شاخص بدهی در بورس فرعی جان می‌گیرد

محمد امین صالحی / با رشد بازار بدهی و آینده روشنی که این بازاردر نظام تامین مالی کشور ترسیم کرده، الزامات تبعی آن هم به مرور خودنمایی خواهد کرد؛ یکی از این الزامات، متشکل و منسجم کردن اطلاعات و گزارش‌های منتشر شده در این خصوص است. در همین راستا بود که حسن قالیباف، مدیرعامل شرکت بورس تهران در ابتدای سال جاری وعده انتشار شاخص بازار اوراق بدهي را داده بود اما در هفته گذشته نیز امیر‌هامونی، مدیرعامل بورس فرعی در گفت‌وگویی، خبر راه‌اندازی این شاخص را تا پایان سال داد.

راه‌اندازی شاخص؛ نیاز بازار 20 هزار میلیاردی

در همین راستا یک منبع مطلع در خصوص لزوم راه‌اندازی چنین شاخصی به هفته‌نامه بورس گفت: هنگامی‌که بازارها بزرگ و پیچیده می‌شوند، نیاز به یک شاخص و یا یک سنجه‌ای داریم که کل بازار را مورد سنجش قرار دهد؛ در بورس نیز شاخص، نشانگر متوسط قیمت تمامی‌سهم‌ها ویک عدد ساده  شده ای است که می‌خواهد میانگینی از کل موضوع را ارائه کند؛ در بازار بدهی هم به همین صورت است، اما تصور این است که در این بازار، قیمت‌ها نزدیک به هم است، در صورتی که هر اوراق دارای یک قیمت مشخص نبوده و همان طور که مشاهده کرده‌اید، قیمت‌ها حداقل از 80 هزار تومان اوراق آغاز و تا 110 یا 115 هزار تومان هم رسیده است، بنابراین قیمت اوراق ثابت نبوده که عنوان کنیم شاخص برای این بازار توجیهی ندارد.

وی با اشاره به اینکه قیمت هر کدام از اوراق دارای نوسان است، عنوان کرده که به طور مثال در مرداد و شهریور، در 4 الی 5 روز اوراق منتشر شده، 6 الی 7 هزار تومان بالا رفت، به طور مثال مثلاً یک اوراق 100 هزار تومانی به قیمت 107 هزار تومان رسید.

این مقام آگاه تصریح کرد: در شرایط فعلی نیز بازار اوراق بدهی از حجم قابل توجهی برخوردار بوده و ارزش آن نزدیک به 20 هزار میلیارد تومان می‌رسد.

از سوی دیگر تنوع این بازار قابل توجه است؛ درحال حاضر اوراقی نظیر صکوک، مرابحه، سلف و اسناد خزانه را داریم که سررسید برخی از آنها حتی  زیر یک سال هستند، یا بعضی دیگر کوپن ندارند و برخی دیگر ماهانه و یا سه ماهه کوپن می‌دهند، برخی سود اسمی‌آنها 15 درصد بوده و بعضی‌ها 21 و برخی دیگر  22 است.

 بنابراین وجود یک شاخص، نیاز حیاتی چنین بازار پیچیده‌ و گسترده‌ای است و اگر خواهان این باشیم که وضعیت مثبت یا منفی چنین بازاری را نشان دهیم، مسلما باید شاخص آن را داشته باشیم.

بورس فرعی پاسخگو نیست

اما برای جویا شدن مسئله چگونگی راه‌اندازی چنین شاخصی در بورس فرعی، به سراغ مدیران این مجموعه رفته و درصدد گرفتن پاسخ خود بودیم، اما در اتفاقی نادر و قابل تامل، به دلیل اینکه هفته نامه بورس در گذشته انتقاداتی را از این رکن بازار سرمایه مطرح کرده بود، مسئولان این بازار، اعلام داشتند که دیگر قصد انجام گفت‌وگو با هفته نامه بورس را ندارند.

 در واقع می‌توان گفت نهادی که درصدد ایجاد شفافیت است، عملی خلاف شعارهای خود را در برابر انتقادات مطرح شده، انجام داده و به جای آنکه خود را در معرض انتقاد و پرسشگری قرار دهد، با رفتاری قرون وسطایی، خود را درون دیواری قرار داده و از انجام گفت‌وگو خودداری می‌کند.

این مسئله درحالی مطرح می‌شود که هفته‌نامه بورس طبق روال همیشگی خود، نه تنها از بورس فرعی، بلکه از تمامی‌افراد و نهادهایی که در معرض پرسشگری و انتقادات خود قرار می‌گیرد، برای اثبات حسن نیست خود درخواست ارائه جوابیه را داده، اما تاکنون این درخواست هم بی پاسخ مانده است.

بازار متشکل بدهی؛ نقشه راه تصمیم‌گیری‌ها

اما برای بررسی جوانب مختلف مسئله، به سراغ بهروز زارع، مدیرعامل تامین سرمایه سپهر رفته و در خصوص لزوم راه‌اندازی چنین شاخصی به گفت‌وگو پرداختیم. وی با اشاره به نمادین بودن راه‌اندازی تابلوی شاخص بازار بدهی، می‌گوید چراکه اطلاعات این اوراق درحال حاضر از سمت فرابورس در حال انتشار بوده و خود فعالان بازار و افرادی که در این حوزه مشغول هستند، اقدام به جمع‌آوری و پردازش این اطلاعات می‌کنند. زارع بر این باور است که از نظر اینکه اطلاعات این اوراق باید به شکل رسمی‌اطلاع رسانی شود، انجام این کار واقعا لازم است، چراکه حجم آن نسبت به سال‌های گذشته از رشد قابل توجهی برخوردار بوده و سهم بسیار بزرگی در معاملات روزانه را در بازار سرمایه به خود اختصاص داده است.

مدیرعامل تامین سرمایه سپهر گفت: همچنین با توجه به اینکه سیاست‌ها و استراتژی‌های دولت و نیز قوانینی که در برنامه‌های توسعه وجود دارد، این بازار با آینده‌ای روشن مواجه و رو به رشد بوده و در سال‌های آینده سهم بسزایی در نظام تامین مالی کشور ایفا خواهد کرد.

وی در ادامه افزود: بنابراین برای این که بتوان راه ورود سرمایه‌گذاران را هموار  کرد، باید اطلاعات و فرآیند انتشار و معاملات آن به صورت شفاف در دسترس افراد قرار گیرد. از سوی دیگر برای اینکه مسئولین و سیاست‌گذاران اقتصادی قادر باشند که در سطح کلان در این حوزه برنامه‌ریزی کنند، نیاز به این اطلاعات بیش از پیش حس خواهد شد.

زارع خاطرنشان کرد: به طور مثال در خصوص تعیین نرخ سود بانکی اطلاعات این بخش تنها در اختیار مسئولان و سیاست‌گذاران بوده و هیچ اطلاعاتی در اختیار فعالان اقتصادی قرار ندارد و صرفا آنها با پیش‌بینی‌های خود در خصوص نرخ بهره نظام بانکی، اقدام به تببین استراتژی‌های خود می‌کنند. مدیرعامل تامین سرمایه سپهر با اشاره به اینکه نیاز به وجود بازار یا مارکتی برای نرخ بهره در کشور به شدت حس می‌شود، خاطرنشان کرد: فعالان اقتصادی باید با درنظر گرفتن این شاخص و داده‌های آن، روند عمومی‌اقتصاد در کوتاه مدت و بلند مدت را بررسی کنند. بنابراین وجود چنین بازار متشکلی و نیز انتشار رسمی‌داده‌های آن می‌تواند به گروه‌های مختلف برای برنامه ریزی دقیق و بهتر برای فعالیت‌های خود کمک بسیار خوبی کند.

وجود متغیرهای فراوان؛ لزوم راه‌اندازی شاخص اوراق بدهی

علی اسلامی، رئیس هیئت مدیره مشاور سرمایه‌گذاری آرمان آتی نیز با اشاره به اینکه تجربه انجام این کار در دنیا وجود دارد، عنوان کرد: با توجه به اینکه حجم بازار بدهی در آینده میزان قابل توجهی خواهد شد، حتی شاید تنه به تنه بازار سرمایه بزند و با آن برابری کند، بنابراین طبیعی است که به خاطر تفاوت ذاتی اوراق بدهی و سایر اوراق بهادار، تفکیک این دو از یکدیگر صحیح است،به طور مثال در بازار های بین المللی نظیر داوجونز، اس اند پی 500 برای اوراق دولتی و همه محصولات دیگر در هر رده اعتباری داری شاخص هستند.

وی در ادامه تصریح کرد: از آنجایی که قرار است به مرور اوراق بدون کوپن و بدون ضامن منتشر شود و موسسات رتبه‌بندی هم این اوراق را مورد ارزیابی و رتبه‌بندی قرار دهند، ما با تعدد اوراقی مواجه خواهیم شد، که دارای ریسک‌های نکول متفاوتی هستند. بنابراین تفکیک آن و اطلاع رسانی گزارشگری مجزا برای آن اگر با این هدف انجام گیرد، هدف صحیحی است.

اسلامی‌با اشاره به انتشار داده‌های اوراق بدهی توسط فرابورس، عنوان کرد که فرابورس مدتی است که داده‌ای را منتشر می‌کند که این داده شامل اطلاعات متعددی همانند بازده سررسید، بازده تا زمان بازخرید و غیره است. بنابراین برای اوراق با مشخصات مختلف اعداد و داده‌های متفاوتی وجود دارد.

رئیس هیئت مدیره مشاور سرمایه‌گذاری آرمان آتی گفت در آینده حجم قابل توجهی از داده‌ها برای اوراق وجود خواهد داشت که شاید تجزیه و تحلیل آن به نوعی پیچیده‌تر از تجزیه و تحلیل سهام است، چراکه شاید شما در تحلیل یک سهم صرفا به متغیرهای ساده‌ای همانند EPS  و P/E نیاز داشته باشید، اما در اوراق بحث متفاوت است، به طور مثال ما در اوراق بدهی متغیرهای زیادی همانند بازدید تا سررسید، نرخ و نوع اوراق، ناشر و ریسک نکول، ریسک بانی انتشار، دوره‌های پرداخت سود و غیره داریم که علاوه بر تفاوت‌های بنیادین با سهام، از اهمیت و پیچیدگی خاصی نیز برخوردار است.

اسلامی‌تصریح کرد که وجود متغیرهای زیاد در اوراق بدهی، لزوم وجود گزارشگری را برای سرمایه‌گذاران بیش از پیش حس می‌کند، چراکه می‌تواند به تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران برای انتخاب اوراق مختلف کمک کند.

کد خبر 388604

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
2 + 0 =