و بازارگردان نیز داشته باشند تا بتوانند در بین مخاطبین مورد استقبال بیشتری قرار گیرند.

ابزارسازی را متوقف نکنیم

محمد وطن‌پور نائب رئیس هیات مدیره شرکت تأمین سرمایه سپهر توسعه ابزارها در بازار سرمایه را مثبت خواند و گفت: شاید در بازار سرمایه مشکلاتی وجود داشته باشد اما نمی‌توان گفت بدلیل وجود مشکلات ابزارسازی متوقف شود و بازار را توسعه ندهیم، بلکه سازمان بورس و اوراق بهادار باید در کنار برطرف سازی مشکلات بازار سرمایه بتواند ابزارهای نوین نیز معرفی، تا به توسعه هرچه بیشتر بازار سرمایه کمک شود.

وطن پور افزود : لزوما همه ابزارهای معرفی شده به تأمین مالی منجر نمی‌شود، اما برخی اوراق مانند اوراق تبعی و اوراق صکوک اجاره که بر روی سهام منتشر می‌شود مورد استفاده قرار گرفته و مشکلات برخی از شرکت‌ها را در تأمین مالی برطرف کرده است.وی افزود: مهم نیست ابزارهای بازار سرمایه تا چه اندازه عمق پیدا می‌کنند، عمق دادن به ابزارها ساده  است اما نفس ابزارسازی است که موجب پویایی می‌شود، اینکه ابزاری که معرفی شده چقدر حجم پیدا خواهد کرد و یا مورد استقبال قرار خواهد گرفت گام‌های بعدی است که باید در استفاده از آن‌ها فرهنگ سازی شود، اما اینها مانع از این نیست که ابزارسازی را متوقف کنیم.

اطلاع رسانی  وفرهنگ سازی ضرورتی قابل توجه

مهدی تقوی استاد اقتصاد، با بیان اینکه بیشتر ابزارهای بازار سرمایه برای عموم ناشناخته است گفت:  عموم مردم هنوز با ابزارهای بازار سرمایه به طور کامل آشنایی ندارند مگر معدود افرادی که کارشناس این حوزه بوده یا در این خصوص فعالیت داشته‌اند. وی با بیان اینکه رسانه‌ها باید فرهنگ‌سازی استفاده از ابزارهای مالی را به عموم مردم بشناسانند افزود: مسئولان امر باید قبل از معرفی ابزارهای مالی، شرایط استفاده از آن را در بازار سرمایه به مردم معرفی کنند تا مردم بدانند این ابزارها را در چه موقعی می‌توانند استفاده کنند. وی افزود: اگر ابزارهایی مانند مشتقه و آپشن مورد استقبال عموم قرار نگرفت دلیل آن عدم اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی درست در این خصوص بوده است. وقتی این ابزارها بدرستی معرفی شوند مردم دیگر برای سرمایه‌گذاری به سراغ خرید مسکن نخواهند رفت و تورم  را به بخش مسکن تحمیل نمی‌کنند.

افت 80 و 25 درصدی در انتشار اوراق

بر اساس این گزارش و طبق آمار شرکت بورس تهران  در 7 ماه ابتدایی سال 97، 1.400 میلیون اوراق اختیار فروش تبعی در این بازار مورد استقاده قرار گرفت که نسبت به مدت مشابه 7 ماهه ابتدایی سال 96 با افت 80 درصدی همراه بوده است. همچنین 0.4 میلیون قرارداد  اختیار معامله  در  7 ماهه ابتدایی سال جاری در بورس تهران مورد معامله قرار گرفت که نسبت به 7 ماهه ابتدایی سال گذشته با افت 25 درصدی همراه بوده است.در بازار اوراق بدهی نیز 54 میلیون سهم به ارزش ۵۲ هزار و ۹۷۴ میلیارد ریال مورد معامله قرار گرفت که نسبت به 7 ماهه ابتدایی سال 96 با رشد 12 درصدی همراه بوده است.

 

  • شماره ۲۷۷ هفته نامه بورس - صفحه ۵

 

راضیه عموزاد خلیلی/ خبرنگار

کد خبر 401169

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
6 + 0 =