بازار نفت بین المللی در حال ورود به فصل مصرف است، بازیگران این بازار نگران حذف ایران به واسطه تحریم‌ها از این بازار هستند و از سوی دیگر نیز ثابت شده است که عربستان نمی‌تواند تولید نفت خود را به صورت مستمر افزایش دهد، بنابراین پیش بینی می‌شود که قیمت جهانی نفت بازار تصاعدی باشد. حتی در بدبینانه ترین حالت نیز اگر شاهد افزایش قیمت در این بخش از بازار نباشیم، قطعا روند نزولی را نخواهیم داشت.

با همین اوصاف از وضعیت بازار جهانی نفت، در حالی که روزهای پیش رو را با بازگشت دور دوم تحریم‌های آمریکا در پیش رو داریم، نفت خام ایران در بورس انرژی عرضه شد و توانست موفقیت نسبی در فروش به دست آورد.

بورس، بازاری است که به عنوان یکی از ابزارهای فروش نفت به شمار می‌رود. اساسا نمی‌توان منکر اثرگذاری این بستر معاملاتی در روندهای معاملاتی نفت در دنیا و از اکنون به بعد در ایران شویم، زیرا روشی رایج است و بسیاری از بازیگران بازار انرژی از آن استقبال می‌کنند. اما اکنون مسئولان دولتی ایران مدعی هستند که بتوانند با عرضه نفت خام در بورس انرژی، بتوانند تحریم‌ها را دور بزنند. بنده اعتقادی ندارم که بتوان به این هدف نایل شد، زیرا فروش نفت خام که تحریم نیست، بلکه خرید نفت خام ایران تحریم است. بنابراین کسانی که می‌خواهند آن را بفروشند، همان مشکلی را دارند که شرکت نفت دارد. مگر آن که هویت نفت ایران را عوض کنند که البته در محموله‌های بزرگ شدنی نیست، بلکه می‌توانند در محموله‌های کوچک این عملیات را انجام دهند. با این حال بورس به عنوان یک ابزار برای فروش قابل احترام است اما به نظر می‌رسد که نمی‌تواند تحریم را دور بزند.

حال صحبت می‌شود که بخش خصوصی می‌خواهد تبادلات را انجام دهد و تحریم‌ها را دور بزند، اما باز هم باید تاکید کنم که نفت ایران تحریم است. این نفت قرار است به بازار برود، به هر حال تحریم است و اگر خرید انجام شود، خریدار دچار تنبیهات تحریمی خواهد شد. مگر آن که در حجم‌های کوچک، بخش خصوصی بتواند هویت آن را تغییر دهد. البته در دوره‌های تحریم قبلی، چند بار تغییر اصالت نفت را از سوی شرکت ملی نفت داشتیم. در واقع وقتی که نفت روی آب می‌رود، اگر دیگر اسم نفت ایران را نداشته باشد، قابل فروش است.

نفتی که اکنون شرکت ملی نفت می‌خواهد به فروش برساند، حدود 2 میلیون بشکه در روز است، اما زیر 100 هزار بشکه و 200 هزار بشکه را می‌توان با نفت‌های دیگر مخلوط کرد که با کشتی‌های کوچک قابل حمل است. حال آن که 35 هزار بشکه نفتی که به عنوان ریز محموله عرضه در بورس انرژی وارد شده است، اصلا قابل بارگیری نیست، اگر otc برای این معاملات فعال باشد، باید به یک محموله قابل بارگیری بزرگ برسد و سپس فروش مجدد آن انجام شود و قابلیت انتقال داشته باشد. با این حال اکنون بخش خصوصی ما دارای سرمایه‌های مناسبی است که اگر به دنبال سود کلان در فرصت کم نباشد، می‌تواند از این فرصت استفاده کند.

• شماره ۲۷۶ هفته نامه بورس - صفحه۲