مصوبه مذکور حاکی از آن بود که برای سهیم شدن اقشار کم درآمد و به اصطلاح دهکهای پایین جامعه درسود شرکتهای دولتی بخشی از سهام چند شرکت به این دسته از افراد واگذار شود. حال مدت10 ساله طرحی که با روی کار آمدن دولت نهم به نام طرح توزیع سهام عدالت تغییر نام داد چند ماهی است که به اتمام رسیده، با این اوصاف ضمن پشت سرگذاشتن موعدآزاد سازی، از زمانیهم که سود سهام شرکتها به جای سرازیرشدن به سمت خزانه باید به حساب مشمولان واریز میشد نیزگذشته است.
گذرآماری
طرح سهام عدالت با گذر از دست اندازهای بسیار حال که به پایان خود رسیده هنوز پاسخ قانع کنندهای برای دو مولفه اصلی فوق ندارد. طبق آخرین آمار49میلیون و 200 هزار نفرمجموعه مشمولان سهام عدالت را تشکیل میدهند که ازاین تعداد حدود 2 میلیون نفرمتوفی و47میلیون و 200 نفر مشمول زنده هستند. دراسفند 95 سازمان خصوصی سازی سایتی را اعلام کردتا مشمولان با مراجعه به آن فرم صورت وضعیت خود را ببینند که 40 میلیون نفربا مراجعه به این سامانه صورت حساب خود را مشاهده کردند.
مرحله دوم که 30 فروردین 96 کلید خورد اعلام شماره شبا توسط مشمولان بود در این رابطه بیش از34 میلیون نفربا تصور دریافت سود در مهرماه، شماره شبای خود را وارد سامانه کردند. تاریخی که چندین بار از سوی مدیران سازمان خصوصی سازی جابهجا شد و در نهایت هم به جمله «پرداخت میشود» ختم گشت.
در مسیر حاشیههای سهام عدالت در مرحله سوم استقبال دارندگان سهام نسبت به پرداخت باقی مانده اقساط تا سقف دارایی یک میلیون تومان دلسرد کننده بود، چرا که از این محل تنها 27 میلیارد تومان حاصل شد.
ارزش پرتفوی 49 شرکت
طبق قانون تا کنون 49 شرکت در سبد سهام عدالت قرار گرفتهاند که اصطلاحا به آنها شرکتهای سرمایهپذیر گفته میشود. بررسی ارزش سهام شرکتهای پرتفوی سهام عدالت نشان میدهد از میان این 49 شرکت سرمایهپذیر، ۳۵ شرکت بورسی و 14 شرکت غیربورسی هستند که ارزش مقطع واگذاری آنها به ترتیب ۲۲۷ هزار و ۸۲۵ میلیارد ریال و 38هزار و 538میلیارد ریال عنوان بوده است.
این تعداد شرکت سرمایهپذیر حاضر در پرتفوی سهام عدالت دارای ارزش و قیمت قطعی بوده و هیچ شرکتی که دارای قیمت تقریبی و یا غیرقطعی باشد در سبد سهام عدالت وجود ندارد. درحال حاضر ارزش روز کل شرکتهای حاضر در سبد سهام عدالت که در مقطع واگذاری 266 هزار و 363 میلیارد ریال بود به 568 هزار میلیارد ریال رسید که نشان از دو برابر شدن ارزش شرکتهای سرمایهپذیر دارد.
واریز تنها یک سوم سود ازسوی شرکتها
در داستان سهام عدالت تنها فصل زمان و میزان پرداخت سود برای مشمولان درانتظار خواندنی است و مابقی به کار مدیران میآید.حکایتی که همچنان باقی است.
بر اساس آمار موثق سود واریزی سال مالی 95 شرکتها به حساب سازمان خصوصی سازی تا نیمه دی ماه 96 تنها حدود هزار میلیارد تومان بوده و این درحالی است که مبلغ مصوب شده اختصاصی سهام عدالت شرکتهای سرمایهپذیر با توجه به درصد سهمهای متفاوت حدود4 هزارو 200 میلیارد تومان است که از این مبلغ پیشبینی میشود 400 تا 500 میلیارد تومان صرف افزایش سرمایه شود. حساب و کتاب ارقام حاصل شده نشان از آن دارد که دو سوم (معادل 3 هزارو 200 میلیارد تومان) سود واریزی هنوز باقی مانده است. اینکه طی دوماه باقی مانده، شرکتهای باقی مانده سود خود را به حساب سهامداران واریز خواهند کرد هم جای تامل دارد.
در شرایطی که چندان هم مشخص نیست شرکتهای باقی مانده نسبت به مصوبه قانونی تمکین کنند، بعد از چکش کاریهای بسیاررقم سودنهایی 150 هزارتومان تعیین شده که البته به دودهک تخفیفدار وآن دسته ازافرادی که سقف اقساط خود را تا یک میلیون تومان پرکردهاند پرداخت شده و میزان سود دیگر افرادبه نسبت سهم شان خواهد بود.
هرچند این آمار از سوی سازمان خصوصی سازی اعلام شده اما معادله اصلی نحوه پرداخت سود همچنان لاینحل مانده است. طبق قانون شیوه تقسیم سود درحیطه اختیاراین سازمان قرار دارد که به گفته مدیران مسئول طی هماهنگی با واحدهای مربوطه در خصوص این مهم راهکارنهایی اتخاذ خواهد شد. برای نحوه پرداخت سود بدون اشاره به قید زمان مشخص،دو سناریو مطرح است؛ پرداخت مرحله به مرحله یا واریز کل مبلغ سود به شکل یکجا، البته به شرط واریزسود ازسوی شرکتها.
لایحه آزاد سازی سهام عدالت پشت درهای مجلس
درکنار ابهام زمان و نحوه پرداخت سود زمان آزادسازی سهام عدالت نیزجای بحث دارد. به گفته یکی از مدیران سازمان خصوصی سازی در این خصوص لایحهای از سوی دولت تهیه شده که پس از بررسی، نمایندگان مجلس درخصوص روش نهایی واگذاری تصمیم خواهند گرفت. وی راهکارپیشنهادی دولت برای واگذاری اصل سهام به مشمولان در این لایحه را صندوقETF (صندوقهای قابل معامله دربورس) اعلام کرده و از آنجا که امکان خرید و فروش سهم در بورس فراهم میشود، آن را بهترین روش واگذاری برشمرد. اطلاع از آخرین وضعیت لایحه دولت در خصوص نحوه آزادسازی به محمدرضاپورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی ختم شد. وی در این باره اظهارداشت: 11 دی در نشست شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی این مهم به عنوان یکی از موضوعات کمیسیون اقتصادی مطرح شد و معاون پارلمانی رئیس جمهوراعلام داشت لایحه دارای اشکلات جزیی است که بعد از برطرف شدن به مجلس ارسال میشود. درجمع بندی صورت گرفته مقرر شد در هفته جاری لایحه دولت به مجلس ارائه و پس از ارجاع به کمیسیون اقتصادی، نمایندگان این کمیسیون آن را بررسی کنند.
نماینده مردم کرمان و راور افزود: برای پیشرفت سریعتر بررسیها، متن لایحه غیررسمی از دولت گرفته شده که 12دی در نشست با مدیران ارشد بازار سرمایه سازوکارهای لازم برای اجرای شدن این موضوع مورد واکاوی قرار گرفت. مسلما وقتی قرار است 50 میلیون نفر در کشور وارد سهام عدالت شوند حجم سنگینی از کارهای مقدماتی میطلبد پس قاعدتا باید زیرساختهای نرمافزاری و سختافزاری فراهم باشد. پورابراهیمی با اشاره به اینکه سلسله نشستهای تخصصی کمیسیون اقتصادی با مدیران بازار سرمایه تا حصول نتیجه ادامه خواهد داشت، گفت: در این جلسه درخصوص مدل تخصصی و همچنین محدودیتها و مشکلات فعلی به عبارتی ارائه راهکارهای برای زیرساختهای لازم صحبت شد. وی تخمین زد؛ درصورت رخ ندادن مشکلی تا پایان سال جاری آزاد سازی سهام عدالت با تصویب در مجلس اجرایی شود.
پورابراهیمی در پاسخ به اینکه از سوی دولت پیشنهاد شده نقل و انتقال سهام عدالت به روش صندوق ETF (صندوقهای قابل معامله در بورس) انجام شود در جلسه با مدیران ارشد بورس آیا این روش مورد تایید قرار گرفت و یا راهکارهای دیگری پیشنهاد شد، اظهارداشت: پیشنهاد دولت تنها صندوقهای ETF است حال اینکه یک صندوق باشد یا مجموعهای از صندوقها جای بحث دارد البته مدلهای واگذاری مستقیم وعرضه داراییها (ارائه ابزارهای مالی به پشتوانه داراییها) هم دو راهی است که درخصوص آنها تبادل نظر شد. درکل روشهای متنوع و متفاوتی در دستور کار است که در گزارشها نهایی میشود. درحال حاضر مرکز پژوهشهای مجلس کارخود را شروع کرده و درکمیسیون اقتصادی هم جزبهجز این موضوعات تحلیل میشود که درنهایت موارد جمعبندی شده کمیسیون و دولت با توجه به مزیتهای بیشتر ومعایب کمتر مدنظر قرار خواهد گرفت. نمایندگان مجلس دغدغه سهام عدالت را دارند وقتی روشی را انتخاب میکنند باید دقیقا عنوان شود که این روش چه پیامدهای دارد. نگاه مجموعه نمایندگان این است که درتعیین تکلیف انتقال سهام، انتفاع مردم مبنا قرار گیرد. خروجی تمامی تبادل نظرها باید این باشد که مالکیت با سادهترین روش منتقل شود تا مردم بتوانند با رویکرد انتقال دارایی به حق و حقوق خود برسند.
پورابراهیمی در واکنش به این انتقاد که باتوجه به تاخیر صورت گرفته درپرداخت سود و آزاد سازی آیا طرح تاپایان سال به سرانجام میرسد یا خیر، گفت: بله؛ پیشبینی میکنم با توجه به استقبال خوب نمایندگان اگر فوریت طرح تصویب شود و دولت هم وظایف خود رابه شکل ویژه پیگیری کند، تا پایان سالعملیاتی خواهد شد.
- شماره ۲۳۱ هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه۳
نظر شما