یکی از کارکردهای بازار سرمایه، نظارت بر ارائه اطلاعات شرکت‌ها، افزایش شفافیت، قابلیت اتکای این اطلاعات برای سهامداران و اهالی بازار است. در واقع در بازار سرمایه «شفافیت» یک آیتم اساسی است و بورس‌های بزرگ دنیا به دنبال از بین بردن اطلاعات ناقص که بر اثرهیجانات بازار به وجود می‌آید، هستند،به همین دلیل سامانه‌هایی در دنیا راه اندازی می‌شوند که با تحلیل بنیادی و فنی از بروز این هیجانات جلوگیری کنند. وزارت امور اقتصادی و دارایی کشورمان هم در راستای گسترش شفافیت و هوشمندی بازار سرمایه،در حدود سه سال پیش، درگاهی جهت ارائه تحلیل‌های مناسب و قابل اعتماد بر روی اطلاعیه‌های سامانه کدال راه‌اندازی کرد؛ سامانه «تحلیل داده‌های ناشران - تدان». «تدان» به منظور افزایش شفافیت در بازار سرمایه و استفاده بیشتر از نظرات صاحب‌نظران و تحلیلگران فعال در بازار سرمایه ارائه شده است. این سامانه علاوه بر ارتباط مستقیم و سریعتر ناشران و تحلیلگران با یکدیگر، سبب می‌شود ناشران به مسئله شفاف سازی در بازار اهمیت ویژه ای دهند و ناشر خود را مکلف به پاسخگویی بداند.اهداف این سامانه؛ افزایش شفافیت در بازار سرمایه، جمع آوری آراء و نظرات صاحب نظران و تحلیلگران فعال در بازار سرمایه و ارائه تحلیل به سهامداران و فعالان بازار سرمایه بود. اما اینکه تا کنون چقدر در این موارد موفق عمل کرده، پرسشی است که با کارشناسان بازار سرمایه مطرح کرده ایم.
بیزینس مدل «تدان»، بزرگترین مشکل
محسن عباسی مدیر عامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری اماکو درباره مشکلات سامانه «تدان» بیان داشت: به نظر بنده بزرگترین مشکل سامانه «تدان»، بیزینس مدلش است و اینکه تکلیفش با خودش مشخص نیست. معلوم نیست «تدان» یک سایت رایگان است یا قرار است پولی شود؟ عدم شناخت «تدان» توسط سرمایه‌گذاران هم بسیار آن را محدود کرده است. در ضمن کار کردن با «تدان» برای کاربران پیچیده بوده و برای شرکت‌های مشاوره و سبد گردان هیچ اثری نداشته است . البته همچنان انتظار داریم، تغییرات مثبتی انجام شود که کماکان انجام نشده است. وی درباره اینکه تعداد محدودی از شرکت‌ها در سامانه تحلیل داشتند و اینکه آیا ناشران همکاری می‌کنند، هم گفت: تاکنون که ناشران در سامانه «تدان» حرفی نزدند و الان که بحث کنفرانس اطلاع رسانی مطرح شده است فقط جواب سوالات کنفرانس را می‌دهند.
بازنشر خبرهای معمولی در «تدان»
محسن عباسی، مدیر عامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری اماکو درباره هدف این شرکت از فعالیت در سامانه «تدان» گفت: هدف در ابتدا این بود که این پایگاه تحلیلی را حفظ کنیم، چرا که تقریبا هیچ شرکت مشاوره‌ای در آغاز کار این سامانه، مطلبی را در آن منتشر نمی کرد ولی شرکت ما مرتب مطالب تحلیل‌های مختلف را در سامانه درج می‌کرد تا سیستم زنده بماند، در واقع تنها شرکتی که «تدان» را سرپا نگه داشت، شرکت ما بود. عباسی افزود: حالا و با این سوالات کنفرانس که به سامانه افزوده شده است، سامانه «تدان» مورد توجه بیشتری قرار گرفته و فکر می‌کنم شرایطش رفته رفته بهترمی شود. وی بیان داشت: زمان زیادی برای این سامانه صرف کردیم و سعی می‌کنیم مطالبی که منتشر می‌شود، حداقل کیفیت را داشته باشد اما برخی شرکت‌ها خبرهای معمولی را در این سامانه بازنشر می‌کنند که فکر می‌کنم از کیفیت و اهمیت آن می‌کاهد.
عدم تذکر سازمان بورس
عباسی بیان داشت: سازمان بورس هم هیچ تذکری به شرکت‌های سرمایه‌گذاری که در تدان بورس فعالیت نمی کنند نمی دهد و فقط یکی دوبار از شرکت ما (شرکت مشاور سرمایه‌گذاری اماکو) به دلیل تحلیل‌هایی که داشتیم، قدردانی کرد. بنده فکر می‌کنم بهترین کاری که «تدان» می‌تواند برای بازار سرمایه انجام دهد، روشن کردن زوایای پنهان شرکت‌هاست و اینکه این سامانه تبدیل به جایگاهی شود برای کسب اطلاعات مشاوران و تحلیلگران که بسیار می‌تواند به گسترش بازار سرمایه در کشورکمک کند.
محدودیت‌ها مانع پاسخگویی
فیروزه سالارالدینی، مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری هدف حافظ هم درباره محاسن سامانه «تدان» گفت: یکی از مهمترین محاسن این سامانه شفاف‌سازی هر چه بیشتر نمادی است که رشد قیمتی قابل توجه داشته است. هم چنین کنفرانس خبری به خوبی توانسته جای سوالات سرمایه‌گذاران در مجامع شرکت‌ها را بگیرد. سالارالدینی افزود: البته در مجامع شرکت‌ها به دلیل کمبود وقت و عدم تمرکز ناشران، پاسخ‌های صحیحی به سوالات سهامداران داده نمی شود. این موضوع سبب می شود تحلیلگران فارغ از سهامدار بودن یا نبودن بتوانند سوال خود را مطرح کنند در حالی که در مجامع شرکت‌ها، فقط سهامداران شرکت می کنند. وی درباره مشکلات کنفرانس خبری در سامانه «تدان» گفت: یکی از مشکلات این سامانه وجود توکن برای ارسال سوال است. با توجه به اینکه زمان محدودی برای ارسال سوالات وجود دارد و با توجه به اینکه نصب توکن در سیستم‌ها مراحل سخت افزاری و نرم افزاری خاصی دارد، مشکلاتی را برای ارسال سوالات ایجاد می کند. اگر تمهیداتی اندیشیده شود که بدون وجود توکن و صرفاً با یک یوزرنیم و پسورد سوالات ارسال شود می توان در خارج از شرکت و در منزل یا با تلفن همراه نیز سوالات را ارسال نمود. البته در خصوص شرکت هدف حافظ چندین بار سوالات خاصی مطرح بود اما به دلیل در دسترس نبودن توکن از ارسال سوال جا ماندیم.
مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری هدف حافظ درباره اینکه چرا تعداد محدودی از مشاوران سرمایه‌گذاری در کنفرانس خبری شرکت می‌کنند و آیا دلیل این مشارکت محدود عدم همکاری ناشران است، گفت: ناشران همکاری کاملی دارند، اما بعضا به دلیل محدودیت‌هایی که دارند از پاسخ دادن کامل به سئوالات خودداری می‌کنند. مثلاً مپنا بین‌الملل نتوانست انتظارات فعالان بازار را در خصوص جزییات صورت‌های مالی و وضعیت سودآوری خود برآورده کند. به نظر دلیل مشارکت محدود مشاوران سرمایه گذاری این است که هنوز این سیستم برایشان جا نیفتاده و یا در زمینه‌های دیگری فعالیت می کنند و بیشتر بر سایر مجوزهای خود(مجوزهای عرضه، پذیرش و سبدگردانی) تکیه دارند.
سالارالدینی درباره اینکه آیا جواب ناشران به کنفرانس خبری قانع کننده بوده، گفت: بجز در موارد خاص عموماً قانع کننده بوده است اما اگر بتوان تمهیداتی اندیشیده شود که پاسخگویی ناشران به سوالات دائمی شود بهتر است. به عنوان مثال شرایطی باشد که ناشران ذیل صورت‌های مالی منتشر شده به سوالات سرمایه‌گذاران پاسخ دهند نه اینکه نماد سهم 50 درصد نوسان کند، بعد ناشر به سوالات پاسخ دهد.
ضرورت ایجاد فضای برد- برد
سعید اسلامی، دبیر کل نهادهای سرمایه‌گذاری ایران در پاسخ به اینکه آیا نظارتی روی سامانه «تدان» صورت می‌گیرد، گفت: نظارت به معنایی حقوقی نداریم ولی مدیریت راهبری این سامانه بر عهده کانون نهادهای سرمایه‌گذاری است. وی درباره این که هدف سامانه «تدان»، توسعه تحلیل برای سهامداران بوده است ولی برخی از سهامداران حتی از وجود سامانه «تدان» خبر ندارند، افزود: مسلما اطلاع رسانی کم است و چون این سامانه توسعه یافته نبوده و در مقاطعی شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری هم تمایل نداشتند که تحلیل‌هایشان را (حداقل به صورت رایگان) در اختیار بقیه بگذارند، این سامانه آنگونه که باید به سهامداران معرفی نشد. وی اضافه کرد: هرچند «تدان» خیلی در بازار عمومی نشد اما الان با برگزاری کنفرانس‌هایی در این رابطه، خیلی نسبت به شش ماه پیش وضعیتش تغییر کرده است البته همچنان یک سامانه عمومی نیست.
دبیر کل نهادهای سرمایه‌گذاری ایران بیان داشت: به نظر آینده سامانه باید به سمتی برود که فضایی برد- برد هم برای استفاده کنندگان و هم برای سرمایه‌گذاران ایجاد کند و هم برای شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری که برای درج تحلیل هستند، مجاز هستند سودآور شود. اسلامی یادآور شد: به طور کلی در بازار ایران اخبار و شایعات طرفدار بیشتری دارد، بنابراین برای اینکه سامانه‌هایی مثل «تدان» توسعه پیدا کند، نیاز به فرهنگ‌سازی به‌خصوص در مجموعه بازار سرمایه کشور داریم. وی درباره اینکه اطلاعاتی که در سامانه «تدان» منتشر می‌شود، باید ابتدا مورد تائید قرار گیرد، گفت: سامانه «تدان» به دنبال ارائه اخبار نیست و حتما گزارش‌هایی که در این سامانه منتشر می‌شود، تحلیل یکی از اطلاعیه‌هاست. البته درج گزارشات به این معناست که شرکت مشاوره سرمایه‌گذاری، مجوز مشاور سرمایه‌گذاری دارد و از آنجا که کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران از ابتدای سال مالی به سمت رتبه بندی شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری و سبدگردان‌ها خواهد رفت، بنابراین امتیازهایی که در سامانه «تدان» برای شرکت‌ها ثبت می‌شود، تاثیر خواهد گذاشت.
تمرکز بر فعالیت سرمایه‌گذاری
احمد پویان‌فر، مدیر عامل سرمایه‌گذاری ارزش پردازان آریان درباره اینکه چرا در سامانه «تدان» فعالیتی ندارند و تعداد تحلیل‌هایشان صفر است، گفت: چون در سرمایه‌گذاری مشاوره قیمت سهم فعال نیستیم، تعداد تحلیل‌های ثبت شده از سوی ما صفر است. وی در پاسخ به اینکه فعالیت شما در سامانه «تدان» صفر است چرا نام شرکت در این سامانه ثبت شده افزود: ما یک شرکت مشاوره سرمایه‌گذاری هستیم که نوع فعالیت مااز طریق نرم افزارهای ریسک و صندوق‌ها انجام می‌شود و فقط در این حوزه فعالیت داریم.
درگیر بوروکراسی
محمد کفاش‌پنچه‌شاهی، مدیرعامل کارگزاری خبرگان سهام با اشاره به کم‌کاری فعالیت در «تدان» افزود: تاریخ مجوز فعالیت‌مان تمام شده و فعلا تحلیلی برای «تدان» نداریم. مدیرعامل کارگزاری خبرگان سهام درباره اینکه آیا برای تمدید مجوز اقدامات لازم را انجام داده‌اید یا خیر؟ گفت: اگرچه در تلاش برای انجام این کار هستیم اما در بوروکراسی سازمان بورس برای تمدید مجوز، ادامه فعالیت در سامانه «تدان» دچار شده‌ایم.
شماره ۲۷۷ هفته نامه بورس - صفحه ۴
الهام هیئتی/ خبرنگار
نظر شما