تأمین مالی در بازار سهام عمدتا از طریق افزایش سرمایه، پذیرهنویسی در زمان تاسیس یا افزایش سرمایه و همچنین امکان نقدشوندگی سهام برای سهامداران پس از پذیرش و عرضه میسر است. از این رو، پس از پذیرش شرکتها مهمترین راهکار افزایش سرمایه است.
بررسی ارزش افزایش سرمایههای شرکتهای پذیرفته شده در بورس در چند سال اخیر نشان میدهد که رقم افزایش سرمایه بین 150 تا 200 هزار میلیارد ریال در سال متغیر بوده است که رقمی تنها در حدود 4 تا 5 میلیارد دلار است. بررسی جزئیات افزایش سرمایهها نیز نشان میدهد که عمده افزایش سرمایهها با هدف اصلاح ساختار مالی و سرمایه در گردش صورت گرفته است. از سوی دیگر، فرآیند و ساختار افزایش سرمایه در ایران براساس قوانین یک قرن پیش است و با وجود تغییر تکنولوژی و تغییر ساختارهای اقتصادی هیچگاه بهروز نشده است. افزایش سرمایه به صورت متعارف حدود یک سال زمان میبرد در حالی که در بازارهای توسعه یافته در چند روز قابل اجرا است.
علاوهبر زمانبر بودن که سبب عدم دسترسی شرکت به منابع کافی در زمان لازم میشود، فرآیند دارای نقصانهایی است که در برخی از موارد سبب تحمیل ریسکهای بالا به سرمایهگذاران میشود.
از سوی دیگر، روش دیگر تأمین مالی انتشار اوراق با درآمد ثابت در بازار بدهی است. رقم تأمین مالی بخش خصوصی در بازار بدهی در یک سال گذشته کمتر از دو هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به سال قبل از آن نیز با کاهش روبهرو شده است و این در حالی است که تأمین مالی دولت چند برابر بخش خصوصی بوده است و در عمل عرصه را برای بخش خصوصی تنگ کرده است. از سوی دیگر، تأمین مالی بخش خصوصی در بازار سرمایه با چند چالش جدی روبهرو است؛ نخستین عامل، ضامن بانکی است که در صورت امکان اخذ ضامن بانکی، امکان اخذ تسهیلات از بانک نیز میسر است و دیگر لزومی به فرآیند پیچیده انتشار اوراق نیست. از سوی دیگر، اطلاعات موجود نشان میدهد که حتی بانکها در پرداختهای سود اوراقی که ضامن بودهاند نیز نکول کردهاند.
در نتیجه تنها یک فرآیند زمانبر و هزینهبر برای تأمین مالی در بازار سرمایه است که باید با ایجاد رتبهبندی و تمرکز بر جریان نقدی این موضوع مرتفع شود.
چالش دیگر، متعهد بازارگردانی برای اوراق بخش خصوصی است، در حالی که اوراق دولتی از این موضوع معاف هستند. با توجه به افزایش عمق بازار بدهی و حضور دهها صندوق با درآمد ثابت و با منابعی در حدود 10 درصد نقدینگی کشور، لزوم بازارگردانی منطقی به نظر نمیرسد. از این رو، اصلاح ساختاری در الزامات و فرآیندهای تأمین مالی در حوزه تأمین مالی از طریق افزایش سرمایه و از طریق بازار بدهی ضروری به نظر میرسد.
- شماره ۲۲۸ هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه۴
نظر شما